Ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη εκατό χρόνια πριν και οι νομικές συνέπειές του απασχολούν μέχρι σήμερα τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, όλων των βαθμίδων. Ειδικότερα, με την από 30.1.1923 Σύμβαση της Λωζάνης, την πρώτη ιστορικά συμφωνία που κατέληγε στην καθιέρωση υποχρεωτικής και μαζικής ανταλλαγής του πληθυσμού δύο διαφορετικών επικρατειών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση για πρώτη φορά του όρου της «ανταλλαγής πληθυσμών», εφόσον έως τότε στις συνήθεις πληθυσμιακές μετακινήσεις λόγω της μεταβολής του καθεστώτος της εδαφικής κυριαρχίας μίας περιοχής εφαρμόζονταν η αρχή της επιλογής, ήτοι οι κάτοικοι μίας περιοχής είχαν το δικαίωμα είτε να παραμείνουν και να αποκτήσουν την υπηκοότητα του νέου κυρίαρχου είτε να την εγκαταλείψουν, διατηρώντας την υπηκοότητά τους, χωρίς όμως, σε κάθε περίπτωση, να θίγονται τα περιουσιακά τους δικαιώματα.

Η Επιθεώρηση Ακινήτων στην παρούσα έκδοση των δημοσιευμάτων της (τρίτος κατά σειρά τόμος) σκοπεί στην παρουσίαση της νομοθεσίας και ιδίως της νομολογίας που διέπουν τα ανταλλάξιμα μουσουλμανικά κτήματα, τόσο πριν όσο και μετά το ν. 2664/1998 περί Εθνικού Κτηματολογίου. Γι’ αυτό, άλλωστε, στο παράρτημα της έκδοσης περιλαμβάνονται κομβικές δικαστικές αποφάσεις, που τέμνουν διαφορές ανταλλάξιμων ακινήτων, οι περισσότερες των οποίων τυγχάνουν αδημοσίευτες στο νομικό τύπο. Την έκδοση αρθρώνουν τρεις συμβολές: α) η διπλωματική εργασία της Μάρθας-Αγγελικής Μαντζαφλέρη, υπό τον τίτλο «Τα ανταλλάξιμα μουσουλμανικά κτήματα στο Εθνικό Κτηματολόγιο», με την οποία αποφοίτησε από το ΔΠΜΣ του ΑΠΘ Κτηματολόγιο: Νομικές, Τεχνικές και Περιβαλλοντικές Διαστάσεις, β) η μελέτη του Κωνσταντίνου Παπαχρήστου-Δημητρά, «Ανταλλάξιμα δημόσια κτήματα: κατάστρωση της άμυνας απέναντι στις διεκδικήσεις του Δημοσίου», επίσης απόφοιτου του ΔΠΜΣ του ΑΠΘ Κτηματολόγιο: Νομικές, Τεχνικές και Περιβαλλοντικές Διαστάσεις και γ) η γνωμοδότηση του καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Γεωργίου Διαμαντόπουλου, με θέμα «Το εξ αντικειμένου ανυπόστατο πρωτοκόλλου καταλήψεως κτήματος, ενόψει της εκ του σώματος αυτού προκύπτουσας ανυπαρξίας της ιδιότητας του ανταλλαξίμου, και το συνεπεία αυτού επιτρεπτό της στοιχειοθέτησης έκτακτης χρησικτησίας». Καλύπτεται, έτσι, ένα κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας αναφορικά με τα ανταλλάξιμα ακίνητα.