Το τηλέφωνο χτυπά επίμονα στο σπίτι του ηλικιωμένου συγγραφέα Ζαν Νταραγκάν. Ένας άγνωστος θέλει να του επιστρέψει τη χαμένη του ατζέντα.
Ο Νταραγκάν θα συναντήσει τον άγνωστο σε κάποιο καφέ και από εκείνη τη στιγμή θα ξεκινήσει μια πορεία προς το παρελθόν. Η μνήμη θα τον γυρίσει στην επαύριο της Κατοχής με τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, όπου ο επτάχρονος τότε Ζαν Νταραγκάν, παρατημένος από τη μητέρα του, ζει χάρη στις φροντίδες ενός κύκλου μικροκακοποιών, τζογαδόρων και κοριτσιών των παριζιάνικων καμπαρέ, κυρίως όμως της εικοσιδυάχρονης Αννί Αστράν, κοριτσιού των περιθωριακών νυχτερινών κέντρων, που θα στοιχειώσει τη ζωή του με ένα ατελείωτο παιχνίδι απωθήσεων το οποίο αρχίζει τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και τελειώνει το καλοκαίρι του 2013.
Η σκηνογραφία φιλμ νουάρ και το Παρίσι δεν λείπουν κι απ’ αυτό το βιβλίο του Πατρίκ Μοντιανό, όπως επίσης το βασανιστικό αίσθημα μιας ασυνείδητης ενοχής που κολλάει σαν μεταδοτική αρρώστια πάνω στο παιδί που μεγάλωσε στις παρυφές της Ιστορίας και νανουρίστηκε από μισόλογα δωσίλογων, παριζιάνων φτωχοδιάβολων και μαφιόζων με τρυφερή καρδιά.
Τα στοιχεία, οι χρονολογίες, τα τοπωνύμια, τα ονόματα των δρόμων που παρατίθενται, δεν αρκούν για να αναδυθεί ολοκληρωμένο το παρελθόν, και η βιωμένη πραγματικότητα παραμένει αβέβαιη, μυστηριώδης, κάποτε απειλητική. Όμως ο Μοντιανό το είχε πει προκαταβολικά: «Δεν μπορώ να δώσω την πραγματικότητα των γεγονότων, μπορώ να παρουσιάσω μόνο τη σκιά τους».
***
Ο Πατρίκ Μοντιανό, Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014, είναι ο δέκατος πέμπτος Γάλλος που τιμήθηκε με το ίδιο βραβείο. Αναγγέλλοντας τη βράβευσή του, η Σουηδική Ακαδημία αναφέρθηκε στην «τέχνη της μνήμης, χάρη στην οποία ο συγγραφέας ζωντάνεψε τις πιο ανεπαίσθητες ανθρώπινες ιστορίες κι έφερε στο φως τη ζωή στην Κατοχή». Το μυθιστόρημα Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Gallimard έναν μήνα πριν ανακοινωθεί η βράβευση του συγγραφέα με το Νόμπελ λογοτεχνίας.
Γεννήθηκε το 1945 σε προάστιο του Παρισιού. Από την πλευρά του πατέρα του, ο οποίος ήταν γόνος γνωστής θεσσαλονικιώτικης οικογένειας, έχει εβραϊκή καταγωγή, ενώ από την πλευρά της μητέρας του έχει βελγικές ρίζες. Σπούδασε στο Lycée Henri-IV στο Παρίσι, όπου δίδασκε ο Ραιμόν Κενώ, ένας συγγραφέας που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με το γράψιμο από το 1967. Έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1972, με το βραβείο Goncourt το 1976, με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco το 1984, με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand για το σύνολο του έργου του το 2000.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του: Η μικρή Μπιζού (Πόλις),Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά (Πόλις), Νυχτερινό ατύχημα (Πόλις), Στο café της χαμένης νιότης (Πόλις), Οδός σκοτεινών μαγαζιών (Κέδρος), Κυριακές του Αυγούστου (Καστανιώτης), Ντόρα Μπρούντερ (Πατάκης), Η χαμένη γειτονιά (Χατζηνικολή), Άνθη ερειπίων (Οδυσσέας) και Η βίλα της θλίψης(Λιβάνης).
Έχει γράψει τα σενάρια για τις ταινίες του Λουί Μαλ Lacombe Lucien και του Ζαν-Πωλ Ραπενώ Γοητευτικοί ταξιδιώτες.
