Με την απόσταση που τραγικά ανοίγει ο χρόνος όταν η ύπαρξη κρυσταλώνεται με την τελευτή της, ατενίζουμε σήμερα τον Φώτη Κόντογλου - είκοσι χρόνια μετά την κοίμησή του και ενενήντα από την γέννησή του. Τον ατενίζουμε με βαθύ σέβας και πιστή αγάπη να ψηλώνει από χρόνο και χρόνο και μέσα στην δεινή εμπλοκή του Ελληνισμού με την εποχή μας, να κερδίζει η μορφή και το έργο του ακέρια την σημασία τους.
Με καθαρότερη σήμερα ματιά και με καρδιά που βρίσκει την δύναμη να τιθασεύει την αγάπη της στον ζυγό της δίκαιης κρίσης, θωρούμε τον Φώτη Κόντογλου να υψώνεται εις κεφαλήν γωνίας του Νέου Ελληνισμού. Με την αξιοζήλευτα προσωπική του γλώσσα, την πρωτότυπη και βαθύριζα ελληνική πεζογραφική του δημιουργία, με την εμμονή του στην στροφή του θρησκεύοντος ελληνικού λαού προς τα αρχέτυπα της πατροπαράδοτης ελληνικής βυζαντινής αγιογραφίας ως αυθεντικά ορθόδοξου χριστιανικού τρόπου εμφάνειας του θείου, με την κηρυκτική του αγάπη προς την παράδοση, προς την βυζαντινή μουσική και προς τους Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και με τον αγωνιστικό του παλμό παρόμοιο με προφήτη το Ισραήλ, αναδείχθηκε σε αληθινό Διδάσκαλο τον Έθνους μας.
Με το φωτισμένο πνευματικό του σθένος και το πλούσιο και νοηματισμένο του έργο κατόρθωσε να στρέψει 180 μοίρες το ακάτιο του Νέου Ελληνισμού: μας έκαμε να ξαναγνωρίσουμε τον εαυτό μας μέσα στην βυζαντινή παράδοση, στην ορθόδοξη αγιογραφία, στην ορθόδοξη μουσική και μας εχειραγώγησε μέσα στο βαθύ δάσος των Πατέρων της Εκκλησίας μας, το δροσισμένο από το Άγιο Πνεύμα και αστραφτερό από την βίωση της χαρμολύπης. Ο Κόντογλου, σε ευθεία διαδοχή του Μακρυγιάννη και του Παπαδιαμάντη, μας έκαμε να ιδούμε και να ζήσουμε την Ορθοδοξία ως καρδιά του Νέου Ελληνισμού και ως ζωτικό κέντρο της πνευματικής ταυτότητας του λαού μας.
Η παρουσία του, σε μια νευραλγική για την οικουμένη εποχή, όταν άρχιζε η κρίση του Νέου Ελληνισμού, φανερώνει σήμερα όλη της την σπουδαιότητα και το ανάστημα του υψώνεται "εις κεφαλήν γωνίας" της ιστορίας του νεοελληνικού πολιτισμού.
Τον τιμούμε, τον σεβόμαστε, τον αγαπούμε.
