Ένα βιβλίο για τη Μαγεία του Ομήρου μοναδική στην Ελλάδα έως σήμερα, ερευνητικά και βιβλιογραφικά. Ένα "μαγικό ταξίδι" στα Ομηρικά Έπη, με πλούσια βιβλιογραφία και αρτιότατη τεκμηρίωση. "Θεοί και άνθρωποι, δημιουργήματα του ίδιου χωροχρόνου, αλληλεπιδρούν επί ίσοις όροις και διεκδικούν, με τις ίδιες αξιώσεις, την παρουσία και δράση τους στο υπερκόσμιο πεδίο." Πρόλογος: Δρ. Αντώνης Βασιλάκης, Έφορος αρχαιοτήτων επί τιμή Επιμύθιο: Παναγιώτης Η.Μ. Κουσούλης, Καθηγητής Αιγυπτολογίας, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών Πανεπιστημίου Αιγαίου - Υπεύθυνος της σειράς ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΜΑΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Από τον Πρόλογο: Η μαγεία, που ήταν πάντοτε καταφύγιο του ανθρώπου για να ξεπεράσει διάφορα προβλήματα της ζωής, έχει βαθιές ρίζες στον ελληνικό κόσμο. Στη λαμπρή μινωική-μυκηναϊκή περίοδο εκφράστηκε με διάφορους τρόπους. Στον ελληνικό αρχαϊκό κόσμο, όπως αποκρυσταλλώθηκε στην ποίηση του Ομήρου γύρω στα 700 π.Χ. οι μεταφυσικές ανησυχίες των Ελλήνων καταγράφονται με μεγάλη ενάργεια. Η ελληνική φαντασία πίστευε πολύ στη δύναμη της μαγείας. Εδώ βρίσκεται η ουσιαστική συμβολή της Χριστίνας Παπαδάκη «Στον Έρωτα και στον Πόλεμο – Η μαγεία στα ομηρικά έπη». Το παρόν πόνημά της πλουτίζει τη σχετική τεράστια βιβλιογραφία. Μελετά και παρουσιάζει δεκαέξι θέματα μαγείας μέσα στα δυο έπη, που σχετίζονται με θεούς (Δίας, Αθηνά, Ήφαιστος, Θέτιδα, Αίολος), με δαίμονες, μάγισσες και μάγους (Κίρκη, Καλυψώ, Ινώ, Ελένη, Πρωτέας), τέρατα (Σκύλλα, Χάρυβδη), μυθικούς λαούς (Φαίακες) και ήρωες (Αχιλλέας, Οδυσσέας) και με εκπληκτικά μαγικά τεχνουργήματα. Μας κάνει πιο πλούσιους σε γνώσεις και εικόνες με την μεστή γραφή της.
Δρ Αντώνης Βασιλάκης, Έφορος αρχαιοτήτων επί τιμή
Από την εισαγωγή του βιβλίου: Εκείνο που πιστώνει στην αρχαία μαγεία στοιχεία παρέμβασης και αλλαγής της πραγματικότητας, διαφοροποιώντας την από τη θρησκευτική θεώρηση και πρακτική, είναι η ιδιαίτερη επιτελεστικότητα που την διακρίνει. Η μεθοδολογία της συνίσταται στην επανάληψη λόγου και τεχνικής, στην προτίμηση σε διφορούμενες πολυεπίπεδες και συχνά σκοπίμως ακατανόητες λέξεις, στις ιεροπραξίες που εκτελούνται με ασυνήθιστους τρόπους, στη χρήση εξωτικών υλικών κ.ά. Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί μία ακόμα παράμετρος: η σκοπιμότητα πίσω από την εκτέλεση του μαγικού έργου και το εξατομικευμένο αποτέλεσμα που αυτό επιδιώκει να επιτύχει. Πρωτεύων, βεβαίως, στόχος είναι η υπέρβαση των ορίων των δύο θεμελιωδών καταστάσεων της ύπαρξης, της ζωής και του θανάτου, διαμέσου των μαγικοσυμβολικών πλαισίων της θυσίας και της μεταμόρφωσης - ανάστασης. Η υπέρβαση αυτή τείνει να θεωρείται μαγεία στον αρχαίο κόσμο, πολύ πριν από την εμφάνιση και ευρεία χρήση του ειδικού αυτού όρου στην ελληνική κειμενογραφία.
Από το Επιμύθιο: Χρειάζεται, επομένως, ιδιαίτερη προσοχή όταν υιοθετούνται όροι και επίθετα από μεταγενέστερα γλωσσικά και κοινωνικά διακείμενα για να ερμηνεύσουν μαγικούς χαρακτήρες, δράσεις και συμπεριφορές που όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν αυτά τα στερεότυπα, αλλά τα υπερβαίνουν, ανατρέχοντας στην πηγή της δημιουργίας τους. Η Κίρκη κινείται μεταξύ δύο κόσμων, του θρησκευτικού και του μαγικού, γιατί αντιπροσωπεύει τον ιδανικό σύνδεσμο μεταξύ μύθου και μαγείας, κινητοποιώντας αποτροπαϊκά πρότυπα και μαγικούς συμβολισμούς που αίρουν την καταγωγή τους από τον πολύμορφο και πλήρως συμβατό με το θρησκευτικό σύστημά τους χαρακτήρα της μαγείας στους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της Εγγύς Ανατολής. Κοινωνεί στην Ομηρική αφήγηση ψήγματα αυτής της πλούσιας μαγικής παράδοσης, εκφράζοντας καλύτερα από κάθε άλλον/η πρωταγωνιστή/τρια των επών το διπολικό αμφίσημο θεότητα-μάγος/σα, στα πρότυπα των θεών-μαγισσών Ίσιδος και Ιστάρ. Η αμφισημία της Κίρκης ερμηνεύεται, όχι με την α-ναγωγή της σε μαγικές εννοιολογήσεις μεταγενέστε-ρων εποχών και πολιτισμικών πλαισίων, αλλά από την ίδια της φύση της μαγείας και της πραγματικότητας που αυτή δημιουργεί. Μιας πραγματικότητας, στην οποία θεοί και άνθρωποι, υλοποιήσεις του ίδιου χωροχρόνου, αλληλεπιδρούν επί ίσοις όροις και διεκδικούν με τις ίδιες αξιώσεις την παρουσία και δράση τους στο υπερκόσμιο πεδίο.
Παναγιώτης Η.Μ. Κουσούλης, Αιγυπτολόγος Καθηγητής του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου