Με τον τίτλο της Έκθεσης αυτής διευκρινίζεται ήδη πως πρόκειται για δύο παράλληλες ενότητες εκθεμάτων που αλληλοσυμπληρώνονται, με σκοπό να προταθεί μια άλλη προοπτική στον "κόσμο" του ποιητή Κ. Π. Καβάφη και να περιγραφεί ένα εννοιολογικό πλαίσιο στη ζωγραφική της εποχής του.
Οι 17 ζωγράφοι, που αντιπροσωπεύονται εδώ με 91 έργα, ξεκίνησαν οι περισσότεροι από την αντίπερα όχθη της Μεσογείου, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, τη Βενετία, τον Πόντο ή τα νησιά, για να ακολουθήσουν τον δρόμο της "Ανατολής". Μπορεί να επηρεάστηκαν από τη δυτική τους παιδεία, στη διάρκεια όμως αυτής της εμπειρίας δεν χρειάστηκε ούτε να "αραβίζουν" ούτε να υπερνικήσουν αποικιοκρατικές προκαταλήψεις όπως οι δυτικοί συνάδελφοι τους. Η Αίγυπτος και ειδικά η Αλεξάνδρεια δεν ήταν γι` αυτούς ένας απλός προορισμός στην "αισθητική του ταξιδιού", αλλά ένας τόπος οικείος, του οποίου θα αποτελέσουν κοινωνικά και πολιτιστικά ένα αναπόσπαστο κομμάτι.
Η εικόνα της "αλεξανδρινής" τους θητείας σε αυτήν την έκθεση δεν είναι κατά κανέναν τρόπο πλήρης. Πρώτα γιατί περιορίζεται χρονικά στη διάρκεια της ζωής του ποιητή (1863 - 1933) και έπειτα γιατί δεν μπορεί να παρουσιαστεί συνοπτικά ένα τόσο πλούσιο εικαστικό υλικό.
Μέσα στο πλήθος των έργων και των διαφορετικών τεχνοτροπιών και πειραματισμών μπορεί κανείς να διακρίνει ορισμένες κοινές σε όλους πηγές έμπνευσης που θα σημαδέψουν το έργο τους. [...]
(από το εισαγωγικό σημείωμα της Έφης Ανδρεάδη)
Ο κόσμος του Κ. Π. Καβάφη ήταν ευρύς: ξεκινούσε από το οικογενειακό του περιβάλλον και εκτεινόταν σε ομόκεντρους ή και τεμνόμενους κύκλους: τα σπίτια του, τις πόλεις του (με αδιαμφισβήτητη πρωτεύουσα την Αλεξάνδρεια), τον διαχρονικό Ελληνισμό, την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, το Ελληνικό Κράτος, τους φίλους του, τα βιβλία του, το έργο του κ.ο.κ. Βεβαίως και δεν υπήρξε ένας και παγιωμένος κόσμος στα 70 χρόνια της ζωής του Καβάφη, και οποιαδήποτε προσπάθεια έκθεσης ενός κόσμου του Καβάφη είναι μερικώς αντιπροσωπευτική και κατά συνέπεια ατελής. Αλλά η επιλογή των εκθεμάτων που παρουσιάζονται εδώ δεν έγινε χωρίς περίσκεψη.
Η πλειονότητα των εκθεμάτων προέρχεται από το Αρχείο Καβάφη, δηλαδή από την ενότητα τεκμηρίων, αντικειμένων και χειρογράφων την οποία διαφύλαξε ο κληρονόμος του Καβάφη Αλέκος Σεγκόπουλος. Η δεύτερη σύζυγος και κληρονόμος του Σεγκόπουλου Κυβέλη Τρεχαντζάκη μεταβίβασε το 1969 το μεγαλύτερο μέρος του Αρχείου Καβάφη στον Γ. Π. Σαββίδη, κρατώντας ορισμένα έπιπλα και αντικείμενα. Ο Σαββίδης μερίμνησε για την καταλογογράφηση και τη συντήρηση του Αρχείου Καβάφη και δρομολόγησε την έκδοσή του, καθιστώντας το προσιτό σε πλήθος φιλολόγων και ερευνητών. Από το 1996 το Αρχείο Καβάφη στεγάζεται στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, το οποίο συνεχίζει την προσπάθεια συντήρησης και έκδοσης των καβαφικών καταλοίπων. [...]
(από το εισαγωγικό σημείωματου Μανόλη Σαββίδη)
