Πρόλογος καθηγητή Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου

IXΠρόλογος των συγγραφέων Δ΄ έκδοσης

XIΠρόλογος των συγγραφέων Γ΄ έκδοσης

XIIIΠρόλογος των συγγραφέων Β΄ έκδοσης

XVΠρόλογος των συγγραφέων Α΄ έκδοσης

XXXIIIΚυριότερες συντομογραφίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ

Προκόπιος Παυλόπουλος

3Ι. Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΔΙΚΑΙΟΥ

3Α. «Νόμος»: Από τη φυσική νομοτέλεια στην ανθρώπινη σχετικότητα

31. Φυσικός και θεσμικός «νόμος»

42. Η αντιδιαστολή

4Β. Οι αμοιβαίες σχέσεις και διαφορές

51. Ο φυσικός νόμος

52. Ο θεσμικώς νοούμενος νόμος

7ΙΙ. ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

8Α. Οι διαγνωστικές πηγές του δικαίου

81. Οι άμεσες διαγνωστικές πηγές του δικαίου

92. Οι έμμεσες διαγνωστικές πηγές του δικαίου

9Β. Οι διαπλαστικές πηγές του δικαίου

91. Ορισμός

102. Επιμέρους διακρίσεις

113. Μια αμφίδρομη επιρροή

13Γ. Οι δημιουργικές πηγές του δικαίου: Ο κορμός της ιεραρχίας της έννομης τάξης

141. Το Σύνταγμα

182. Το ευρωπαϊκό δίκαιο

193. Το διεθνές δίκαιο

194. Οι εφ’ άπαξ εκδιδόμενοι νόμοι

195. Ο τυπικός νόμος

206. Οι κανονιστικές διοικητικές πράξεις

217. Οι ατομικοί κανόνες δικαίου

228. Η νομολογία

Κεφάλαιο Πρώτο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Σπυρίδων Φλογαΐτης

25Ι. Η ΠΟΡΕΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

25Α. Γέννηση του διοικητικού δικαίου και αρχή της νομιμότητας

29Β. Η απαρχή του σύγχρονου συστήματος δημόσιας διοίκησης

29Γ. Οι απαρχές του ελληνικού συστήματος δημόσιας διοίκησης

31Δ. Οι μεταρρυθμίσεις και οι εξελίξεις

34Ε. Δημόσιο δίκαιο και ιδιωτικό διοικητικό δίκαιο

38ΣΤ. Το διοικητικό δίκαιο, δίκαιο της δημόσιας διοίκησης

39Ζ. Νομολογιακό ή κωδικοποιημένο διοικητικό δίκαιο;

40Η. Η έννοια της αρμοδιότητας

41Θ. Η έννοια της δημόσιας υπηρεσίας

43Ι. Η επιστήμη του διοικητικού δικαίου

46II. ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Κεφάλαιο Δεύτερο

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Σωτήριος Λύτρας

57ι. εισαγωγή

58II. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

58Α. Η έννοια

58Β. Τα επίπεδα

66III. Η ΕΔΑΦΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

66Α. Η έννοια

67Β. Οι λύσεις

72IV. ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

72Α. Θεωρία ιεραρχικού ελέγχου

721. Έννοια

732. Μορφές του ιεραρχικού ελέγχου

732.1. Ο προληπτικός έλεγχος

742.2. Ο κατασταλτικός έλεγχος

742.3. Η ιεραρχική υποκατάσταση

752.4. Ο έλεγχος νομιμότητας

752.5. Ο έλεγχος σκοπιμότητας

763. Οι ρυθμίσεις

763.1. Η ουσία

773.2. Η διαδικασία

784. Ο έλεγχος πάνω στα πρόσωπα

80Β. Θεωρία διοικητικής εποπτείας

801. Η έννοια της διοικητικής εποπτείας

812. Οι μορφές της διοικητικής εποπτείας

822.1. Εποπτεία πάνω στις πράξεις

82α). Προληπτική εποπτεία νομιμότητας και σκοπιμότητας

83β). Κατασταλτική εποπτεία νομιμότητας και σκοπιμότητας

84γ). Εποπτεία υποκατάστασης

84δ). Εύρος εποπτείας

86ε). Εύρος εποπτείας και ιεραρχικός έλεγχος

86στ) Επιλογή μέσων εποπτείας

86ζ). Έλεγχος πράξεων εποπτείας

872.2. Εποπτεία πάνω στα πρόσωπα

87α). Η έννοια

88β). Οι μορφές

90V. ΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

90Α. Έννοια και διακρίσεις διοικητικών οργάνων

901. Έννοια διοικητικού οργάνου

932. Διακρίσεις διοικητικών οργάνων

96Β. Ίδρυση – κατάργηση διοικητικών οργάνων

961. Ίδρυση διοικητικών οργάνων

1032. Κατάργηση διοικητικών οργάνων

105Γ. Η αρμοδιότητα των διοικητικών οργάνων

1051. Έννοια, διακρίσεις, περιορισμοί της αρμοδιότητας

1051.1. Έννοια αρμοδιότητας

1061.2. Διακρίσεις της αρμοδιότητας

1101.3. Περιορισμοί της αρμοδιότητας

1132. Μεταβίβαση της αρμοδιότητας

118Δ. Η λειτουργία των διοικητικών οργάνων

1191. Η νόμιμη σύνθεση του οργάνου

1232. Οι ειδικότεροι κανόνες λειτουργίας των συλλογικών διοικητικών οργάνων

1242.1. Κανόνες που αναφέρονται στις συζητήσεις και τις ψηφο­φορίες

1262.2. Κανόνες που αναφέρονται στις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ότι έχει πράγματι αποφασίσει το όργανο

128VI. ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

128Α. Έννοια και διακρίσεις δημοσίων νομικών προσώπων

1281. Έννοια δημοσίων νομικών προσώπων

1332. Διακρίσεις δημοσίων νομικών προσώπων

150Β. Ίδρυση και κατάργηση δημοσίων νομικών προσώπων

1501. Ίδρυση δημοσίων νομικών προσώπων

1552. Κατάργηση δημοσίων νομικών προσώπων

157Γ. Οργάνωση και λειτουργία των δημοσίων νομικών προσώπων

1571. Η οργάνωση των δημοσίων νομικών προσώπων

1571.1. Η εξουσία οργάνωσης

1581.2. Το είδος και ο αριθμός των οργάνων των δημοσίων νομικών προσώπων και οι μεταξύ οργάνων σχέσεις

1591.3. Η εσωτερική διάρθρωση των δημοσίων νομικών προσώπων

1591.4. Η «συγκρότηση» των δημοσίων νομικών προσώπων

1631.5. Σχέση φυσικών προσώπων και δημόσιων νομικών προσώπων

1632. Η λειτουργία των δημοσίων νομικών προσώπων

164α). Η αρχή της συνέχειας της λειτουργίας του δημοσίου νομικού προσώπου

165β). Η αρχή της προσαρμογής

166γ). Η αρχή της ισότητας

166δ). Η αρχή της ουδετερότητας

167ε). Η αρχή της ειδικότητας

168VII. ΤΑ ΚΑΤ’ ΙΔΙΑΝ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

168Α. Τα όργανα της κεντρικής κρατικής διοίκησης

1681. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

1691.1. Ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας

1691.2. Αρμοδιότητες

1702. Η Κυβέρνηση

1713. Ο Πρωθυπουργός

1724. Οι Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης

1735. Οι Υπουργοί

1746. Οι Γενικοί Γραμματείς

176Β. Τα όργανα της περιφερειακής κρατικής διοίκησης

1761. Οι διοικητικές περιφέρειες

1782. Τα όργανα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

1792.1. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

1802.2. Το Συμβούλιο

Η ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Σπυρίδων Φλογαΐτης

181Ι. Η συνταγματική κατοχύρωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

183II. Η διάκριση των υποθέσεων σε γενικές και τοπικές

186III. Η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

1861. Η διοικητική αυτοτέλεια

1872. Η οικονομική αυτοτέλεια

188IV. Ο πρώτος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι Δήμοι

1881. Εισαγωγικά – Η οργάνωση των Δήμων διαχρονικά

1892. Η νομική φύση και οι κατηγορίες των Δήμων

1903. Τα όργανα των Δήμων και οι αρμοδιότητές τους

1964. Η περιουσία των Δήμων

198V. Ο δεύτερος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι Περιφέρειες

1981. Οι Περιφέρειες και οι αρμοδιότητές τους

1992. Τα όργανα των Περιφερειών και οι αρμοδιότητές τους

2033. Η περιουσία των Περιφερειών

204VI. Η εποπτεία επί των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

2041. Εισαγωγικά

2052. Εποπτεία επί των πράξεων

2073. Εποπτεία επί των προσώπων

Κεφάλαιο Τρίτο

Η ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Η διοικητική πράξη

Γλυκερία Σιούτη

209Ι. Ο ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

209Α. Πράξεις της Διοίκησης και διοικητικές πράξεις

210Β. Πράξεις της Διοίκησης που δεν είναι διοικητικές πράξεις

210Γ. Ορισμός της διοικητικής πράξης

211Δ. Στοιχεία της διοικητικής πράξης

211Ε. Τα διφυή νομικά πρόσωπα

213ΣΤ. Η επιδίωξη δημόσιου σκοπού

214II. ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ

214Α. Κανονιστικές – ατομικές

2141. Κανονιστικές πράξεις

2152. Ατομικές πράξεις

2162.1. Ειδικότερες διακρίσεις της ατομικής διοικητικής πράξης: πραγ­μα­τοπαγής, σωρευτική

2162.2. Η γενική ατομική διοικητική πράξη

2183. Η σημασία της διάκρισης

221Β. Ευμενείς – δυσμενείς

222Γ. Θετικές – αρνητικές

222Δ. Συστατικές – διαπιστωτικές – βεβαιωτικές

223Ε. Ρητές – σιωπηρές – η παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας

228ΣΤ. Κυβερνητικές πράξεις

232Ζ. Σύνθετη διοικητική ενέργεια – Συναφείς πράξεις

234III. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

234Α. Το τεκμήριο της νομιμότητας

237Β. Ο παρεμπίπτων έλεγχος των διοικητικών πράξεων

2371. Η κανονιστική διοικητική πράξη

2392. Η ατομική διοικητική πράξη

241Γ. Η εκτελεστότητα και ο διοικητικός καταναγκασμός

2411. Η εκτελεστότητα

2422. Ο διοικητικός καταναγκασμός

246IV. Η ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

246Α. Η τριπλή διάκριση της ελαττωματικής διοικητικής πράξης

247Β. Η διπλή διάκριση της ελαττωματικής διοικητικής πράξης

247Γ. Οι συνέπειες της διάκρισης

Η διοικητική διαδικασία

249ι. ο εννοιολογικοσ προσδιορισμοσ τησ διοικητικησ διαδικασίας

251ii. η γνωμοδοτικη διαδικασια – οι γνωμεσ

251Α. Ο εννοιολογικός προσδιορισμός της γνωμοδοτικής διαδικασίας

251Β. Οι διακρίσεις της γνωμοδοτικής διαδικασίας

2511. Η προβλεπόμενη από τις διατάξεις γνωμοδοτική διαδικασία

2521.1. Η υποχρεωτική γνωμοδοτική διαδικασία

2531.2. Η προαιρετική γνωμοδοτική διαδικασία

2532. Η οικειοθελής γνωμοδοτική διαδικασία

2542.1. Οι περιορισμοί της οικειοθελούς γνωμοδοτικής διαδικασίας

255Γ. Το αντικείμενο της γνωμοδοτικής διαδικασίας: οι γνώμες

2551. Η απλή γνώμη

2562. Η σύμφωνη γνώμη

2563. Τα είδη της σύμφωνης γνώμης

2573.1. Η θετική σύμφωνη γνώμη

2573.2. Η αρνητική σύμφωνη γνώμη

2584. Η πρόταση

2585. Τα είδη της πρότασης

2596. Η επεξεργασία των κανονιστικών διαταγμάτων

2607. Η υποχρεωτική γνώμη

260Δ. Τα χαρακτηριστικά της γνώμης

2611. Η αιτιολογία της γνώμης

2612. Η επικαιρότητα της γνώμης

262III. TO ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ

262Α. Κατοχύρωση και σκοπός του δικαιώματος ακρόασης

2621. Η κατοχύρωση του δικαιώματος

2632. Ο σκοπός του δικαιώματος

264Β. Διαδικασία

265Γ. Συσταλτική εφαρμογή του δικαιώματος

2651. Εφαρμογή σε ατομικές δυσμενείς πράξεις

2662. Η προϋπόθεση άσκησης διακριτικής ευχέρειας

2663. Η συνδρομή υποκειμενικής συμπεριφοράς

2673.1. Σύγκλιση υποκειμενικής συμπεριφοράς και αντικειμενικών δεδομένων

2683.2. Νομολογιακές διευρύνσεις

2684. Η απαίτηση θετικής βλάβης και αυτεπάγγελτης ενέργειας

2695. Η απαίτηση γνωστής διεύθυνσης

269Δ. Το δικαίωμα ακρόασης και η σύνθετη διοικητική ενέργεια

269Ε. Το δικαίωμα απαίτησης και η περίπτωση άμεσου κινδύνου

270ΣΤ. Η μη τήρηση του δικαιώματος ακρόασης και η λυσιτελής δικαστική προβολή του

271IV. Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

271Α. Ο έγγραφος τύπος

271Β. Στοιχεία εγκυρότητας της διοικητικής πράξης

272Γ. Η διακίνηση των εγγράφων

273Δ. Η δημοσίευση της διοικητικής πράξης

2731. Κανονιστικές πράξεις

2752. Γενικές ατομικές πράξεις

2753. Ατομικές πράξεις

2754. Η ανάρτηση των διοικητικών πράξεων στο Διαδίκτυο

276Ε. Η αιτιολογία της διοικητικής πράξης

277v. η συμμετοχη του διοικουμενου στη διοικητικη διαδικασία

277Α. Η αίτηση

278Β. Οι διοικητικές προσφυγές

2791. Οι απλές διοικητικές προσφυγές

2791.1. Η αίτηση θεραπείας

2791.2. Η ιεραρχική προσφυγή

2791.3. Προθεσμία, περιεχόμενο και συνέπειες των απλών προσφυγών

2802. Οι ειδικές διοικητικές προσφυγές

2823. Οι ενδικοφανείς διοικητικές προσφυγές

2824. Διαφορές μεταξύ ειδικής και ενδικοφανούς προσφυγής

2835. Υποχρέωση ενημέρωσης εκ μέρους της Διοίκησης

2846. Για όλες τις διοικητικές προσφυγές

2846.1. Κρίσιμο νομικό καθεστώς

2846.2. Αναστολή εκτέλεσης

2846.3. Αναφορά

285VI. ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

285Α. Η αρχή της διαφάνειας της διοικητικής δράσης

285Β. Τα διοικητικά έγγραφα

286Γ. Τα ιδιωτικά έγγραφα

286Δ. Οι περιορισμοί του δικαιώματος πρόσβασης στα έγγραφα

287Ε. Οι τρόποι άσκησης του δικαιώματος

287ΣΤ. Το ειδικότερο δικαίωμα πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληρο­φορίες.

289VII. Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

289Α. Η έναρξη της ισχύος των κανονιστικών πράξεων

289Β. Η έναρξη της ισχύος των ατομικών πράξεων

290Γ. Πρόσθετοι ορισμοί στη διοικητική πράξη

2901. Αιρέσεις

2902. Όροι

2913. Προθεσμίες

2913.1. Ορισμός της προθεσμίας

2913.2. Οι διοικητικές προθεσμίες

291Δ. Η αναδρομική ισχύς των διοικητικών πράξεων

2911. Ο κανόνας

2912. Οι εξαιρέσεις

2923. Η αναδρομική κύρωση κανονιστικής πράξης με νόμο

2924. Η περίπτωση των διαπιστωτικών πράξεων

292VIII. Η ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ – ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ

293Α. Η ανάκληση των νόμιμων ατομικών διοικητικών πράξεων

2931. Ο κανόνας

2932. Οι εξαιρέσεις

294Β. Η ανάκληση των παράνομων ατομικών διοικητικών πράξεων

2941. Ο κανόνας

2942. Οι εξαιρέσεις

295Γ. Η αρμοδιότητα της Διοίκησης για ανάκληση

2951. Ο κανόνας

2962. Οι εξαιρέσεις

2973. Η περίπτωση των «όμοιων» πράξεων

299Δ. Η διαδικασία της ανάκλησης

300Ε. Οι συνέπειες της ανάκλησης

Κεφάλαιο Τέταρτο

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Απόστολος Γέροντας

301Ι. Η συμβατική δράση της δημόσιας διοίκησης

3011. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

3032. Η διοικητική σύμβαση κατά τη νομολογία του ΣτΕ

3113. Τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας σύμβασης ως διοικητικής

3214. Η νέα νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 21 του ν. 4491/2017) για την υπαγωγή των διαφορών από τις συμβάσεις κατασκευής δημοσίων έργων στο Διοικητικό Εφετείο

3225. Η διεξαγωγή της διαδικασίας για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων

3246. Η δημοπρασία-διακήρυξη

3307. Οι κοινοτικές οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων

3318. Δημοσιότητα και διαφάνεια

3369. Οι διαδικασίες ανάθεσης

339ΙΙ. Οι ειδικές διαδικασίες των κοινοτικών οδηγιών

3401. Δυναμικά συστήματα αγορών (άρθρο 34 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, άρθρο 33 του ν. 4412/2016)

3432. Η χρήση ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (άρθρο 35 της οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ, άρθρο 34 του ν. 4412/2016)

3463. Οι ηλεκτρονικοί κατάλογοι (άρθρο 36 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, άρθρο 35 του ν. 4412/2016)

3474. H ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση (άρθρο 29 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 29 του ν. 4412/2016)

3495. Ο ανταγωνιστικός διάλογος (άρθρο 30 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 30 του ν. 4412/2016)

3526. Οι «συμφωνίες-πλαίσιο» (άρθρο 33 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, άρθρο 39 του ν. 4412/2016)

3567. Η σύμπραξη καινοτομίας (άρθρο 31 του ν. 4412/2016, άρθρο 31 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ)

3598. Η προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 32 του ν. 4412/2016.

3639. Η προσφυγή στη διαπραγμάτευση με δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 26 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 4412/2016)

36810. Εθνικό σύστημα ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων (Διαδικτυακή πύλη ΕΣΗΔΗΣ)

370ΙΙΙ. ΣΥΝΟΠΤΙΚΟς διαγωνισμός-αΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ – μειοδοτικός – πλειο­δοτικός διαγωνισμός – μικτές συμβάσεις – συμβάσεις παραχώρησης-συμβάσεις του τομέα άμυνας και ασφάλειας

3701. Ο συνοπτικός διαγωνισμός

3712. Η απευθείας ανάθεση

3733. Μειοδοτικός-πλειοδοτικός διαγωνισμός

3734. Οι μικτές συμβάσεις

3795. Η σύμβαση παραχώρησης δημοσίων έργων

3836. Οι συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας

384ΙV. Η αρχή της τυπικότητας της διαδικασίας - προσβολή της κατακυρωτικής απόφασης

3841. Η αρχή της τυπικότητας

3912. Η κατακυρωτική απόφαση

395V. Ο τύπος των διοικητικών συμβάσεων - ρήτρα ακεραιότητας-ΝΟΜΟ­ΘΕΤΙΚΗ ΚΥΡΩΣΗ της ΣΥΜΒΑΣΗς

3951. Ο τύπος των διοικητικών συμβάσεων

3962. Η ρήτρα ακεραιότητας

3983. Η νομοθετική κύρωση της σύμβασης

400VI. Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

4001. Όροι εκτέλεσης της σύμβασης

4012. Τροποποίηση συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους

4023. Η επιβολή κυρώσεων

4044. Η έγκριση και διόρθωση των λογαριασμών

4055. Δικαίωμα μονομερούς λύσης της σύμβασης

4056. Η επιβολή της έκπτωσης

4077. Η άμεση επέμβαση της διοίκησης στον συμβατικό δεσμό

4098. Η έμμεση επέμβαση της διοίκησης

4099. Η εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ στις διοικητικές συμβάσεις

41110. Η προσυμβατική ευθύνη

415VIι. Ο προληπτικός έλεγχος των συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο

4151. Οι υπαγόμενες στον έλεγχο νομιμότητας του ΕΣ συμβάσεις

4202. Η διαδικασία του ελέγχου

4223. Η διασφάλιση της χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος

4254. Η αίτηση ανάκλησης των πράξεων των Επιτρόπων και των Κλιμακίων

4285. Η αίτηση αναθεώρησης

4306. Η δέσμευση του ΕΣ από τις αποφάσεις των ασφαλιστικών μέτρων

430VIII. H ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (ΕΑΑΔΗΣΥ)

Κεφάλαιο Πέμπτο

Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Προκόπιος Παυλόπουλος

439ι. εισαγωγικές παρατηρήσεις

440ΙΙ. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣ­ΙΟΥ

442ΙΙΙ. Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ

447IV. Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΔΙΚΑΙΟ

448Α. Οι προϋποθέσεις της αστικής ευθύνης του δημοσίου κατά τους κανόνες του δημόσιου δικαίου

4481. Πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια

4502. Όργανο του δημοσίου ή νομικού προσώπου δημόσιου δικαίου

4502.1. Τα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας

4522.2. Τα όργανα της νομοθετικής εξουσίας

4542.3. Τα όργανα της δικαστικής εξουσίας

4563. Άσκηση δημόσιας εξουσίας

4574. Ύπαρξη παρανομίας

4605. Μη παραβίαση διάταξης κείμενης χάριν του γενικού συμφέροντος

4626. Πρόκληση ζημίας

4627. Αιτιώδης σύνδεσμος

464Β. Η οφειλόμενη αποζημίωση

4641. Είδη αποζημίωσης (ανόρθωση θετικής ή αποθετικής ζημίας, ηθι­κής βλάβης, ψυχικής οδύνης)

4662. Λόγοι αποκλεισμού ή περιορισμού της αποζημίωσης (παραγραφή, συντρέχον πταίσμα, συμψηφισμός)

468V. Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΥΠΑΙΤΙΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ

470VI. ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

471VII. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ: Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΣΔΑ

471Α. Το ευρωπαϊκό δίκαιο

4711. Δικαστική προστασία και κράτος δικαίου

4722. Οι προϋποθέσεις της δικαστικής προστασίας

4753. Η αστική ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

476α). Προϋποθέσεις του παραδεκτού των ένδικων βοηθημάτων που αφορούν την ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

477β). Προϋποθέσεις του βασίμου των ένδικων βοηθημάτων που αφορούν την αστική ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

481Β. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

4811. Η ιδιαιτερότητα της ΕΣΔΑ

4812. Το ειδικότερο καθεστώς της δίκαιης ικανοποίησης των διαδίκων λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της διοικητικής δίκης

Κεφάλαιο Έκτο

η συνταγματικη προστασια τησ ιδιοκτησιασ

και η αναγκαστική απαλλοτρίωση

Απόστολος Γέροντας

485Ι. ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

4851. Η ιστορική εξέλιξη

4922. Η έκταση και το περιεχόμενο της συνταγματικής προστασίας της ιδιοκτησίας

492α. Η προστασία εμπραγμάτων και ενοχικών δικαιωμάτων

501β. Η προστασία της ιδιοκτησίας νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου

504ΙΙ. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση

5041. Η άρση της σύγκρουσης μεταξύ του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και του δημοσίου συμφέροντος

5052. Η ρυμοτομική απαλλοτρίωση

5133. Η συνταγματική διάταξη του άρθρου 17 παρ.

513α. Η δημόσια ωφέλεια

516β. Η καταβολή πλήρους αποζημίωσης

5274. Η διαδικασία της απαλλοτρίωσης

527α. Τα στάδια της διαδικασίας απαλλοτρίωσης

528β. Τα στοιχεία της απόφασης κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης

531γ. Η διαδικασία αναγνώρισης των δικαιούχων της αποζημίωσης

534δ. Τα αρμόδια όργανα κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης

536ε. Η απόφαση κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης

541στ. Ο προσδιορισμός της αποζημίωσης

545ζ. Ο προσωρινός ή οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης

546η. Η καταβολή της αποζημίωσης

548θ. Η συντέλεση της απαλλοτρίωσης

551ι. Η παραγραφή της αξίωσης για την είσπραξη της αποζημίωσης

552ια. Οι συνέπειες της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Οι υποχρεώσεις του νομέα ή κατόχου του ακινήτου

554ιβ. Η ανάκληση μη συντελεσμένης απαλλοτρίωσης

557ιγ. Η ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτρίωσης

562ιδ. Η επιστρεπτέα αποζημίωση

563ιε. Η δυνατότητα επαναπροκήρυξης της απαλλοτρίωσης

565ΙΙΙ. Ο θεσμός της εθνικοποίησης

5651. Οι μορφές εθνικοποίησης

5652. Οι προϋποθέσεις για τη νομιμότητα της αναγκαστικής εξαγοράς επιχειρήσεων ή συμμετοχής σε αυτές

5693. Η προσφυγή στην αποκρατικοποίηση

569α. Η επίδραση του κοινοτικού δικαίου

571β. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες

5734. Το Ταμείο αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ν. 3986/ 2011, όπως συμπληρώθηκε με τους ν. 4038/2012, 4092/2012 και 4093/2012)

5765. Η ιδιωτικοποίηση - η νομολογία του ΣτΕ