Η σκέψη μιας ενωμένης Ευρώπης είναι μεγάλη ιδέα, όμως δεν υπάρχει Ευρώπη αν δεν υπάρχουν οι πολίτες. Να λοιπόν, έχουμε ανάγκη να γίνουμε ευρωπαίοι πολίτες. Να μάθουμε να κοιτάμε μακριά, διότι «Ευρώπη», λέξη ελληνική, ίσως σημαίνει ακριβώς «μεγάλα μάτια». Αλλά πώς γίνεται; Μια Ευρώπη της οικονομίας δεν αρκεί, μια Ευρώπη του προνομίου δεν έχει νόημα. Χρειάζεται μια Ευρώπη των σκέψεων, μια Ευρώπη της παιδείας: χρειάζονται πολίτες που ζουν μαζί και που συναντιούνται, σε μια πληθυντική και συλλογική συνείδηση καμωμένη από πολλές γλώσσες και ποικίλες κουλτούρες, αλλά που να ξέρουν επίσης να αναγνωρίζουν κάποιο σημαντικό θεμέλιο κοινό. Ας επιχειρήσουμε λοιπόν να αντιληφθούμε τί μπορεί να είναι η Ευρώπη και τί σημαίνει να είμαστε ευρωπαίοι πολίτες.

Για να συλλογιστούμε θα πάρουμε ως αφορμή την έννοια που εκφράστηκε στην «Utopia» του Thomas More, που συμπληρώνει τώρα τα πεντακόσια της χρόνια: θα είναι ένα καλό βιβλίο για να σκεφτούμε πάνω στη δική μας ευρωπαϊκή ουτοπία που γεννιέται έπειτα από τους δύο παγκόσμιους πολέμους του εικοστού αιώνα. Για να καταλάβουμε καλύτερα θα είναι απαραίτητα τα δικά μας τρεις χιλιάδες χρόνια σκέψεων, ξεκινώντας ακριβώς από τους αρχαίους κλασικούς, που ίσως μπορούν να μας βοηθήσουν. Αν η ενωμένη Ευρώπη, όπως έχει σήμερα συγκροτηθεί, αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο ουτοπία, ίσως το να ξανασκεφτούμε ακριβώς τις ιδεώδεις τάσεις που εμψύχωσαν τους αρχαίους μπορεί να μας ωθήσει να επιμείνουμε σε ένα ιδανικό που φαίνεται ότι απειλείται.