Ένα έργο με βαθειά γνώση της ελληνικής ψυχής…
Ν. Μπερντιάγεφ

[…] Αν και η γενιά μας είναι όλη από το Ζαγόρι της Ηπείρου, ωστόσο τα πρώτα παιδικά μου χρόνια κύλησαν στον Δούναβη, στο σπίτι του πατέρα μου, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση του Ζαγορίου, έκανε τότε εμπόριο στα ξένα. Από τις όχθες του Δούναβη επέστρεψα στην πατρίδα μου, την Ήπειρο, δεκατριών χρονών, το 1856. Ως τα δεκαεπτά μου έζησα με τους γονείς μου στο Ζαγόρι και πήγαινα στο σχολείο του χωριού μας, και μετά ο πατέρας με πήγε στα Γιάννενα για να φοιτήσω εκεί στο Γυμνάσιο […] […] Εμείς οι Ζαγοριανοί δεν μπορούμε να ζούμε τόσο σκληρά και ανέμελα όπως ζει ο Σουλιώτης. Ναι! Δεν είμαστε ήρωες, δεν είμαστε θαλασσοπόροι, δεν είμαστε γεωργοί, δεν είμαστε βοσκοί. Είμαστε όμως οι Ζαγοριανοί της Ηπείρου, φίλε μου! Να τι είμαστε! Κι είμαστε παντού. Παντού είναι το όνομά μας, παντού είναι το εύστροφο μυαλό μας, ή αν θέλεις, ακόμη και η πονηριά μας, παντού είναι ο ελληνικός πατριωτισμός μας, και ο ακλόνητος και ο επαμφοτερίζων, παντού είναι το ζαγοριανό μας καλό και παντού είναι το ζαγοριανό μας κακό! Παντού διδάσκουμε και παντού διδασκόμαστε, παντού θεραπεύουμε, παντού εμπορευόμαστε, γράφουμε, χτίζουμε, πλουτίζουμε. Δωρίζουμε χρήματα για εκκλησίες και σχολεία ελληνικά, για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην ελεύθερη Ελλάδα, για τον ξεσηκωμό […]