Το εξαιρετικά επίκαιρο αυτό βιβλίο κυκλοφορεί τη στιγμή που συζητείται η υπό πίεση νέα αλλαγή συνόρων και ανταλλαγή πληθυσμών στα Βαλκάνια μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Επίσης, ενώ βρίσκεται σε αποφασιστική καμπή η αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας με ταυτόχρονο στόχο τη βίαια, με πόλεμο αν απαιτηθεί (CASUS BELLI), μεταβολή του εδαφικού καθεστώτος της Ελλάδος, των όρων της κυριαρχίας της στα νησιωτικά συμπλέγματα του Αιγαίου και τον περιορισμό και καταστρατήγηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ν.Α. Μεσόγειο.
Ο Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς, μεταξύ άλλων πρέσβης σε Ουάσινγκτον, Σκόπια και Τίρανα, θέτει τα ακόλουθα ζητήματα:
- Ο αναθεωρητικός επεκτατισμός της Τουρκίας, η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και η προσβολή των ελληνικών συνόρων.
- Το δόγμα εθνικής ασφάλειας απέναντι στις συμβατικές στρατιωτικές προκλήσεις και στον ασύμμετρο πόλεμο. Το μάθημα του Έβρου.
- Ισχύει η αρχή μη αλλαγής των συνόρων; Τι ακριβώς έγινε στα Βαλκάνια; Γιατί πρέπει να ανησυχούμε από μία νέα αλλαγή συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να σταθμίσουμε το εθνικό μας συμφέρον.
- Πώς συμβιβάσθηκε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της απόσχισης με τις αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών;
- Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία. Εκτίμηση για τη στάση των γειτόνων μας σε περίπτωση σύγκρουσης με την Τουρκία. Ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας έναντι των Τιράνων.
- Τουρκία και Ελλάδα: τελικά υπερισχύει το δίκαιο του ισχυρού ή η δύναμη του Δικαίου;
- Εκτός από την επίκληση επιβάλλεται η μετατροπή του Διεθνούς Δικαίου σε πράξη και απαιτείται η άμεση ενίσχυση των αμυντικών μας δυνατοτήτων και των διπλωματικών μας συνεργειών.
Ο διπλωμάτης-συγγραφέας θεωρεί μονόδρομο την ειρηνική επίλυση των διαφορών με την Τουρκία. Καταλήγει ταυτόχρονα στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση της εθνικής άμυνας ταυτόχρονα με την άσκηση αποτελεσματικής διπλωματίας είναι η καλύτερη επένδυση στην ειρήνη που καθημερινά υπονομεύεται από την επιθετική και αναθεωρητική Τουρκία.
Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος γράφει στον Πρόλογο:
«Το βιβλίο του πρέσβυ ε.τ. Αλέξανδρου Μαλλιά αφορά στα σύνορα, κυρίως τα βαλκανικά σύνορα, αλλά δεν περιορίζεται μόνον σε αυτά. Βλέπει τη μεγάλη ευρωπαϊκή εικόνα την τελευταία τριακονταετία και αναλύει τις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας μετά και την προσπάθεια εισβολής δεκάδων χιλιάδων αμάχων το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας του 2020. Η ανάλυσή του είναι ψυχρή και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις. Πρόκειται για κάτι που μας λείπει.
Αναφερόμαστε συχνά στη ρήση του βρετανού πολιτικού Πάλμερστον από το 1848:
«Δεν έχουμε αιώνιους συμμάχους και δεν έχουμε διαρκείς εχθρούς. Αιώνια και διαρκή είναι τα συμφέροντά μας, και αυτά είναι καθήκον μας να υπηρετούμε».
Απέχουμε, όμως πολύ από την πρακτική εφαρμογή αυτής της ρήσεως. Όπως σχολιάζει ο ίδιος ο συγγραφέας «Ο μέχρι κυνισμού ρεαλισμός είναι θεμελιώδες και αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της διεθνούς πραγματικότητας. Σε αυτό πρέπει να εκπαιδευθούμε και το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί χρήσιμο βοήθημα».
Κλείνοντας το βιβλίο ο καθηγητής Γεώργιος Πρεβελάκης υπογραμμίζει:
«…Η ελληνική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει, επομένως, ένα κατ’ εξοχήν διανοητικό διακύβευμα. Δεν μπορεί πλέον να θεωρεί τίποτε ως δεδομένο. Επί πλέον, ουδείς ξένος παράγων θα σκεφτεί αντ’ αυτής. Ούτε η αμερικανική κηδεμονία ούτε η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη διαθέτουν πλέον απαντήσεις. Η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει ένα δικό της πρωτότυπο και συνεχώς εξελισσόμενο δόγμα. Οφείλει να αναζητήσει δυναμικούς τρόπους για να προασπίσει τα συμφέροντα της χώρας από τα φαινόμενα οπισθοφυλακής κατά την περασμένη περίοδο όπως, επί παραδείγματι, ο τουρκικός εδαφικός και θαλάσσιος αναθεωρητισμός. Ταυτοχρόνως, πρέπει να λειτουργήσει πρωτοποριακά ώστε να εγκαθιδρυθεί ένας περισσότερο σταθερός, αλλά όχι ανελεύθερος κόσμος. Θα πρέπει να διδαχθεί από την κινητική διπλωματική παράδοση του Ελευθερίου Βενιζέλου».
