Η έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο» είναι η πρώτη μιας νέας σειράς εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που φέρει τον τίτλο «Ιστορίες Ανθρώπων». Ιστορίες, δηλαδή, για τον βίο, τα ήθη και τα έργα θνητών, τα οποία επηρέασαν τη ζωή, τις αντιλήψεις και τη σκέψη των μεταγενέστερων γενεών. Μια τέτοια ιστορία πρόκειται να διηγηθεί και η έκθεση αυτή, βασισμένη πάνω στις μαρτυρίες των αρχαίων πηγών, αλλά και στα κατάλοιπα που άφησαν οικειοθελώς ή εξαιτίας των ατυχημάτων της ίδιας της ιστορίας οι πρωταγωνιστές της.

Αν και πρόκειται για έκθεση καθαρά αρχαιολογική, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι έχει αντικείμενο ιστορικό, καθώς αναφέρεται σε ιστορικό γεγονός αρκετά καλά τεκμηριωμένο από τις πηγές. Σκοπός της είναι να παρουσιάσει τη μάχη της Χαιρώνειας του 338 π.Χ., αυτής που έθεσε αντιμέτωπους τους Μακεδόνες με τις συμμαχικές ελληνίδες πόλεις, και να τονίσει τη σημασία της για τη δημιουργία των συνθηκών που οδήγησαν στη διαμόρφωση του ελληνιστικού κόσμου. Ταυτοχρόνως, στοχεύει να προβάλλει το έργο δύο εκ των πρωτοπόρων της ελληνικής αρχαιολογίας που εργάστηκαν στην περιοχή, του Παναγιώτη Σταματάκη και του Γεωργίου Σωτηριάδη. Και είναι αυτό το βασικό χαρακτηριστικό της παρούσας έκθεσης, ότι σε αυτή λαμβάνουν μέρος και οι ίδιοι οι άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν στην ιστορία που αφηγείται, αφενός οι Θηβαίοι πολεμιστές του Ιερού Λόχου, όπως και οι Μακεδόνες στρατιώτες του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου που συγκρούστηκαν μαζί τους στην κοιλάδα της Χαιρώνειας, αλλά και οι ανασκαφείς που με το έργο τους στην περιοχή συνέβαλαν στην αρχαιολογική ανάκτηση της μάχης και έθεσαν τις βάσεις για την εφαρμογή της επιστημονικής ανασκαφικής μεθόδου στο πεδίο. 

The exhibition "Chaeronea, 2 August, 338 BC: A Day that Changed the World" is the first of a new series of exhibitions of the Museum of Cycladic Art entitled "Human histories". Stories, that is, about the life, manners and works of mortals, which influenced the life, perceptions and thinking of later generations. This exhibition is going to tell such a story, based on the testimonies of the ancient sources, but also on the remains left by its protagonists, either intentionally or from the chance events of the story itself.

Although it is a purely archaeological exhibition, it is important to emphasize that it has a historical dimension, as it refers to a historical event quite well documented by the sources. Its purpose is to present the battle of Chaeronea in 338 BC, the one that pitted the Macedonians against the allied Hellenic cities, and to emphasize its importance for the creation of the conditions that led to the formation of the Hellenistic world. At the same time, it aims to highlight the work of two of the pioneers of Greek archaeology who worked in the area, Panagiotis Stamatakis and Georgios Sotiriadis. This is indeed a key feature of the present exhibition: in it the very people who starred in the story told have an active role. On the one hand, the Theban warriors of the Sacred Band, as well as the Macedonian soldiers of Philip and Alexander who clashed with them in the valley of Chaeronea, but also the excavators who, with their work in the area, contributed to the archaeological recovery of the battle and laid the foundations for the application of a scientific excavation methodology in the field.