Μὲ ἰδιαίτερη χαρὰ δέχτηκα νὰ γράψω λίγα λόγια, ἐν εἴδει προλόγου, στὸ συγκεκριμένο πόνημα ποὺ ἔγραψε καὶ ἐπιμελήθηκε ὁ Εὐθύμης Ταλάντης. Τοῦτο γιατί, παρακολουθώντας ἀφενός, χρόνια τώρα, τὴν πορεία τοῦ συμπατριώτη μας στὰ γράμματα, μὲ τὴ διαρκῆ, πολύπλευρη καὶ ἐνδιαφέρουσα παρουσία του, ὄχι μόνο σὲ ἐκδοτικὴ δραστηριότητα βιβλίων ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν τοπικὴ ἱστορία καὶ τὴ Λαογραφία, ἀλλὰ καὶ σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια καὶ ἡμερίδες, τὴ βρίσκω πάντα ἐμπεριστατωμένη, τεκμηριωμένη καὶ μὲ ἰδιαίτερη στόχευση. Ἀφετέρου, τὸ θέμα ποὺ καταπιάνεται, ποὺ ἀφορᾶ πρακτικὰ ἕνα ἐκπαιδευτήριο, “ἀγγίζει” σὲ μένα, μὲ τὸν πλέον κατηγορηματικὸ τρόπο, τὴ μεγάλη ἀγάπη ποὺ τρέφω διαχρονικά, σὲ κάθε πνευματικὴ προσπάθεια ποὺ ἐπιχειρεῖται, συνδέοντας καὶ ἀναδεικνύοντας τὴ σχέση ποὺ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὴ γενέτειρά μου Ἄμφισσα μὲ τὰ ἐκπαιδευτικὰ πράγματα τῆς πατρίδας μας καὶ τοῦ τόπου μας διαχρονικά.

Νὰ ἐπισημάνω, πὼς ἐρέθισμα γιὰ τὴ διερεύνηση καὶ ἀνάδειξη τοῦ θέματος μὲ τὸ Παρθεναγωγεῖο, ἔδωσε μία φωτογραφία ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ συμπατριώτη μας Φώτη Καλλία ποὺ δημοσιεύτηκε στὸ φύλλο 102 τῆς ἐφημερίδας τοῦ Συλλόγου τῶν Ἁπανταχοῦ Ἀμφισσέων “ΤΑ ΣΑΛΩΝΑ”. Ἐκεῖ λοιπόν, ὑπάρχει ἡ ἀναφορὰ γιὰ τὸ κτήριο τοῦ Παρθεναγωγείου Ἄμφισσας μὲ τὴν ἐπισήμανση στὴ λεζάντα πὼς ὑπῆρξε Δωρεὰ τοῦ εὐεργέτη Ἀνδρέα Συγγροῦ, στοιχεῖο πού, ὅπως θὰ δοῦμε στὸ παρὸν πόνημα, δὲν ἀπηχεῖ τὴν πραγματικότητα.

Μὲ ἀφορμὴ τὸ παραπάνω, μέσα ἀπὸ τὴ μελέτη, ἀποτυπώνεται ἡ κατάσταση τῆς ἐκπαίδευσης τῶν θηλέων κατὰ τὸν 19ο αἰώνα, ἡ συνεισφορὰ τῶν Εὐεργετῶν στὴν ὅλη διεργασία, ἡ διαμορφωμένη ἐκπαιδευτικὴ κατάσταση στὴν πόλη μας κατὰ τὸ ἴδιο διάστημα καὶ ἡ ἐξέλιξή της. Γίνεται ἐκτεταμένη ἀναφορὰ στὴν ἐξέλιξη τῆς προσπάθειας τῶν Χαριλάου Τρικούπη καὶ Γεωργίου Θεοτόκη –σὰν ὑπουργοῦ Παιδείας– στὴν συγκρότηση κρατικοῦ προγράμματος κατασκευῆς σχολικῶν κτηρίων τῆς Πρωτοβάθμιας ἐκπαίδευσης καθὼς καὶ οἱ καρποὶ αὐτῆς τῆς προσπάθειας ποὺ ἧταν τὰ 407 νεοκλασικῆς μορφολογίας δημοτικὰ σχολεῖα τῆς περιόδου 1895-1911, μονοτάξια, διτάξια, τετρατάξια καὶ τὰ ὁποία ἀνεγέρθηκαν βάσει σχεδίων τοῦ νομομηχανικοῦ Δημητρίου Καλλία, καὶ εἶναι γνωστὰ ὡς «Σχολεῖα Συγγροῦ» καὶ ποὺ ὁ Εὐθύμης Ταλάντης ἐξηγεῖ ἐπαρκέστατα τοὺς λόγους τῆς λανθασμένης σύνδεσής τους μὲ τὸν μεγάλο εὐ­εργέτη. Μεταξὺ αὐτῶν καὶ τὸ Παρθεναγωγεῖο Ἄμφισσας, ἕνα ὑπέροχο σχολικὸ κτήριο, ἐξαιρετικῆς ἐκσυγχρονιστικῆς ἀρχιτεκτονικῆς, ἀπόλυτα προσαρμοσμένης στὸ τοπικὸ πνεῦμα ποὺ δυστυχῶς κατεδαφίστηκε.

Δὲ νομίζω πὼς χρειάζεται νὰ ἐπεκταθῶ παραπέρα καὶ θεωρῶ πὼς πρέπει νὰ σᾶς ἀφήσω ἀναγνῶστες νὰ ξεδιπλώσετε τοῦτες τὶς σελίδες, σημεῖο ἀναφορᾶς ὄχι μόνο σὲ ἕνα σχολεῖο, μὲ τὴ στενὴ ἔννοια τοῦ ὄρου, ἀλλὰ καὶ σὲ μία γενιὰ παιδιῶν τῆς πόλης μας ποὺ πέρασαν ἀπ’ τὰ θρανία του καὶ ποὺ τὸ θυμοῦνται μὲ νοσταλγία.

Ἂς εἶναι, ὑπὸ τὴν εὐρεία ἔννοια, ἡ προσπάθεια ἐτούτη, ἀφετηρία σκέψης, προβληματισμοῦ ἀλλὰ καὶ ἐνεργοποίησης ὅλων τῶν μηχανισμῶν ποὺ ἀπαιτοῦνται ὥστε, στὴν ἀγαπημένη μας πόλη, νὰ διασωθοῦν ὅλα ὅσα, σὲ κάθε τομέα, ἀποτελοῦν στοιχεῖα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς ἱστορίας της.

Μπάμπης Καρέλης

Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου τῶν Ἁπανταχοῦ Ἀμφισσέων «ΤΑ ΣΑΛΩΝΑ»