Τα δύο θεατρικά έργα του Νίκου Καζαντζάκη «Νικηφόρος Φωκάς» και «Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος» μας μεταφέρουν στην εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Περιγραφή
Γράφει τον Νικηφόρο Φωκά (1915, με τίτλο Θεοφανώ) που είναι και το πρώτο που εκδίδεται (1927, με προτεταγμένη τη θρυλική φράση «Tο έργο τούτο δε γράφτηκε καθόλου για το θέατρο»).
Η υπόθεση περιλαμβάνει τα γεγονότα της δολοφονίας του Φωκά από τον Tσιμισκή και τη Θεοφανώ, όπως σε όλα τα έργα που επιλέγουν αυτό το ιστορικό θέμα ως δραματουργικό μοτίβο, καθώς είναι σαιξπηρικά δραματικό καθαυτό.
Η πρώτη γραφή του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου έγινε το 1944. Ακολουθούν διαδοχικές γραφές. Ολοκληρώνεται το 1953.
H δράση τοποθετείται στην Κωνσταντινούπολη την παραμονή της Άλωσης.
Οι Οθωμανοί Τούρκοι πολιορκούν την Πόλη.
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος έχει δηλώσει υποταγή στην παπική εκκλησία, ως ύστατη προσπάθεια να σώσει τη βασιλεύουσα, με αποτέλεσμα να στρέψει εναντίον του τον κλήρο και μεγάλο μέρος του λαού. Βρίσκεται σε απόγνωση. Αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει πλέον ελπίδα και επιθυμεί τουλάχιστον να πεθάνει με αξιοπρέπεια.
