Το "Χρονικό 1942-1945" αποτελεί τη σχολιασμένη έκδοση ενός δακτυλογραφημένου κειμένου 150 σελίδων, στο οποίο ο αντισυνταγματάρχης Πεζικού ε.α. Γεώργιος Κωστόπουλος αφηγείται με πλούσιες λεπτομέρειες την περιπετειώδη διαδρομή του κατά την Kατοχή, την πρώιμη ένταξή του στην Aντίσταση ήδη από τα τέλη του 1942, την ίδρυση του Εθνικού Στρατού Απελευθερωτικής Προσπάθειας (ΕΣΑΠ) στα βουνά της Δυτικής Θεσσαλίας, τη διάλυση του τμήματος και τη σύλληψή του από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ τον Μάρτιο του 1943, καθώς και τις εμπειρίες του στη Μέση Ανατολή, στα Δεκεμβριανά και τους πρώτους μήνες μετά την Απελευθέρωση.
Κεντρικό γεγονός στην αφήγηση αποτελεί ο αφοπλισμός, που ισοδυναμεί με μια χρονολογική και πολιτική τομή, καθώς θεωρείται (και είναι) η πρώτη κατά σειρά, οιονεί γενέθλιος πράξη των κατοχικών εμφύλιων συγκρούσεων στα ελληνικά βουνά.
Εκτός από τις μοναδικές λεπτομέρειες που μας παρέχει γύρω από ένα καθοριστικό όσο και αφετηριακό γεγονός του κατοχικού εμφυλίου, η μαρτυρία του Κωστόπουλου μας επιτρέπει να αντιληφθούμε τις κοινωνικές, πολιτικές και δημογραφικές ορίζουσες της ένοπλης Αντίστασης, να παρακολουθήσουμε τη δύσκολη ενηλικίωσή της και να κατανοήσουμε τη ραγδαία ιδεολογική και πολιτική της ριζοσπαστικοποίηση.
Όσα περιγράφονται στο βιβλίο -και εδώ εντοπίζεται η σημαντική του συμβολή- αναπαριστούν τη θρυμματισμένη πολιτική γεωγραφία της Κατοχής και σκιαγραφούν τη διαπλοκή δύο βασικών διπόλων (εθνικό-τοπικό, προσωπικό-πολιτικό), συνεισφέροντας στην κατανόηση των λεπτών διαδικασιών μέσα από τις οποίες ο αντιστασιακός κόσμος διολίσθησε στη διχόνοια και τελικά κατακερματίστηκε σε μικρές εμφύλιες συρράξεις, από τις οποίες προέκυψε ο κατοχικός εμφύλιος του 1943-44 - υπόθεση που, εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, μονοπωλεί το ενδιαφέρον της ιστοριογραφίας και της δημόσιας συζήτησης.
Οι πυκνές σημειώσεις που συνοδεύουν την έκδοση, διαφωτίζουν το συχνά ομιχλώδες τοπίο της Αντίστασης καθώς διαμορφωνόταν μέσα από ιδεολογικές συγκρούσεις και συχνά από προσωπικά πάθη. Δίνουν πολλές πληροφορίες για τα πρόσωπα που εμπλέκονταν, και παρακολουθούν σχολαστικά τη βιβλιογραφία που σχετίζεται με την εξέλιξη της Αντίστασης στη Θεσσαλία και τις γύρω περιοχές.
