Με την όγδοη έκδοση του «Στρατιωτικού Ποινικού Δικαίου» επέρχεται η αναγκαία προσαρμογή και ενημέρωση του βιβλίου με τους νέους ποινικούς κώδικες, ήτοι τον Ποινικό Κώδικα (ν. 4619/2019) και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019), μαζί με τις τροποποιήσεις τους που επέφερε ο «διορθωτικός» ν. 4637/2019.
ΠΡΟΛΟΓΟΙ........................................................................................
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ........................................................................
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Α. Οι προσανατολισμοί του στρατιωτικού ποινικού δικαίου κατά την ιστορική του διαδρομή και η αναγκαιότητα της μεταρρύθμισής του........................................ 1
1.. Η παθογένεια της στρατιωτικής δικαιοσύνης............................ 1
2.. Η ιστορική διαδρομή του στρατιωτικού ποινικού δικαίου........ 4
3.. Τα χαρακτηριστικά του προϊσχύσαντος Στρατ. Ποινικού Κώδικα 12
4.. Κρίσιμες νομολογιακές τάσεις και αντιλήψεις.......................... 19
5.. Το πλαίσιο και ο χαρακτήρας της μεταρρύθμισης..................... 21
Β. Η δικαιοπολιτική διάσταση της στρατιωτικής δικαιοσύνης σήμερα 24
1.. Η μορφή και η αποστολή της στρατιωτικής δικαιοσύνης.......... 24
2.. Το κοινωνικό στίγμα της στρατιωτικής δικαιοσύνης................ 26
Γ. Ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο του στρατιωτικού ποινικού δικαίου 31
1.. Πρώτες διαπιστώσεις................................................................ 31
2.. Οι πτυχές της πρόσφατης μεταρρύθμισης................................. 31
i... Ουσιαστικό μέρος................................................................ 31
ii.. Δικονομικό μέρος................................................................. 33
3.. Το περιεχόμενο του εννόμου αγαθού της στρατιωτικής υπηρεσίας 34
4.. Ο προσδιορισμός της μονάδας του εννόμου αγαθού «στρατιωτική υπηρεσία» 40
Δ.. Στρατιωτική θητεία και ποινικό δίκαιο..................................... 46
1.. Τα νομικά πλαίσια του προβλήματος........................................ 46
α). Ο χαρακτήρας της στράτευσης............................................. 46
β). Οι διαφοροποιήσεις της στρατιωτικής θητείας..................... 48
2.. Οι ουσιώδεις αντιρρήσεις και η θεμελίωσή τους....................... 49
α). Πρακτικές «αδράνειας» αλλά και «σπουδής»....................... 49
β). Πώς παραβιάζεται η στρατιωτική θητεία.............................. 50
3.. Η παρεμβολή και ο ρόλος του ποινικού δικαίου....................... 51
α). Οι κρίσιμες διατάξεις........................................................... 51
β). Η αλληλουχία των ποινικών διατάξεων................................ 51
4.. Αντιρρησίες συνείδησης και στράτευση................................... 53
α). Οι πτυχές του προβλήματος................................................. 53
β). Η μεταστροφή στην αντιμετώπιση των αντιρρησιών συνείδησης 54
γ). Προβλήματα καταλογισμού του αντιρρησία συνείδησης...... 56
δ). Ποιά λύση θα έπρεπε να προκριθεί...................................... 63
ε). Η μεταρρύθμιση του νόμου 2510/1997: Από την «άοπλη» στρατιωτική θητεία στην «κοινωνική» θητεία................................................................................... 65
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (ΓΕΝΙΚΟ)
ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Α. Το στρατιωτικό έγκλημα............................................................. 71
1.. Τα στοιχεία του στρατιωτικού εγκλήματος............................... 71
α). Ο ορισμός του στρατιωτικού εγκλήματος............................. 71
β). Τα τοπικά όρια εφαρμογής του ΣτρΠΚ................................ 75
γ). Η σχέση του ουσιαστικού μέρους του ΣΠΚ με τον Ποινικό Κώδικα 76
δ). Η «ρωγμή» του άρ. 4 ΣΠΚ (: η επιρροή του φόβου στον καταλογισμό) 79
2.. Οι ποινές του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα......................... 81
α). Τα είδη των ποινών.............................................................. 81
β). Οι κύριες ποινές................................................................... 82
γ). Οι παρεπόμενες ποινές......................................................... 84
δ). Οι φιλελεύθερες πτυχές στην έκτιση των ποινών................. 85
3.. Οι περιστάσεις τέλεσης των στρατιωτικών εγκλημάτων........... 87
α). Οι περιστάσεις και η σημασία τους...................................... 87
β). Η τέλεση της πράξης «ενώπιον του εχθρού»........................ 87
γ). Η πολεμική περίοδος και το περιεχόμενό της....................... 88
δ). Η γενική επιστράτευση. Η έννοια και η πρακτική σημασία της «παρατεταμένης» γενικής επιστράτευσης...................................................................... 89
Β. Έννοια και περιεχόμενο βασικών όρων του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα 94
1.. Εισαγωγικές σκέψεις................................................................. 94
2.. Οι επιμέρους έννοιες................................................................. 94
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (ΕΙΔΙΚΟ)
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
(: γνήσια στρατιωτικά εγκλήματα)
Ι.. Πράξεις ολικής λειτουργικής αυτοαναίρεσης του στρατιωτικού 111
1.. Ανυποταξία (άρθρο 32 ΣΠΚ)........................................ 111
1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 111
1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 115
1.3.. Απόπειρα....................................................................... 116
1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 116
1.4.1.. Ιδιώνυμες μορφές συμμετοχής (άρ. 40, 41 ΣΠΚ)........... 116
1.4.1.1.. Διευκόλυνση, πρόκληση ή διέγερση (άρ. 40 ΣΠΚ)........ 117
1.4.1.1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 117
1.4.1.1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 120
1.4.1.1.3.. Απόπειρα....................................................................... 121
1.4.1.1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 121
1.4.1.1.5.. Συρροή.......................................................................... 122
1.4.1.1.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 123
1.4.1.2.. Υπόθαλψη (άρ. 41 ΣΠΚ)............................................... 123
1.4.1.2.1.. Γενική προβληματική.................................................... 123
1.4.1.2.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 125
1.4.1.2.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 126
1.4.1.2.4.. Απόπειρα....................................................................... 126
1.4.1.2.5.. Συμμετοχή..................................................................... 126
1.4.1.2.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 127
1.5.. Ποινική κύρωση............................................................ 128
1.6.. Παραγραφή της ανυποταξίας......................................... 129
1.7.. Εξάλειψη του αξιοποίνου της ανυποταξίας – «ειδικές παραγραφές» 129
1.8.. Δικαίωμα εξαγοράς στρατιωτικών υποχρεώσεων - εξάλειψη αξιοποίνου 131
2.. Λιποταξία (άρ. 33, 34, 35, 36, 37, 38 ΣΠΚ).................. 132
2.1.. Εισαγωγή....................................................................... 132
2.2.. Λιποταξία στο εσωτερικό (άρ. 33, 34, 37 ΣΠΚ)............ 133
2.2.1.. Βασικές διαπιστώσεις.................................................... 134
2.2.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 136
2.2.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 145
2.2.4.. Απόπειρα....................................................................... 147
2.2.5.. Συμμετοχή..................................................................... 148
2.2.6.. Συρροή.......................................................................... 148
2.2.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 153
2.3.. Λιποταξία στο εξωτερικό (άρ. 36 ΣΠΚ)........................ 157
2.3.1.. Βασικές διαπιστώσεις.................................................... 157
2.3.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 158
2.3.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 160
2.3.4.. Απόπειρα....................................................................... 161
2.3.5.. Συμμετοχή..................................................................... 162
2.3.6.. Συρροή.......................................................................... 162
2.3.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 163
2.4.. Λιποταξία ενώπιον του εχθρού (άρ. 38 ΣΠΚ)................ 163
2.4.1.. Βασικές διαπιστώσεις.................................................... 163
2.4.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 163
2.4.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 164
2.4.4.. Απόπειρα....................................................................... 165
2.4.5.. Συμμετοχή..................................................................... 165
2.4.6.. Συρροή.......................................................................... 165
2.4.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 166
2.5.. Ομαδική λιποταξία (άρ. 35 ΣΠΚ).................................. 166
2.5.1.. Βασικές διαπιστώσεις.................................................... 166
2.5.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 167
2.5.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 168
2.5.4.. Απόπειρα....................................................................... 169
2.5.5.. Συμμετοχή..................................................................... 169
2.5.6.. Συρροή.......................................................................... 169
2.5.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 170
3.. Αυτομολία (άρ. 39 ΣΠΚ)............................................... 170
3.1.. Εισαγωγή....................................................................... 170
3.2.. Η μετάβαση στον εχθρό (άρ. 39α ΣΠΚ)......................... 171
3.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 171
3.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 172
3.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 173
3.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 173
3.2.5.. Συρροή.......................................................................... 173
3.2.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 174
3.3.. Διάβαση κρίσιμων ορίων ή έξοδος από οχυρή θέση ή τόπο πολιορκημένο ή αποκλεισμένο από τον εχθρό (άρ. 39β ΣΠΚ)............................................... 174
3.3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 174
3.3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 175
3.3.3.. Απόπειρα....................................................................... 175
3.3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 175
3.3.5.. Συρροή.......................................................................... 175
3.3.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 176
ΙI.. Πράξεις πρόσκαιρης λειτουργικής αυτοαχρήστευσης του στρατιωτικού 177
1.. Ανυπακοή (άρ. 53 ΣΠΚ)............................................... 177
1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 177
1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 188
1.3.. Απόπειρα....................................................................... 189
1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 189
1.5.. Συρροή.......................................................................... 189
1.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένες μορφές....................... 190
2.. Παράβαση και εκβίαση στρατιωτικής εντολής (άρ. 55, 56 ΣΠΚ) 191
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 192
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 194
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 195
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 195
2.5.. Συρροή.......................................................................... 195
2.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένες μορφές....................... 196
3.. Εγκατάλειψη θέσης από σκοπό (άρ. 74 ΣΠΚ).............. 197
3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 197
3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 198
3.3.. Απόπειρα....................................................................... 198
3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 198
3.5.. Συρροή.......................................................................... 199
3.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένες μορφές....................... 199
4.. Εγκατάλειψη φυλακής, θέσης ή περιοχής προς επιτήρηση (άρ. 76 ΣΠΚ) 199
4.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 200
4.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 202
4.3.. Απόπειρα....................................................................... 202
4.4.. Συμμετοχή..................................................................... 203
4.5.. Συρροή.......................................................................... 203
4.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 203
5.. Ύπνος σκοπού (άρ. 75 ΣΠΚ)........................................ 204
5.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 204
5.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 205
5.3.. Απόπειρα....................................................................... 205
5.4.. Συμμετοχή..................................................................... 205
5.5.. Συρροή.......................................................................... 206
5.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 206
6.. Εγκατάλειψη αρχηγίας ή σχηματισμού (άρ. 82 ΣΠΚ). 206
6.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 206
6.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 207
6.3.. Απόπειρα....................................................................... 208
6.4.. Συμμετοχή..................................................................... 208
6.5.. Συρροή.......................................................................... 208
6.6.. Ποινική κύρωση - προνομιούχα μορφή.......................... 208
7.. Μέθη εν υπηρεσία (άρ. 67 ΣΠΚ).................................. 209
7.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 209
7.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 213
7.3.. Απόπειρα....................................................................... 214
7.4.. Συμμετοχή..................................................................... 214
7.5.. Συρροή.......................................................................... 214
7.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 214
8.. Αθέμιτες διαταγές (άρ. 72 ΣΠΚ).................................. 215
8.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 215
8.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 217
8.3.. Απόπειρα....................................................................... 218
8.4.. Συμμετοχή..................................................................... 218
8.5.. Συρροή.......................................................................... 218
8.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 218
9.. Υπέρβαση πειθαρχικής εξουσίας (άρ. 73 ΣΠΚ)........... 218
9.1.. Γενική προβληματική.................................................... 219
9.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 219
9.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 222
9.4.. Απόπειρα....................................................................... 222
9.5.. Συμμετοχή..................................................................... 222
9.6.. Συρροή.......................................................................... 222
9.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 223
ΙΙΙ.. Πράξεις διευρυμένης λειτουργικής αυτοαχρήστευσης του στρατιωτικού 224
1.. Στάση (άρ. 46 ΣΠΚ)..................................................... 224
1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 224
1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 228
1.3.. Απόπειρα – Ένωση προς στάση (άρ. 48 ΣΠΚ)............... 228
1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 230
1.4.1.. Ιδιώνυμες μορφές συμμετοχής....................................... 230
1.4.1.1.. Μη αναγγελία στάσης (άρ. 49 ΣΠΚ).............................. 230
1.4.1.2.. Παράλειψη καταστολής στάσης (άρ. 50 ΣΠΚ).............. 231
1.5.. Συρροή.......................................................................... 232
1.6.. Ποινική κύρωση - έμπρακτη μετάνοια........................... 233
2.. Ομαδική απείθεια (άρ. 47 ΣΠΚ)................................... 235
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 235
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 239
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 239
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 240
2.5.. Συρροή.......................................................................... 240
2.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 240
IV.. Η ποινική αντιμετώπιση των σωματικών αυτοπροσβολών του στρατιωτικού ................................................................................ 242
1.. Δογματική θεμελίωση και ανάλυση.............................. 242
1.1.. Η ουσία του προβλήματος............................................. 242
1.2.. Το «θεμιτό» της τιμωρίας των «αυτοπροσβολών»......... 245
1.3.. Η ποινική θεμελίωση της «αυτοπροσβολής»................. 251
1.3.1.. Η αναγκαιότητα μιας εξαρχής αναφοράς στο έννομο αγαθό 252
1.4.. Η δογματική επαλήθευση της αναγκαιότητας προσφυγής στο έννομο αγαθό 254
1.5.. Συμπεράσματα............................................................... 256
2.. Πρόκληση ανικανότητας (άρ. 42 ΣΠΚ)........................ 257
2.1.. Εισαγωγικές διαπιστώσεις............................................. 258
2.2.. «Αυτοπρόκληση» ανικανότητας για το στρατό (άρθρο 42 περ. 1η ΣΠΚ) 259
2.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 259
2.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 265
2.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 267
2.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 269
2.2.5.. Συρροή.......................................................................... 270
2.2.6.. Ποινική κύρωση - Διακεκριμένες μορφές...................... 271
2.3.. «Ετεροπρόκληση ανικανότητας» για το στρατό (άρθρο 42 περ. 2η ΣΠΚ) 272
2.3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 272
2.3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 276
2.3.3.. Απόπειρα....................................................................... 276
2.3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 276
2.3.5.. Συρροή.......................................................................... 278
2.3.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένες μορφές - δικονομικά.. 278
3.. Προσποίηση ανικανότητας (άρ. 43 ΣΠΚ).................... 279
3.1.. Εισαγωγικές διαπιστώσεις............................................. 279
3.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 281
3.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 286
3.4.. Απόπειρα....................................................................... 287
3.5.. Συμμετοχή..................................................................... 288
3.6.. Συρροή.......................................................................... 288
3.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 288
4.. Αποφυγή στρατιωτικής υπηρεσίας (άρ. 44 ΣΠΚ)........ 288
4.1.. Εισαγωγικές διαπιστώσεις............................................. 289
4.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 290
4.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 292
4.4.. Απόπειρα....................................................................... 292
4.5.. Συμμετοχή..................................................................... 292
4.6.. Συρροή.......................................................................... 293
4.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 293
4.8.. Δικονομικά.................................................................... 294
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΑΝΑΓΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΑΛΛΑ ΕΝΝΟΜΑ ΑΓΑΘΑ
(: μη γνήσια στρατιωτικά εγκλήματα)
Ι.. Διεθνής κρατική υπόσταση και στρατιωτική υπηρεσία 295
1.. Προδοσία (άρ. 15 ΣΠΚ)................................................ 298
1.1.. Ένοπλη δράση κατά του ελληνικού κράτους ή συμμάχων του (άρ. 15α ΣΠΚ) 299
1.1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 299
1.1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 300
1.1.3.. Απόπειρα....................................................................... 301
1.1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 301
1.1.5.. Συρροή.......................................................................... 302
1.1.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 302
1.2.. Στρατιωτική υπηρεσία στον εχθρό (άρ. 15β ΣΠΚ)......... 303
1.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 303
1.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 304
1.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 305
1.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 305
1.2.5.. Συρροή.......................................................................... 306
1.2.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 306
1.3.. Υποστήριξη της πολεμικής δύναμης του εχθρού (άρ. 15γ ΣΠΚ) 306
1.3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 306
1.3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 308
1.3.3.. Απόπειρα....................................................................... 308
1.3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 309
1.3.5.. Συρροή.......................................................................... 309
1.3.6.. Ποινική κύρωση - δικονομικά....................................... 310
1.4.. Συνεννοήσεις με τον εχθρό (άρ. 15δ ΣΠΚ).................... 310
1.4.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 310
1.4.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 311
1.4.3.. Απόπειρα....................................................................... 311
1.4.4.. Συμμετοχή..................................................................... 312
1.4.5.. Συρροή.......................................................................... 312
1.4.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 312
1.5.. Διέγερση του στρατού σε φυγή (άρ. 15ε ΣΠΚ).............. 312
1.5.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 312
1.5.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 314
1.5.3.. Απόπειρα....................................................................... 314
1.5.4.. Συμμετοχή..................................................................... 315
1.5.5.. Συρροή.......................................................................... 315
1.5.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 315
1.6.. Πράξεις βίας κατά φορέων της πολιτειακής και στρατιωτικής εξουσίας (άρ. 15στ ΣΠΚ). ................................................................................ 315
1.6.1.. Αντικειμενική υπόσταση – η αντισυνταγματικότητα της διάταξης 315
2.. Παράδοση θέσης (άρ. 16 ΣΠΚ).................................... 316
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 317
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 317
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 318
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 318
2.5.. Συρροή.......................................................................... 318
2.6.. Ποινική κύρωση - δικονομικά....................................... 318
3.. Συνθηκολόγηση σε μη οχυρωμένη θέση (άρ. 17 ΣΠΚ) 319
3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 319
3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 319
3.3.. Απόπειρα....................................................................... 319
3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 320
3.5.. Συρροή.......................................................................... 320
3.6.. Ποινική κύρωση - δικονομικά....................................... 320
4.. Απιστία Έλληνα στρατιωτικού (άρ. 18 ΣΠΚ).............. 320
4.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 320
4.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 325
4.3.. Απόπειρα....................................................................... 325
4.4.. Συμμετοχή..................................................................... 326
4.5.. Συρροή.......................................................................... 326
4.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 327
5.. Βλάβη συγκοινωνιών (άρ. 19 ΣΠΚ).............................. 327
5.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 327
5.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 332
5.3.. Απόπειρα....................................................................... 333
5.4.. Συμμετοχή..................................................................... 333
5.5.. Συρροή.......................................................................... 333
5.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένη μορφή......................... 333
6.. Bλάβη ηλεκτρονικών και άλλων μέσων πληροφοριών (άρ. 20 ΣΠΚ) 334
6.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 334
6.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 335
6.3.. Απόπειρα....................................................................... 336
6.4.. Συμμετοχή..................................................................... 336
6.5.. Συρροή.......................................................................... 336
6.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένη μορφή......................... 336
7.. Βλάβη στρατιωτικών πραγμάτων (άρ. 21 ΣΠΚ).......... 337
7.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 337
7.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 338
7.3.. Απόπειρα....................................................................... 338
7.4.. Συμμετοχή..................................................................... 339
7.5.. Συρροή.......................................................................... 339
7.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 339
8. Προσβολές στρατιωτικών απορρήτων (άρ. 22-31, 140-145 ΣΠΚ) 339
8.1.. Η έννοια και το περιεχόμενο των κρατικών (στρατιωτικών) απορρήτων - δογματική ανάλυση ................................................................................ 339
8.2.. Μετάδοση στρατιωτικών μυστικών (άρ. 144 ΣΠΚ)....... 343
8.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 344
8.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 350
8.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 352
8.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 354
8.2.5.. Συρροή.......................................................................... 355
8.2.6.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένες και προνομιούχες μορφές 357
8.3.. Ανακοίνωση στρατιωτικών πληροφοριών (άρ. 145 ΣΠΚ) 358
8.3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 358
8.3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 359
8.3.3.. Απόπειρα....................................................................... 360
8.3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 360
8.3.5.. Συρροή.......................................................................... 360
8.3.6.. Ποινική κύρωση............................................................ 360
8.4.. Εγκλήματα κατασκοπείας (άρ. 22-25 ΣΠΚ)................... 360
8.4.1.. Γενική προβληματική.................................................... 360
8.4.2.. Αθέμιτη συλλογή πληροφοριών – «κατασκοπεία» (άρ. 22 ΣΠΚ) 363
8.4.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 363
8.4.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 365
8.4.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 366
8.4.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 367
8.4.2.5.. Συρροή.......................................................................... 368
8.4.2.6.. Ποινική κύρωση – διακεκριμένη μορφή (: άρ. 22 εδ. β΄ ΣΠΚ) 369
8.4.3.. Είσοδος σε απαγορευμένους τόπους (άρ. 23 ΣΠΚ)........ 369
8.4.3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 369
8.4.3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 371
8.4.3.3.. Απόπειρα....................................................................... 371
8.4.3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 371
8.4.3.5.. Συρροή.......................................................................... 371
8.4.4.. Παράνομες απεικονίσεις και παρακολουθήσεις (άρ. 25 ΣΠΚ) 371
8.4.4.1.. Παράνομες απεικονίσεις (άρ. 25 § 1α ΣΠΚ).................. 372
8.4.4.1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 372
8.4.4.1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 374
8.4.4.1.3.. Απόπειρα....................................................................... 375
8.4.4.1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 375
8.4.4.1.5.. Ποινική κύρωση – διακεκριμένη μορφή....................... 376
8.4.4.2.. Παράνομες παρακολουθήσεις (άρ. 25 § 1β ΣΠΚ).......... 376
8.4.4.2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 376
8.4.4.2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 377
8.4.4.2.3.. Απόπειρα....................................................................... 377
8.4.4.2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 377
8.4.4.2.5.. Ποινική κύρωση - διακεκριμένη μορφή......................... 377
ΙΙ.. Πράξεις που αναφέρονται στην πολιτειακή εξουσία.. 378
1.. Προσβολή σημαίας ή στρατού (άρ. 58 ΣΠΚ)............... 378
1.1.. Βασικές διαπιστώσεις.................................................... 378
1.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 378
1.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 382
1.4.. Απόπειρα....................................................................... 382
1.5.. Συμμετοχή..................................................................... 383
1.6.. Συρροή.......................................................................... 383
1.7.. Ποινική κύρωση............................................................ 383
2.. Απόδραση κρατουμένου (άρ. 90 ΣΠΚ)......................... 383
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 383
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 385
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 385
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 385
2.5.. Ποινική κύρωση............................................................ 385
3.. Ελευθέρωση και απόκρυψη κρατουμένου (άρ. 89 ΣΠΚ). 386
3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 386
3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 387
3.3.. Απόπειρα....................................................................... 387
3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 388
3.5.. Συρροή.......................................................................... 388
3.6.. Ποινική κύρωση - έμπρακτη μετάνοια........................... 388
ΙΙΙ.. Πράξεις που αναφέρονται σε προσωπικά έννομα αγαθά 390
1.. Βιαιοπραγία κατά ανωτέρου ή κατωτέρου (άρ. 59 ΣΠΚ) 390
1.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 390
1.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 395
1.3.. Απόπειρα....................................................................... 395
1.4.. Συμμετοχή..................................................................... 396
1.5.. Ποινική κύρωση - λόγος δικαστικής άφεσης της ποινής 396
2.. Εξύβριση ανωτέρου ή κατωτέρου (άρ. 60 ΣΠΚ).......... 397
. Γενικά............................................................................ 397
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 398
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 401
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 402
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 402
2.5.. Συρροή.......................................................................... 402
2.6.. Ποινική κύρωση – διακεκριμένες και προνομιούχες μορφές – λόγος δικαστικής άφεσης της ποινής............................................................................ 403
3.. Δυσφήμηση ανωτέρου ή κατωτέρου (άρ. 62 ΣΠΚ)...... 405
. Γενικά............................................................................ 406
3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 406
3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 408
3.3.. Απόπειρα....................................................................... 409
3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 409
3.5.. Ποινική κύρωση - δικονομικά....................................... 409
IV.. Πράξεις που αναφέρονται σε περιουσιακά έννομα αγαθά 411
1.. Κλοπή στρατιωτικών πραγμάτων (άρ. 147 ΣΠΚ)........ 411
1.1.. Εισαγωγικές διαπιστώσεις............................................. 411
1.2.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 412
1.3.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 415
1.4.. Απόπειρα....................................................................... 415
1.5.. Συμμετοχή..................................................................... 415
1.6.. Ποινική κύρωση – διακεκριμένες και προνομιούχες μορφές 416
1.7.. Έμπρακτη μετάνοια....................................................... 419
2.. Υπεξαίρεση στρατιωτικών πραγμάτων (άρ. 147 ΣΠΚ) 420
2.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 420
2.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 422
2.3.. Απόπειρα....................................................................... 422
2.4.. Συμμετοχή..................................................................... 424
2.5.. Συρροή.......................................................................... 424
2.6.. Ποινική κύρωση – διακεκριμένες και προνομιούχες μορφές – έμπρακτη μετάνοια ................................................................................ 424
3.. Εκμετάλλευση εμπιστευμένων (άρ. 152 ΣΠΚ)............. 427
3.1.. Αντικειμενική υπόσταση............................................... 427
3.2.. Υποκειμενική υπόσταση................................................ 432
3.3.. Απόπειρα....................................................................... 433
3.4.. Συμμετοχή..................................................................... 433
3.5.. Συρροή.......................................................................... 433
3.6.. Ποινική κύρωση – δικονομικά....................................... 434
4.. Πλαστογραφία, ψευδής βεβαίωση, νόθευση (άρ. 148 ΣΠΚ) 434
4.1.. Το περιεχόμενο της διατάξεως του άρ. 148 ΣΠΚ........... 434
4.2.. Ποινική κύρωση............................................................ 436
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ)
1.. Η ποινική δικαιοσύνη στις ένοπλες δυνάμεις............. 441
1.1.. Γενικά............................................................................ 441
1.2.. Οι βασικές προβλέψεις.................................................. 441
1.3.. Δικαστήρια και Δικαστικά Πρόσωπα............................. 442
1.3.1.. Από ποιά δικαστήρια απονέμεται η δικαιοσύνη στο στρατό 442
1.3.2.. Η σύνθεση των στρατιωτικών δικαστηρίων................... 442
1.4.. Συμπερασματικές διαπιστώσεις..................................... 445
2.. Δικαιοδοσία και αρμοδιότητα των στρατιωτικών δικαστηρίων 447
2.1.. Οι πτυχές του προβλήματος........................................... 447
2.2.. Η δικαιοδοσία των στρατιωτικών δικαστηρίων............. 448
2.3.. Αρμοδιότητα καθ’ ύλη................................................... 451
2.4.. Αρμοδιότητα κατά τόπο................................................. 451
2.5.. Αρμοδιότητα λόγω συμμετοχής και συνάφειας.............. 452
2.5.1.. Οι ρυθμίσεις του ΚΠΔ................................................... 452
2.5.2.. Η αρμοδιότητα λόγω συμμετοχής.................................. 453
2.5.3.. Η αρμοδιότητα λόγω συνάφειας.................................... 455
2.5.4.. Ειδικά ζητήματα............................................................ 465
2.5.5.. Συμπεράσματα............................................................... 467
3.. Η καθίδρυση της ποινικής δίκης................................ 468
3.1.. Η κίνηση της ποινικής δίωξης....................................... 468
3.2.. Η «αστυνομική» προανάκριση....................................... 470
4.. Τα ένδικα μέσα............................................................. 472
4.1.. Ποιά ένδικα μέσα αναγνωρίζονται................................. 472
4.2.. Οι προϋποθέσεις του παραδεκτού των ενδίκων μέσων.. 472
4.3.. Ένδικα μέσα κατά βουλευμάτων................................... 473
4.3.1.. Έφεση κατά βουλευμάτων............................................. 473
4.3.2.. Αναθεώρηση κατά βουλευμάτων................................... 474
4.3.3.. Αναίρεση κατά βουλευμάτων........................................ 476
4.4.. Ένδικα μέσα κατ’ αποφάσεων....................................... 477
4.4.1.. Έφεση κατ’ αποφάσεων (άρ. 205-207 ΣΠΚ)................. 477
4.4.2.. Αίτηση αναθεώρησης κατ’ αποφάσεων (άρ. 208-210 ΣΠΚ) 480
4.4.2.1.. Λόγοι αναθεώρησης....................................................... 481
4.4.3.. Αίτηση αναίρεσης κατ’ αποφάσεων (άρ. 211, 212 ΣΠΚ) 482
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................ 485
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 507
