Η εξέλιξη της προστασίας των μνημείων της χώρας μας έχει απασχολήσει ικανό αριθμό ερευνητών, μέσα από εστιάσεις σε αυτοτελείς χρονολογικές ενότητες ιστορικών κατασκευών και επιμέρους κατηγορίες ενεργειών για τη διαφύλαξή τους. Κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, η παρούσα μονογραφία παρουσιάζει, για πρώτη φορά, το πλήρες χρονικό των πρωτοβουλιών που εκδηλώθηκαν για την προστασία των μνημείων της Μακεδονίας και της Θράκης κατά την εκατονταετία 1839 - 1939, την περίοδο της πρωταρχικής εκδήλωσης και ωρίμανσης της συγκεκριμένης μέριμνας.

Στις 407 σελίδες της, η μελέτη καταγράφει, αναλύει, και στο μέτρο του δυνατού, αιτιολογεί το σύνολο των ενεργειών που συνέτειναν, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, στην προστασία των μνημείων των δύο περιοχών, από τη θέσπιση νομοθετικών κανόνων και τη συγκρότηση εξειδικευμένων υπηρεσιών, μέχρι την καταγραφή, τη μελέτη, και την προστασία των ιστορικών κατασκευών τους μέσω κηρύξεων, προσαρμογών του πολεοδομικού σχεδιασμού, εργασιών συντήρησης και ιδρύσεων μουσείων. Επιπλέον, εστιάζει στα μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων, από τα προϊστορικά μέχρι εκείνα των όψιμων οθωμανικών χρόνων. Ολοκληρώνεται με πρωτότυπα συμπεράσματα και πλαισιώνεται με παράρτημα 150 εικόνων και αναλυτικό ευρετήριο νομοθετημάτων, προσώπων και μνημείων, που επιτρέπει την ευχερή προσπέλαση του πολύπλευρου υλικού της.