- 1. Εισαγωγή
1.1. Η λειτουργική ανατομική της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) 2
1.2. Η αρτηριακή και η φλεβική κυκλοφορία της αυχενικής περιοχής 31
1.3. Νευρολογία της ΑΜΣΣ 33
1.4. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) 41
1.5. Βασικές τεχνικές εξισορρόπησης και διευκόλυνσης του ΕΝΥ 51
1.6. Ο νευρομυϊκός έλεγχος στην ΑΜΣΣ 57
1.7. Ειδικές δοκιμασίες για την ΑΜΣΣ 61
1.8. Ψηλάφηση των μυών της ΑΜΣΣ 78
2. Τεχνικές μυϊκής ενέργειας
2.1. Γενικά για τις τεχνικές μυϊκής ενέργειας (ΜΕΤ) 94
2.2. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή ΜΕΤ 94
2.3. Η μεθοδολογία των ΜΕΤ 95
2.4. Στάση του σώματος και μυϊκές ανισορροπίες 96
2.5. Η δυσλειτουργία της ΑΜΣΣ 99
2.6. ΜΕΤ στους εν τω βάθει οπίσθιους μυς του τραχήλου 99
2.7. ΜΕΤ στους προσπονδυλικούς μυς της ΑΜΣΣ 112
2.8. ΜΕΤ στους σκαληνούς 119
2.8. ΜΕΤ στους πρόσθιους μυς του τραχήλου, άνωθεν και κάτωθεν του υοειδούς οστού 124
2.9. ΜΕΤ στη μέση στοιβάδα των οπίσθιων μυών του τραχήλου 125
2.10. ΜΕΤ στη μέση στοιβάδα των οπίσθιων μυών του τραχήλου 127
2.11. ΜΕΤ στην επιπολής στοιβάδα των οπίσθιων μυών του τραχήλου 131
2.12. ΜΕΤ στους στερνοκλειδομαστοειδείς 136
2.13. ΜΕΤ στους μυς των κροταφογναθικών διαρθρώσεων (ΚΦΓ) 142
2.14. Ο δυναμικός περιορισμός και η λειτουργική σταθερότητα στη ΑΜΣΣ 147
3. Τεχνικές απελευθέρωσης των μυών και των περιτονιών του αυχένα
3.1. Γενικά για την περιτονία 156
3.2. Η μυϊκή περιτονία 156
3.3. Οι περιτονίες του αυχένα 158
3.4. Γενικές οδηγίες για την απελευθέρωση των περιτονιών 161
3.5. Η τεχνική μυϊκής απελευθέρωσης (ΤΜΑ) 161
3.6. Χειρισμοί μυοπεριτονιακής απελευθέρωσης στους αυχενικούς μυς 164
3.7. Εφαρμογή τεχνικών μάλαξης για μυοπεριτονιακή απελευθέρωση 173
3.8. Χειρισμοί μάλαξης για λεμφική παροχέτευση στην ΑΜΣΣ 179
3.9. Εφαρμογή απελευθέρωσης μέσω θέσης στην ΑΜΣΣ 183
3.10. Εφαρμογή απελευθέρωσης μέσω θέσης και ρυθμικής ταλάντωσης στην ΑΜΣΣ 184
3.11. Εφαρμογή της μεθόδου απελευθέρωσης με τη χρήση ειδικών εργαλείων (IASTM) (ΙΑS 1) 185
4. Εφαρμογές τεχνικών αυτοδιάτασης στην ΑΜΣΣ
4.1. Γενικά 192
4.2. Η νευροφυσιολογική βάση των διατάσεων 192
4.3. Εφαρμογή διατάσεων στην ΑΜΣΣ 194
4. Εφαρμογή τεχνικών ολίσθησης των νευρικών δομών που ξεκινούν από την αυχενική μοίρα
5.1. Γενικά για την ολίσθηση του νευρικού ιστού 218
5.2. Η διαγνωστική αποτελεσματικότητα των νευροδυναμικών τεστ 218
5.3. Οι πρωταρχικές μηχανικές λειτουργίες του νευρικού συστήματος 218
5.4. Πώς κινούνται τα νεύρα; 219
5.5. Οι φυσιολογικές λειτουργίες των νεύρων 219
5.6. Nευρογενής φλεγμονή 220
5.7. Νευροδυναμικές κινήσεις αλληλουχίας 220
5.8. Νευροδυναμική ολίσθηση 220
5.9. Νευροδυναμικό τεστ τάσης 220
5.10. Η επίδραση των σπονδυλικών κινήσεων στον νευρικό ιστό 221
5.11. Παράμετροι που λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά τη διάρκεια των τεστ 221
5.12. Τα νευροδυναμικά τεστ του αυχένα 222
5.13. Τεχνικές ολίσθησης και διάτασης των νεύρων στην ΑΜΣΣ 228
5. Τεχνικές βελονισμού για απελευθέρωση της ΑΜΣΣ
6.1. Πώς ο βελονισμός μειώνει τον πόνο; 238
6.2. Ο πόνος στους μυς 238
6.3. Το σύνδρομο των βραχυσμένων μυών 238
6.4. Μυϊκή βράχυνση, «σπασμός» και σύσπαση 239
6.5. Ο δευτεροπαθής πόνος που προκαλείται από μυϊκή βράχυνση 239
6.6. Η αντίδραση του βελονισμού σε χρόνιες δυσλειτουργίες 240
6.7. Η τεχνική του βελονισμού 240
6.8. Το φαινόμενο «TEΗ CH’I» ή «DEQI» 241
6.9. Ο βελονισμός στην ΑΜΣΣ 241
6.10. Κεφαλαλγίες: αίτια και θεραπεία 247
6.11. Η δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης 253
7. Σημεία πυροδότησης (Τrigger Points) και ζώνες του αναφερόμενου πόνου στην ΑΜΣΣ
7.1. Πώς περιγράφεται ένα σημείο πυροδότησης (trigger point); 258
7.2. Ποιος είναι ο μηχανισμός σχηματισμού ενός trigger point; 258
7.3. Η υπόθεση της ενεργειακής μυϊκής κρίσης 258
7.4. Η υπόθεση της δυσλειτουργικής κινητικής πλάκας 259
7.5. Τα αίτια δημιουργίας των trigger point 259
7.6. Τα αποτελέσματα της δημιουργίας των trigger point 259
7.7. Τα κεντρικά και τα δορυφορικά trigger point 259
7.8. Πώς ορίζεται η αναφερόμενη ζώνη κάθε trigger point; 260
7.9. H σωστή ψηλάφηση και η θεραπεία των trigger point 260
7.10. Τα trigger point και οι αναφερόμενες ζώνες των μυών της αυχενικής περιοχής 261
8. O ρόλος του διαφράγματος και της αναπνοής στον χρόνιο πόνο και στην αποκατάσταση
8.1. Η διαφραγματική κίνηση (Εικόνα 8-1) 274
8.2. Το άγχος και η επίδρασή του στον μηχανισμό της αναπνοής 275
8.3. Οι γενικότερες συνέπειες του άγχους στο σώμα μας 275
8.4. Εκτίμηση της αναπνευστικής λειτουργίας 276
8.5. Τρόπος τόνωσης και επανεκπαίδευσης του διαφράγματος 279
8.6. Ασκήσεις για ενδυνάμωση του διαφράγματος 280
8.7. Ο ρόλος των πλευρών και της θωρακικής μοίρας στη λειτουργία της αναπνοής 284
9. Θεραπευτικές ασκήσεις και συμβουλές
9.1. Δυσλειτουργία 294
9.2. Υποκινητικότητα 294
9.3. Υπερκινητικότητα 297
9.4. Η υπερκινητικότητα στην ΑΜΣΣ 298
9.5. Ενδεικτικές ασκήσεις σταθεροποίησης των υπερκινητικών τμημάτων της σπονδυλικής στήλης (Α4-Α5) και (Ο5-Ι1) 299
9.6. Βασικές αρχές της θεραπευτικής άσκησης 302
9.7. Σχολή σπονδυλικής στήλης 303
9.8. Ασκήσεις κινητοποίησης-ενδυνάμωσης και διάτασης στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης 307
Ευρετήριο 339
Το βιβλίο «Εφαρμογή ειδικών τεχνικών φυσικοθεραπείας στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης», των Χρήστου Ν. Κουτσαμπέλα και Μπίας Δ. Ιωάννου, αποτελεί μοναδικό στο είδος του εγχειρίδιο.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό των φυσικοθεραπευτικών συγγραμμάτων προτείνεται ένα είδος τεχνικής για το σύνολο των κινητικών δομών του ανθρωπίνου σώματος. Αντίθετα, στο παρόν βιβλίο προτείνεται σχεδόν το σύνολο των τεχνικών αποκατάστασης για μία και μόνο δομή: την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Ο εγκέφαλοςεπικοινωνεί με το υπόλοιπο σώμα διά μέσου της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Στη διάρκεια της ζωής μας, οι επιλογές μας αλλά και απρόβλεπτες καταστάσεις δημιουργούν προβλήματα στην αυχενική μοίρα. Η λανθασμένη τοποθέτηση του σώματος κατά την εργασία ή κατά την ανάπαυση, το σωματικό και ψυχολογικό στρες, η κακή τεχνική κατά την άθληση, οι άμεσοι βίαιοι τραυματισμοί και οι απότομες μεταβολές της ταχύτητας αποτελούν παράγοντες δυσλειτουργίας και αποδιοργάνωσης της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Οι φυσικοθεραπευτές αποτελούν τη μεγαλύτερη ελπίδα των ασθενών με προβλήματα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Στο βιβλίο αναλύονται οι ειδικές τεχνικές που μπορούν να επιλέξουν και να εφαρμόσουν οι φυσικοθεραπευτές για να αποκαταστήσουν τα προβλήματα προκειμένου οι ασθενείς να επανακτήσουν και πάλι την άριστη επικοινωνία με τον εγκέφαλό τους.
Προτείνονται τεχνικές της μυϊκής ενέργειας (ΜΕΤ), τεχνικές διάτασης και κινητοποίησης, τεχνικές χαλάρωσης, τεχνικές βελτίωσης της ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, τεχνικές απελευθέρωσης των περιτονιών, τεχνικές βελονισμού, τεχνικές μάλαξης, τεχνικές διάτασης του νευρικού ιστού, τεχνικές για τις κροταφογναθικές αρθρώσεις, τεχνικές διαφραγματικής αναπνοής, τεχνικές σταθεροποίησης και τεχνικές κινητοποίησης της αυχενοθωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Επίσης δίνονται συμβουλές εργονομίας για τη βελτίωση της στάσης του σώματος κατά την εργασία και την ανάπαυση.
Τέλος, δίνονται σχηματικά ασκήσεις που μπορούν όλοι εύκολα να εφαρμόσουν στον χώρο τους με στόχο την κινητοποίηση, την ενδυνάμωση και τη διάταση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό των φυσικοθεραπευτικών συγγραμμάτων προτείνεται ένα είδος τεχνικής για το σύνολο των κινητικών δομών του ανθρωπίνου σώματος. Αντίθετα, στο παρόν βιβλίο προτείνεται σχεδόν το σύνολο των τεχνικών αποκατάστασης για μία και μόνο δομή: την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Ο εγκέφαλοςεπικοινωνεί με το υπόλοιπο σώμα διά μέσου της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Στη διάρκεια της ζωής μας, οι επιλογές μας αλλά και απρόβλεπτες καταστάσεις δημιουργούν προβλήματα στην αυχενική μοίρα. Η λανθασμένη τοποθέτηση του σώματος κατά την εργασία ή κατά την ανάπαυση, το σωματικό και ψυχολογικό στρες, η κακή τεχνική κατά την άθληση, οι άμεσοι βίαιοι τραυματισμοί και οι απότομες μεταβολές της ταχύτητας αποτελούν παράγοντες δυσλειτουργίας και αποδιοργάνωσης της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Οι φυσικοθεραπευτές αποτελούν τη μεγαλύτερη ελπίδα των ασθενών με προβλήματα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Στο βιβλίο αναλύονται οι ειδικές τεχνικές που μπορούν να επιλέξουν και να εφαρμόσουν οι φυσικοθεραπευτές για να αποκαταστήσουν τα προβλήματα προκειμένου οι ασθενείς να επανακτήσουν και πάλι την άριστη επικοινωνία με τον εγκέφαλό τους.
Προτείνονται τεχνικές της μυϊκής ενέργειας (ΜΕΤ), τεχνικές διάτασης και κινητοποίησης, τεχνικές χαλάρωσης, τεχνικές βελτίωσης της ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, τεχνικές απελευθέρωσης των περιτονιών, τεχνικές βελονισμού, τεχνικές μάλαξης, τεχνικές διάτασης του νευρικού ιστού, τεχνικές για τις κροταφογναθικές αρθρώσεις, τεχνικές διαφραγματικής αναπνοής, τεχνικές σταθεροποίησης και τεχνικές κινητοποίησης της αυχενοθωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Επίσης δίνονται συμβουλές εργονομίας για τη βελτίωση της στάσης του σώματος κατά την εργασία και την ανάπαυση.
Τέλος, δίνονται σχηματικά ασκήσεις που μπορούν όλοι εύκολα να εφαρμόσουν στον χώρο τους με στόχο την κινητοποίηση, την ενδυνάμωση και τη διάταση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.