Ποιος άλλος στοχαστής έχει παρουσιάσει τόσες πολλές πτυχές στους μελετητές των ιδεών του, τόσα πολλά, ανόμοια κι ετερόκλητα, προσωπεία; O εωσφορικός δαίμονας, ο άγγελος του σκότους, ο ξεθεμελιωτής του κλασικo-αναγενννησιακού ουμανισμού, μεταμορφώνεται κλιμακωτά, διαμέσου των αιώνων, σε υπέρμαχο του απόλυτου κρατισμού, του φλογερού πατριωτισμού, του μετριοπαθούς δημοκρατισμού, της οργανωσιακής φρόνησης. Ποιος άλλος στοχαστής – και δεν είναι καν αναγνωρισμένος φιλόσοφος – έχει κάνει τους αναγνώστες του να διαφωνούν ή να συμφωνούν για τους σκοπούς του τόσο βαθιά, τόσο ενδόμυχα, και τόσο ευρέως;
