Πρόλογος ................................................................................................... VII

Από τον πρόλογο της έβδομης έκδοσης .......................................................... VIII

Από τον πρόλογο της έκτης έκδοσης ................................................................ IX

Από τον πρόλογο της πέμπτης έκδοσης ............................................................ IX

Από τον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης ............................................................. X

Συντομογραφίες ............................................................................................ XI

Βιβλιογραφία ............................................................................................. XV

Μέρος Πρώτο

Εισαγωγή

§ 1. Έννοια, χαρακτηριστικά και σημασία των ενώσεων προσώπων και του εταιρικού δικαίου               1

Α. Σημασία και χαρακτηριστικά των ενώσεων προσώπων.................................. 1

Ι. Γενικά ................................................................................................. 1

ΙΙ. Εταιρικό συμφέρον, συμφέροντα των εταίρων και ατομικά συμφέροντα ........ 1

Β. Έννοια και βασικές μορφές ενώσεων προσώπων (εταιρίες υπό ευρεία έννοια)       3

Ι. Έννοια................................................................................................. 3

ΙΙ. Μορφές ενώσεων προσώπων................................................................... 4

Γ. Οι εταιρικοί τύποι. Άτυπα εταιρικά μορφώματα........................................... 5

Ι. Οι εταιρικοί τύποι και οι λόγοι επιλογής τους............................................ 5

ΙΙ. Άτυπα εταιρικά μορφώματα.................................................................... 6

Δ. Έκταση και αντικείμενο του εταιρικού δικαίου. Δίκαιο επιχειρήσεων.............. 7

Ι. Έκταση και αντικείμενο.......................................................................... 7

1. Κερδοσκοπικός και ιδεολογικός (μη κερδοσκοπικός) σκοπός.................... 7

2. Μορφές εταιρικής συνεργασίας............................................................. 8

3. Ρυθμιζόμενες σχέσεις........................................................................... 8

4. Προσπάθεια διατύπωσης γενικών αρχών του εταιρικού δικαίου.................. 8

ΙΙ. Εταιρικό δίκαιο και δίκαιο των επιχειρήσεων............................................ 9

§ 2. Προσωπικές και κεφαλαιουχικές εταιρίες.................................................... 11

Α. Γνωρίσματα προσωπικών εταιριών.......................................................... 11

Β. Γνωρίσματα κεφαλαιουχικών εταιριών...................................................... 11

Γ. Μετριασμός των προσωπικών ή κεφαλαιουχικών στοιχείων.......................... 13

§ 3. Εταιρίες με και χωρίς νομική προσωπικότητα.............................................. 14

Α. Ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα...................................... 14

Β. Ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα αλλά με ικανότητα δικαίου («ατελή» ή «οιονεί» νομικά πρόσωπα)......................................................................................................... 14

Γ. Ενώσεις προσώπων με νομική προσωπικότητα........................................... 15

§ 4. Εμπορικότητα των εταιριών...................................................................... 19

§ 5. Το εταιρικό δίκαιο στο πλαίσιο της έννομης τάξης. Σύγχρονη εξέλιξη του εταιρικού δικαίου                        20

Α. Το εταιρικό δίκαιο στο πλαίσιο της έννομης τάξης...................................... 20

Ι. Εταιρικό δίκαιο και συνταγματικό δίκαιο................................................ 20

ΙΙ. Εταιρικό δίκαιο, λογιστικό και φορολογικό δίκαιο.................................. 22

ΙΙΙ. Εταιρικό δίκαιο, δίκαιο της κεφαλαιαγοράς και δίκαιο ανταγωνισμού........ 23

IV. Εταιρικό δίκαιο και εργατικό δίκαιο.................................................... 23

V. Εταιρικό δίκαιο και πτωχευτικό δίκαιο.................................................. 23

VΙ. Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο....................................................................... 24

Β. Η εξέλιξη του εταιρικού δικαίου............................................................... 27

§ 6. Ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο...................................................................... 29

Α. Βασικές αρχές....................................................................................... 29

Β. Ελευθερία εγκατάστασης. Η σημασία της νομολογίας του ΔικΕΕ (πρώην ΔΕΚ) για τα εθνικά εταιρικά δίκαια           ................................................................................................ 32

Γ. Διασυνοριακές δομικές μεταβολές............................................................. 35

Μέρος Δεύτερο

Οι προσωπικές εταιρίες

Εισαγωγικά: Το νέο δίκαιο των προσωπικών εμπορικών εταιριών. Βασικές αρχές                       39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η εταιρία του Αστικού Κώδικα

§ 7. Έννοια, γνωρίσματα, μορφές εμφάνισης και οικονομική σημασία................... 40

Α. Έννοια................................................................................................. 40

Β. Γνωρίσματα.......................................................................................... 40

Γ. Μορφές εμφάνισης................................................................................. 41

Δ. Οικονομική σημασία.............................................................................. 41

§ 8. Η εταιρική σύμβαση................................................................................ 43

Α. Κατάρτιση της εταιρικής σύμβασης.......................................................... 43

Ι. Η σύσταση της εταιρίας......................................................................... 43

ΙΙ. Αντικείμενο της εταιρικής σύμβασης...................................................... 43

1. Εισφορές......................................................................................... 43

2. Κοινός σκοπός................................................................................. 44

ΙΙΙ. Τύπος............................................................................................... 46

Β. Νομική φύση της εταιρικής σύμβασης....................................................... 47

Γ. Περιεχόμενο, ερμηνεία............................................................................ 48

Δ. Ελαττώματα της εταιρικής σύμβασης......................................................... 48

§ 9. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των εταίρων.................................................. 51

Α. Αρχή της ελευθερίας της βουλήσεως και τα όριά της.................................... 51

Β. Η νομική θέση του εταίρου...................................................................... 52

Γ. Υποχρεώσεις των εταίρων....................................................................... 53

Ι. Υποχρέωση καταβολής εισφοράς. Συμπληρωματικές εισφορές..................... 54

II. Υποχρέωση πίστης.............................................................................. 55

Δ. Δικαιώματα των εταίρων........................................................................ 57

Ι. Δικαιώματα διοικήσεως........................................................................ 57

1. Δικαίωμα ψήφου.............................................................................. 58

2. Δικαίωμα ελέγχου και ενημέρωσης...................................................... 59

ΙΙ. Περιουσιακά δικαιώματα...................................................................... 59

1. Συμμετοχή στα κέρδη και τις ζημίες..................................................... 59

α) Περιεχόμενο και έκταση του δικαιώματος στα κέρδη.................................. 59

β) Εταιρικοί λογαριασμοί...................................................................... 61

2. Δικαίωμα απολήψεων........................................................................ 62

3. Δικαίωμα στο προϊόν της εκκαθαρίσεως............................................... 62

Ε. Μεταβιβαστότητα των εταιρικών δικαιωμάτων. Απαγόρευση διάσπασης......... 62

ΣΤ. Μέτρο ευθύνης των εταίρων................................................................... 63

Ζ. Αξιώσεις εταιρίας κατά εταίρων και αξιώσεις εταίρων κατά της εταιρίας........ 64

§ 10. Εξουσία διαχείρισης και εκπροσώπησης.................................................... 65

Α. Γενικά................................................................................................. 65

Ι. Περιεχόμενο και σημασία...................................................................... 65

ΙΙ. Διαχείριση και εκπροσώπηση............................................................... 65

Β. Διαχείριση............................................................................................ 66

Ι. Ποιοι είναι διαχειριστές........................................................................ 66

1. Συλλογική διαχείριση........................................................................ 66

2. Διαχείριση κατά πλειοψηφία.............................................................. 67

3. Διορισμός διαχειριστών με την εταιρική σύμβαση.................................. 67

4. Ατομική διαχείριση........................................................................... 68

5. Άλλες διαμορφώσεις.......................................................................... 68

6. Δικαστικός διορισμός διαχειριστών..................................................... 69

ΙΙ. Η νομική θέση του διαχειριστή.............................................................. 70

1. Διαχειριστική εξουσία και εταιρική ιδιότητα......................................... 70

2. Δικαιώματα και υποχρεώσεις διαχειριστή............................................. 71

3. Παύση διαχειριστικής εξουσίας........................................................... 72

Γ. Εκπροσώπηση....................................................................................... 74

Δ. Έκταση διαχειριστικής και εκπροσωπευτικής εξουσίας................................. 75

§ 11. Αποφάσεις των εταίρων. Άσκηση των εταιρικών αξιώσεων.......................... 79

Α. Αποφάσεις των εταίρων.......................................................................... 79

Β. Άσκηση εταιρικών αξιώσεων (actio pro socio)............................................ 80

§ 12. Εταιρική περιουσία και εταιρικά χρέη...................................................... 82

Α. Γενικά................................................................................................. 82

Β. Εταιρίες χωρίς νομική προσωπικότητα...................................................... 82

Ι. Εταιρική περιουσία.............................................................................. 82

ΙΙ. Εταιρικά χρέη..................................................................................... 83

Γ. Εταιρίες με νομική προσωπικότητα........................................................... 84

Ι. Εταιρική περιουσία.............................................................................. 84

ΙΙ. Εταιρικά χρέη..................................................................................... 85

ΙΙΙ. Αστική εταιρία με νομική προσωπικότητα............................................. 85

§ 13. Μεταβολές στο πρόσωπο των εταίρων....................................................... 87

Α. Γενικά................................................................................................. 87

Β. Μεταβίβαση της εταιρικής συμμετοχής...................................................... 88

Γ. Είσοδος και αποχώρηση εταίρου.............................................................. 91

Ι. Είσοδος νέου εταίρου............................................................................ 91

II. Αποχώρηση εταίρου............................................................................ 92

1. Έξοδος εταίρου................................................................................ 92

2. Αποκλεισμός εταίρου........................................................................ 92

3. Αποτελέσματα της αποχώρησης ως προς τον εταίρο............................... 94

§ 14. Λύση της εταιρίας.................................................................................. 96

Α. Λύση και περάτωση............................................................................... 96

Β. Λόγοι λύσης......................................................................................... 96

Ι. Πάροδος του χρόνου διάρκειας της εταιρίας............................................. 96

ΙΙ. Πραγματοποίηση ή αδυναμία πραγματοποίησης του εταιρικού σκοπού........ 97

ΙΙΙ. Λύση για γεγονότα που επέρχονται στο πρόσωπο εταίρου......................... 97

1. Θάνατος εταίρου............................................................................... 98

2. Δικαστική συμπαράσταση και πτώχευση εταίρου.................................. 100

ΙV. Καταγγελία..................................................................................... 101

1. Τακτική καταγγελία......................................................................... 102

2. Έκτακτη καταγγελία........................................................................ 103

V. Άλλοι λόγοι λύσης............................................................................ 105

Γ. Επαναλειτουργία της υπό εκκαθάριση εταιρίας («αναβίωση»)...................... 106

§ 15. Εκκαθάριση........................................................................................ 108

Α. Σκοπός εκκαθάρισης............................................................................ 108

Β. Νομική θέση των εκκαθαριστών............................................................. 110

Γ. Εργασίες εκκαθάρισης........................................................................... 112

Δ. Εταιρίες με νομική προσωπικότητα......................................................... 114

§ 16. Ειδικές μορφές προσωπικών εταιριών (κοινοπραξία, ΕΟΟΣ)...................... 115

Α. Η κοινοπραξία.................................................................................... 115

Β. Ευρωπαϊκός όμιλος οικονομικού σκοπού (ΕΟΟΣ)..................................... 118

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ομόρρυθμη εταιρία

§ 17. Πηγές, έννοια, σημασία. Σύσταση.......................................................... 121

Α. Πηγές................................................................................................ 121

Β. Έννοια και σημασία............................................................................. 122

Γ. Σύσταση της ΟΕ................................................................................... 124

Ι. Η εταιρική σύμβαση........................................................................... 124

1. Γενικά........................................................................................... 124

2. Περιεχόμενο της εταιρικής σύμβασης. Ιδίως η εταιρική επωνυμία........... 124

3. Δημοσιότητα.................................................................................. 125

α) Συντέλεση ................................................................................... 125

β) Υπό σύσταση ΟΕ............................................................................ 127

γ) Συνέπειες της έλλειψης δημοσιότητας («μη καταχωρισθείσα ΟΕ»)........... ... 128

δ) Ατελής δημοσίευση και ελαττωματική σύσταση........................................ 131

Δ. Η ομόρρυθμη εταιρία του π.δ. 326/1994................................................. 132

§ 18. Σχέσεις προς τα έσω............................................................................. 133

Α. Γενικά............................................................................................... 133

Β. Διαχείριση.......................................................................................... 133

Γ. Αποφάσεις των εταίρων........................................................................ 135

Δ. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των εταίρων............................................... 136

§ 19. Σχέσεις προς τα έξω............................................................................. 138

Α. Εκπροσώπηση..................................................................................... 138

I. Ποιοι είναι εκπρόσωποι...................................................................... 138

II. Έκταση εξουσίας εκπροσώπησης.......................................................... 139

Β. Ευθύνη ομόρρυθμων εταίρων................................................................. 140

§ 20. Μεταβολές στο πρόσωπο των εταίρων..................................................... 148

Α. Μεταβίβαση. Είσοδος νέου εταίρου......................................................... 149

Β. Έξοδος και αποκλεισμός εταίρου............................................................ 149

I. Γεγονότα που επιφέρουν την έξοδο εταίρου............................................ 150

II. Εκούσια έξοδος εταίρου...................................................................... 150

III. Έξοδος εταίρου προκαλούμενη από ατομικό πιστωτή του........................ 153

IV. Αποκλεισμός εταίρου........................................................................ 153

V. Εκκαθάριση σχέσεων μεταξύ εξερχομένου ή αποκλειομένου και εταιρίας.... 154

VI. Παραγραφή των αξιώσεων των εταιρικών δανειστών............................. 155

VII. Μονοπρόσωπη εταιρία..................................................................... 155

§ 21. Λύση και εκκαθάριση........................................................................... 157

Α. Λόγοι λύσης....................................................................................... 157

I. Πάροδος του χρόνου διάρκειας της εταιρίας............................................ 157

II. Απόφαση των εταίρων....................................................................... 157

III. Κήρυξη σε πτώχευση......................................................................... 158

IV. Δικαστική λύση της εταιρίας.............................................................. 158

V. Λύση με τακτική καταγγελία............................................................... 161

VI. Eπαναλειτουργία της εταιρίας............................................................. 161

VII. Μετατροπή..................................................................................... 161

Β. Εκκαθάριση........................................................................................ 162

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ετερόρρυθμη εταιρία

§ 22. Έννοια, σύσταση και λύση.................................................................... 164

Α. Έννοια και χαρακτηριστικά................................................................... 164

Β. Σύσταση............................................................................................. 165

Γ. Λύση, εκκαθάριση, μετατροπή............................................................... 167

Δ. Ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρία.......................................................... 168

§ 23. Η νομική θέση του ετερόρρυθμου εταίρου................................................ 169

Α. Σχέσεις προς τα έσω............................................................................. 169

Ι. Διαχείριση........................................................................................ 169

ΙΙ. Άλλα δικαιώματα.............................................................................. 170

ΙΙΙ. Εταιρικές υποχρεώσεις...................................................................... 170

Β. Σχέσεις προς τα έξω............................................................................. 171

Ι. Έλλειψη εκπροσωπευτικής εξουσίας....................................................... 171

ΙΙ. Ευθύνη ετερόρρυθμου εταίρου.............................................................. 172

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η αφανής εταιρία

§ 24. Έννοια και χαρακτηριστικά................................................................... 174

Α. Έννοια............................................................................................... 174

Β. Χαρακτηριστικά.................................................................................. 175

Γ. Διάκριση από συγγενείς μορφές.............................................................. 177

Δ. Εταιρική περιουσία.............................................................................. 178

§ 25. Σύσταση, λειτουργία, περάτωση............................................................. 179

Α. Σύσταση............................................................................................. 179

Β. Λειτουργία.......................................................................................... 179

Ι. Οι σχέσεις προς τα έσω....................................................................... 179

ΙΙ. Οι σχέσεις προς τα έξω....................................................................... 180

Γ. Περάτωση της εταιρίας.......................................................................... 182

Δ. Πτώχευση εμφανούς εταίρου.................................................................. 183

Μέρος τρίτο

Οι κεφαλαιουχικές εταιρίεςΚεφάλαιο πρώτο

Η ανώνυμη εταιρία

§ 26. Εισαγωγικά........................................................................................ 185

Α. Έννοια............................................................................................... 185

Β. Χαρακτηριστικά.................................................................................. 185

Γ. Μορφές εμφάνισης............................................................................... 188

Ι. Ο «ιδεατός» τύπος ανώνυμης εταιρίας και η «μικρή» ανώνυμη εταιρία....... 189

1. Γενικά........................................................................................... 189

2. Η αντιμετώπιση του ζητήματος με τον ν. 3604/2007............................. 192

ΙΙ. Άλλοι τύποι ανώνυμης εταιρίας............................................................ 192

Δ. Συγκρούσεις συμφερόντων..................................................................... 193

Ι. Γενικά.............................................................................................. 193

ΙΙ. Διάφορες κατηγορίες μετόχων............................................................. 194

ΙΙΙ. Εταιρικό συμφέρον και μετοχικά συμφέροντα....................................... 194

ΙV. Συμφέρον της επιχείρησης................................................................. 196

§ 27. Εξέλιξη, οικονομική σημασία, νομοθετικά προβλήματα............................. 199

Α. Εξέλιξη.............................................................................................. 199

Ι. Διεθνώς............................................................................................ 199

II. Στην Ελλάδα..................................................................................... 200

Β. Οικονομική σημασία............................................................................ 204

Γ. Νομοθετικά προβλήματα....................................................................... 206

§ 28. Το μετοχικό κεφάλαιο.......................................................................... 208

Α. Έννοια............................................................................................... 208

Β. Σημασία της καταβολής και διατήρησης (μη διανομής) του μετοχικού κεφαλαίου   210

Ι. Η δέσμευση της εταιρικής περιουσίας..................................................... 210

1. Γενικά........................................................................................... 210

2. Επί μέρους ρυθμίσεις....................................................................... 211

3. Απαγόρευση επιστροφής εισφορών.................................................... 212

4. Αμφισβήτηση της σημασίας του μετοχικού κεφαλαίου........................... 213

Γ. Συγκέντρωση του κεφαλαίου.................................................................. 214

Ι. Κάλυψη............................................................................................ 214

1. Έννοια.......................................................................................... 214

2. Τρόποι κάλυψης............................................................................. 215

ΙΙ. Καταβολή........................................................................................ 216

1. Έννοια.......................................................................................... 216

2. Μερική καταβολή........................................................................... 217

Δ. Εισφορές σε είδος................................................................................ 218

Ε. Χρηματοδότηση της ΑΕ........................................................................ 223

§ 29. Η ίδρυση της ανώνυμης εταιρίας. Κρατική εποπτεία.................................. 226

Α. Προϋποθέσεις ίδρυσης.......................................................................... 226

Ι. Σύναψη καταστατικού......................................................................... 226

1. Ιδρυτές, τύπος................................................................................. 226

2. Περιεχόμενο του καταστατικού.......................................................... 227

3. Συμφωνίες μετόχων (παραεταιρικές συμφωνίες).................................... 231

4. Αρχή της αυστηρότητας του καταστατικού και ελευθερία της βουλήσεως         233

II. Ανάληψη των μετοχών....................................................................... 235

III. Περιορισμός του ελέγχου νομιμότητας. Πότε απαιτείται έγκριση του καταστατικού από την διοίκηση       ........................................................................................... 236

IV. Δημοσιότητα και διαδικασία σύστασης................................................ 238

1. Η δημοσιότητα των ανωνύμων εταιριών, μετά και την εισαγωγή του γενικού εμπορικού μητρώου (ΓΕΜΗ)          ........................................................................................ 238

2. Τρόπος πραγματοποίησης της δημοσιότητας........................................ 241

3. Σημασία και αποτελέσματα της καταχώρισης στο ΓΕΜΗ....................... 241

V. Ελαττωματική ίδρυση........................................................................ 243

Β. Ανώνυμη εταιρία υπό ίδρυση................................................................. 246

Γ. Αλλοδαπές εταιρίες............................................................................... 249

Δ. Κρατική εποπτεία................................................................................ 249

§ 30. Η γενική συνέλευση.............................................................................. 251

Α. Η γενική συνέλευση ως όργανο της ανώνυμης εταιρίας............................... 251

Ι. Γενικά.............................................................................................. 251

II. Η γενική συνέλευση ως το ανώτατο όργανο της ανώνυμης εταιρίας............ 252

Β. Θέματα υπαγόμενα στην αρμοδιότητα της ΓΣ........................................... 252

Ι. Απαρίθμηση...................................................................................... 252

II. Είδη συνελεύσεων.............................................................................. 255

Γ. Σύγκληση, προκαταρκτική διαδικασία και συγκρότηση της ΓΣ.................... 256

Ι. Σύγκληση και προκαταρκτική διαδικασία............................................... 256

II. Συγκρότηση...................................................................................... 260

1. Γενικά........................................................................................... 260

2. Δικαιούμενοι συμμετοχής................................................................. 260

α) Δικαιούμενοι συμμετοχής στην ΓΣ εταιρίας με μετοχές που δεν είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο                  260

β) Δικαιούμενοι συμμετοχής στην ΓΣ εταιρίας με μετοχές εισηγμένες σε χρηματιστήριο                        262

3. Δικαιώματα μετόχων....................................................................... 263

4. Πρόεδρος της γενικής συνέλευσης...................................................... 264

Δ. Αποφάσεις της γενικής συνέλευσης.......................................................... 264

Ι. Γενικά.............................................................................................. 264

ΙΙ. Ουσιαστικές προϋποθέσεις για την έγκυρη λήψη απόφασης...................... 265

1. Απαρτία και πλειοψηφία.................................................................. 265

2. Ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας................................................... 267

III. Άλλες προϋποθέσεις για την έγκυρη λήψη των αποφάσεων ΓΣ................. 269

IV. Αποφάσεις τροποποιητικές του καταστατικού....................................... 271

Ε. Ακυρωσία και ακυρότητα αποφάσεων ΓΣ................................................ 272

Ι. Γενικά.............................................................................................. 273

1. Το πρόβλημα των ελαττωματικών αποφάσεων της ΓΣ .......................... 273

2. Ισχύσαν δίκαιο............................................................................... 273

ΙΙ. Οι νέες ρυθμίσεις............................................................................... 274

1. Στόχος των νέων ρυθμίσεων.............................................................. 274

2. Οι βασικοί άξονες των νέων ρυθμίσεων.............................................. 274

3. Έλλειψη πραγματικής ΓΣ................................................................. 275

IIΙ. Ακυρώσιμες αποφάσεις..................................................................... 276

1. Λόγοι ακυρωσίας............................................................................ 276

α) Παράβαση διατάξεων σχετικών με την διαδικασία................................... 276

β) Άλλοι λόγοι ακυρωσίας................................................................... 280

2. Άσκηση της αγωγής ακύρωσης.......................................................... 282

ΙV. Άκυρες αποφάσεις............................................................................ 283

1. Πότε υπάρχει ακυρότητα.................................................................. 283

2. Προβολή ακυρότητας...................................................................... 284

V. Ανυπόστατες αποφάσεις..................................................................... 287

§ 31. Το διοικητικό συμβούλιο...................................................................... 289

Α. Γενικά............................................................................................... 289

Β. Νομική θέση του διοικητικού συμβουλίου................................................ 292

Ι. H σχέση που συνδέει τα μέλη του ΔΣ με την εταιρία................................. 292

ΙΙ. Πράξη διορισμού και απώλεια ιδιότητας μελών ΔΣ................................. 293

1. Προϋποθέσεις εκλογιμότητας............................................................ 293

2. Πράξη διορισμού............................................................................ 293

3. Απώλεια ιδιότητας μελών ΔΣ............................................................ 299

4. Η ρύθμιση του ζητήματος του «κολοβού ΔΣ»...................................... 302

5. Δημοσιότητα.................................................................................. 303

III. Σχέσεις ΔΣ και εταιρίας..................................................................... 304

1. Υποχρέωση επιμελούς διαχείρισης..................................................... 304

2. Υποχρέωση πίστης.......................................................................... 305

3. Συναλλαγές με την εταιρία................................................................ 307

4. Αμοιβές μελών ΔΣ.......................................................................... 312

Γ. Κανόνες λειτουργίας του ΔΣ.................................................................. 316

Δ. Εξουσίες του ΔΣ.................................................................................. 320

Ι. Εκπροσωπευτική εξουσία..................................................................... 321

1. Πρόσωπα που την ασκούν................................................................ 321

α) Η ρύθμιση του νόμου...................................................................... 321

β) Αποκλίσεις................................................................................... 322

γ) Δικονομικά................................................................................... 326

2. Έκταση εκπροσωπευτικής εξουσίας.................................................... 327

3. Ευθύνη ΑΕ για αδικοπραξίες των μελών του ΔΣ.................................. 330

ΙΙ. Διαχειριστική εξουσία........................................................................ 331

1. Εγγενείς δεσμεύσεις. Πρόσωπα που την ασκούν................................... 331

2. Έκταση διαχειριστικής εξουσίας........................................................ 332

Ε. De facto διοικητικό συμβούλιο και de facto διοικητές............................... 332

ΣΤ. Ευθύνη του ΔΣ................................................................................... 334

Ι. Εισαγωγικά....................................................................................... 334

ΙΙ. Ευθύνη λόγω παράβασης της υποχρέωσης επιμελούς διαχείρισης............... 334

1. Διαμόρφωση της ευθύνης................................................................. 334

2. Η ειδική φύση του διαχειριστικού πταίσματος. Ο κανόνας της επιχειρηματικής κρίσης              337

ΙΙΙ. Αξιώσεις αποζημίωσης κατά μελών του ΔΣ.......................................... 339

1. Γενικά........................................................................................... 339

2. Η εταιρική αγωγή........................................................................... 340

3. Ευθύνη έναντι των μετόχων............................................................... 346

4. Ευθύνη έναντι των εταιρικών δανειστών.............................................. 349

5. Ευθύνη έναντι τρίτων....................................................................... 351

ΙV. Ποινική ευθύνη................................................................................ 352

V. Ευθύνη για χρέη της εταιρίας προς το Δημόσιο και το ΙΚΑ..................... 353

VI. Eυθύνη βάσει ειδικών διατάξεων......................................................... 354

Ζ. Εταιρική διακυβέρνηση......................................................................... 354

Η. Μέτρα για την αποτροπή κρίσεων.......................................................... 360

§ 32. Οι ελεγκτές......................................................................................... 362

Α. Εισαγωγικά........................................................................................ 362

Β. Νομοθετικό πλαίσιο. Πεδίο εφαρμογής................................................... 363

Γ. Διορισμός ελεγκτών.............................................................................. 364

Δ. Καθήκοντα και ευθύνη των ελεγκτών....................................................... 366

Ε. Ελεγκτικά Πρότυπα.............................................................................. 367

§ 33. Η νομική θέση του μετόχου................................................................... 368

Α. Οι επιδιώξεις των μετόχων.................................................................... 368

Β. Η μετοχική σχέση (το μετοχικό δικαίωμα)................................................ 368

Ι. Κτήση και απώλεια του μετοχικού δικαιώματος. Εξαγορά μετοχών............ 369

ΙΙ. Προστασία του μετοχικού δικαιώματος................................................. 371

ΙΙΙ. Ατομική άσκηση εταιρικών αξιώσεων................................................. 373

ΙV. Ισχύουσες αρχές............................................................................... 374

Γ. Δικαιώματα διοικήσεως........................................................................ 376

Ι. Γενικά.............................................................................................. 376

ΙΙ. Δικαίωμα ψήφου............................................................................... 377

ΙΙΙ. Δικαίωμα πληροφόρησης.................................................................. 379

Δ. Περιουσιακά δικαιώματα...................................................................... 379

Ι. Δικαίωμα στα κέρδη........................................................................... 380

1. Περιεχόμενο του δικαιώματος........................................................... 380

2. Διανομή κερδών............................................................................. 381

α) Πρώτο μέρισμα............................................................................. 381

β) Υπόλοιπα κέρδη............................................................................ 382

ΙΙ. Δικαίωμα στο προϊόν της εκκαθαρίσεως............................................... 382

Ε. Υποχρεώσεις και ευθύνη του μετόχου...................................................... 382

Ι. Γενικά.............................................................................................. 382

ΙΙ. Υποχρεώσεις και ευθύνη έναντι της εταιρίας και των μετόχων................... 383

ΙΙΙ. Ευθύνη έναντι των εταιρικών δανειστών............................................... 387

IV. Ευθύνη έναντι του Δημοσίου.............................................................. 393

§ 34. Η μετοχή............................................................................................ 394

Α. Έννοια............................................................................................... 394

Β. Η μετοχή ως αξιόγραφο........................................................................ 395

Ι. Γενικά.............................................................................................. 395

II. Αξία της μετοχής............................................................................... 396

III. Ανώνυμες, ονομαστικές και άυλες μετοχές............................................ 397

IV. Μεταβίβαση μετοχών........................................................................ 399

V. Δικαιώματα στην μετοχή.................................................................... 402

VI. Απόκτηση μετοχών από την εταιρία.................................................... 404

1. Γενικοί κανόνες.............................................................................. 404

2. Επέκταση περιορισμών.................................................................... 406

Γ. Πρωτότυπη κτήση μετοχών.................................................................... 406

Ι. Παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής για την απόκτηση μετοχών................. 407

ΙI. Ειδικές κατηγορίες μετοχών................................................................ 408

1. Προνομιούχες μετοχές...................................................................... 408

2. Μετοχές επικαρπίας......................................................................... 411

3. Εξαγοράσιμες μετοχές...................................................................... 412

ΙΙΙ. Ακύρωση μετοχών............................................................................ 413

§ 35. Ιδρυτικοί τίτλοι, ομολογίες, μετατρέψιμες ομολογίες.................................. 414

Α. Ιδρυτικοί τίτλοι................................................................................... 414

Ι. Κοινοί ιδρυτικοί τίτλοι........................................................................ 414

ΙΙ. Εξαιρετικοί ιδρυτικοί τίτλοι................................................................ 415

Β. Ομολογίες........................................................................................... 415

Ι. Η ομολογία ως αξιόγραφο................................................................... 415

ΙΙ. Το νομικό καθεστώς των ομολογιούχων................................................ 416

ΙΙΙ. Ομολογιακό δάνειο........................................................................... 418

ΙV. Κατηγορίες ομολογιακών δανείων...................................................... 419

1. Είδη ομολογιακών δανείων............................................................... 419

2. Ομολογιακό δάνειο με μετατρέψιμες ομολογίες.................................... 420

Γ. Τίτλοι κτήσης μετοχών.......................................................................... 421

§ 36. Δικαιώματα της μειοψηφίας.................................................................. 422

Α. Γενικά............................................................................................... 422

Β. Τα κατ’ ιδίαν δικαιώματα της μειοψηφίας................................................ 423

Ι. Δικαίωμα παροχής πληροφοριών.......................................................... 423

ΙΙ. Δικαίωμα αναβολής λήψης αποφάσεως................................................. 425

III. Δικαίωμα ελέγχου διαχείρισης............................................................ 426

IV. Δικαίωμα άσκησης της εταιρικής αγωγής............................................. 429

V. Δικαίωμα σύγκλησης έκτακτης ΓΣ, δικαίωμα εγγραφής πρόσθετων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη και δικαίωμα υποβολής σχεδίων αποφάσεων........................................................... 429

VI. Δικαίωμα αρνησικυρίας.................................................................... 430

VII. Δικαίωμα ακυρώσεως αποφάσεων ΓΣ................................................ 430

VIII. Δικαίωμα προς διεξαγωγή ονομαστικής ψηφοφορίας........................... 430

IX. Δικαίωμα ανάκλησης διορισθέντων μελών ΔΣ...................................... 431

Χ. Πρόκληση λύσης της εταιρίας............................................................. 431

ΧΙ. Δικαίωμα εξαγοράς.......................................................................... 431

§ 37. Αποθεματικά....................................................................................... 432

Α. Γενικά............................................................................................... 432

Β. Τακτικά (νόμιμα) αποθεματικά............................................................... 432

Γ. Έκτακτα αποθεματικά........................................................................... 432

Δ. Αφανή αποθεματικά............................................................................. 433

§ 38. Χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Κέρδη............................................... 435

Α. Ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις................................................ 435

Ι. Βασικές έννοιες.................................................................................. 435

1. Σημασία........................................................................................ 435

2. Πηγές............................................................................................ 436

3. Πεδίο εφαρμογής............................................................................ 437

4. Οι κατ’ ιδίαν καταστάσεις (πίνακες)................................................... 438

5. Αρχές σύνταξης χρηματοοικονομικών καταστάσεων............................. 440

6. Διάρθρωση ισολογισμού. Κανόνες επιμέτρησης................................... 442

II. Σύνταξη χρηματοοικονομικών καταστάσεων.......................................... 444

Β. Ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις........................................ 448

Γ. Κέρδη................................................................................................ 450

Ι. Πότε υπάρχουν διανεμητέα κέρδη.......................................................... 450

II. Διάθεση κερδών................................................................................ 451

Δ. Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ)/Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ)                  452

§ 39. Αύξηση κεφαλαίου............................................................................... 455

Α. Σημασία και είδη αυξήσεως................................................................... 455

Ι. Σημασία............................................................................................ 455

ΙΙ. Η νομολογία σχετικά με την αναγκαστική αύξηση κεφαλαίου................... 456

ΙΙΙ. Είδη αυξήσεως κεφαλαίου.................................................................. 457

Β. Πραγματική αύξηση κεφαλαίου.............................................................. 457

Ι. Με καταβολή εισφορών....................................................................... 457

1. Αρμόδιο όργανο............................................................................. 457

α) Αύξηση με απόφαση της καταστατικής ΓΣ............................................. 458

β) Αύξηση με απόφαση της συνήθους ΓΣ.................................................. 458

γ) Αύξηση με απόφαση του ΔΣ.............................................................. 459

2. Περαιτέρω διαδικασία..................................................................... 459

3. Συνέπειες μη εμπρόθεσμης καταβολής του κεφαλαίου............................ 466

II. Με κεφαλαιοποίηση κερδών................................................................ 467

Γ. Αύξηση κεφαλαίου υπό αίρεση............................................................... 467

Δ. Ονομαστική αύξηση κεφαλαίου.............................................................. 468

Ε. Αύξηση κεφαλαίου εισηγμένων ΑΕ......................................................... 470

§ 40. Μείωση κεφαλαίου............................................................................... 471

Α. Σκοπός.............................................................................................. 471

Β. Προϋποθέσεις...................................................................................... 472

Γ. Διαδικασία.......................................................................................... 473

Ι. Αρμόδιο όργανο................................................................................ 473

II. Τρόποι μείωσης κεφαλαίου................................................................. 474

§ 41. Δομικές εταιρικές μεταβολές (μετατροπή, συγχώνευση, διάσπαση, απόσχιση, εξαγορά)                  475

Α. Εισαγωγικά........................................................................................ 475

Β. Μετατροπή.......................................................................................... 475

Ι. Γενικά.............................................................................................. 475

ΙΙ. Η ρύθμιση του νόμου......................................................................... 476

Γ. Συγχώνευση......................................................................................... 478

Ι. Γενικά.............................................................................................. 478

ΙΙ. Τρόποι συγχώνευσης.......................................................................... 480

1. Συγχώνευση με απορρόφηση............................................................. 480

α) Διαδικασία................................................................................... 480

β) Προστασία δανειστών και μετόχων..................................................... 483

γ) Αποτελέσματα............................................................................... 485

δ. Ακυρότητα.................................................................................... 486

2. Συγχώνευση με σύσταση νέας ΑΕ....................................................... 487

3. Μεταβίβαση περιουσίας (εξαγορά)..................................................... 487

Δ. Διάσπαση........................................................................................... 488

Ε. Εξαγορά............................................................................................. 490

§ 42. Λύση και εκκαθάριση........................................................................... 492

Α. Λύση................................................................................................. 492

Ι. Λόγοι λύσης...................................................................................... 492

II. Δεν αποτελούν λόγους λύσης της εταιρίας:............................................. 495

ΙΙΙ. Επαναλειτουργία («αναβίωση»).......................................................... 496

Β. Εκκαθάριση........................................................................................ 496

Ι. Γενικά.............................................................................................. 496

II. Διαδικασία εκκαθάρισης..................................................................... 497

§ 43. Η εισηγμένη ανώνυμη εταιρία................................................................ 501

Α. Εταιρικό δίκαιο και δίκαιο της κεφαλαιαγοράς (Η προστασία του μετόχου επενδυτή ως κοινό σημείο προσέγγισης)   .............................................................................................. 501

Β. Το ειδικό δίκαιο της εισηγμένης ανώνυμης εταιρίας................................... 506

Ι. Γενικά.............................................................................................. 506

ΙΙ. Βασικές αρχές................................................................................... 507

1. Ρυθμίσεις εταιρικού δικαίου.............................................................. 507

2. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρώνει ο εκδότης των μετοχών........ 508

3. Υποχρέωση πληροφόρησης και δημοσιότητας..................................... 509

α) Δημοσιευόμενες πληροφορίες ενόψει εισαγωγής μετοχών σε χρηματιστήριο          509

β) Υποχρέωση δημοσιοποίησης πρόσθετων πληροφοριών μετά την εισαγωγή κινητών αξιών σε οργανωμένη αγορά           ..................................................................................... 510

4. Σωστή και υπεύθυνη διαχείριση......................................................... 512

5. Διαφάνεια...................................................................................... 512

6. Ίση μεταχείριση.............................................................................. 512

7. Προστασία των επενδυτών με την εξασφάλιση άσκησης ορισμένων μετοχικών δικαιωμάτων                   513

ΙΙΙ. Υποχρεώσεις που βαρύνουν (και) άλλα πρόσωπα................................... 514

1. Υποχρέωση ενημέρωσης (διαρκούς πληροφόρησης).............................. 514

2. Απαγόρευση κατάχρησης προνομιακών πληροφοριών.......................... 514

3. Δημόσιες προτάσεις αγοράς κινητών αξιών και προστασία των μετόχων         515

α) Γενικά........................................................................................ 516

β) Βασικοί κανόνες............................................................................ 517

γ) Προϋποθέσεις και διαδικασία............................................................. 521

§ 44. Ειδικές εταιρικές μορφές: Ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρία, Ευρωπαϊκή Εταιρία, Ευρωπαϊκή Ιδιωτική Εταιρία, Μονοπρόσωπη Εταιρία........................................................................... 522

Α. Ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρία......................................................... 522

Β. Η ευρωπαϊκή εταιρία............................................................................ 523

Γ. Η Ευρωπαϊκή Ιδιωτική Εταιρία και η Μονοπρόσωπη Εταιρία (Societas Unius Personae - SUP)                   524

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δεύτερο

Η εταιρία περιορισμένης ευθύνης

§ 45. Έννοια και χαρακτηριστικά................................................................... 526

Α. Έννοια............................................................................................... 526

Β. Χαρακτηριστικά.................................................................................. 526

Γ. Σύγκριση με την ΑΕ. Οικονομική σημασία.............................................. 527

§ 46. Εταιρικό κεφάλαιο, εταιρικό μερίδιο, μερίδα συμμετοχής........................... 530

Α. Εταιρικό κεφάλαιο............................................................................... 530

Β. Εταιρικό μερίδιο και μερίδα συμμετοχής.................................................. 531

Ι. Έννοια.............................................................................................. 531

II. Ισχύουσες αρχές................................................................................. 532

§ 47. Σύσταση............................................................................................. 534

Α. Προϋποθέσεις...................................................................................... 534

Ι. Καταστατικό...................................................................................... 534

ΙΙ. Καταβολή εισφορών.......................................................................... 536

III. Δημοσιότητα................................................................................... 536

IV. Ελαττωματική ίδρυση....................................................................... 538

Β. ΕΠΕ υπό ίδρυση.................................................................................. 539

Γ. Υποκαταστήματα ή πρακτορεία αλλοδαπών εταιρών.................................. 540

§ 48. Τα όργανα της εταιρίας......................................................................... 541

Α. Γενικά............................................................................................... 541

Β. Η συνέλευση των εταίρων...................................................................... 541

Ι. Αρμοδιότητα..................................................................................... 541

ΙΙ. Σύγκληση της συνέλευσης.................................................................... 542

III. Οι αποφάσεις της συνέλευσης των εταίρων............................................ 543

1. Απαιτούμενη πλειοψηφία................................................................. 543

2. Ελαττωματικές αποφάσεις................................................................. 545

Γ. Διαχείριση και εκπροσώπηση................................................................ 547

Ι. Η αρχή του νόμου.............................................................................. 547

ΙΙ. Αποκλίσεις από την νόμιμη διαχείριση και εκπροσώπηση........................ 548

III. Ανάκληση και παραίτηση διαχειριστών................................................ 549

IV. Εξουσίες διαχειριστών...................................................................... 551

V. Ευθύνη διαχειριστών.......................................................................... 553

Δ. Οι ελεγκτές......................................................................................... 555

§ 49. Η νομική θέση του εταίρου.................................................................... 556

Α. Δικαιώματα του εταίρου....................................................................... 556

Ι. Δικαιώματα διοικήσεως....................................................................... 556

1. Δικαίωμα διαχείρισης και εκπροσώπησης........................................... 556

2. Δικαίωμα ψήφου............................................................................ 556

3. Δικαίωμα ελέγχου και παροχής πληροφοριών..................................... 557

4. Άλλα δικαιώματα............................................................................ 558

ΙΙ. Περιουσιακά δικαιώματα.................................................................... 558

1. Δικαίωμα στα κέρδη........................................................................ 558

2. Δικαίωμα στο προϊόν της εκκαθαρίσεως............................................. 559

Β. Υποχρεώσεις των εταίρων..................................................................... 559

Ι. Υποχρεώσεις από τον νόμο.................................................................. 559

ΙΙ. Υποχρεώσεις από το καταστατικό........................................................ 560

1. Υποχρέωση συμπληρωματικών εισφορών........................................... 560

2. Άλλες υποχρεώσεις.......................................................................... 561

Γ. Ευθύνη των εταίρων.............................................................................. 561

Ι. Έναντι της εταιρίας............................................................................. 561

ΙΙ. Έναντι των εταιρικών δανειστών.......................................................... 561

§ 50. Μεταβολές στο πρόσωπο των εταίρων..................................................... 563

Α. Μεταβίβαση εταιρικού μεριδίου............................................................. 563

Ι. Γενικά.............................................................................................. 563

ΙΙ. Ειδικές περιπτώσεις........................................................................... 564

Β. Αύξηση και μείωση του αριθμού των εταίρων........................................... 565

Ι. Αύξηση του αριθμού των εταίρων......................................................... 565

II. Μείωση του αριθμού των εταίρων........................................................ 565

1. Έξοδος εταίρου............................................................................... 566

2. Αποκλεισμός εταίρου....................................................................... 567

3. Δικαιώματα εξερχόμενων ή αποκλειόμενων εταίρων............................. 568

§ 51. Χρηματοοικονομικές καταστάσεις, διανομή κερδών, έλεγχος...................... 570

§ 52. Τροποποίηση του καταστατικού............................................................. 572

Α. Γενικά............................................................................................... 572

Β. Αύξηση κεφαλαίου............................................................................... 572

Ι. Είδη................................................................................................. 572

II. Διαδικασία....................................................................................... 572

Γ. Μείωση κεφαλαίου............................................................................... 573

Ι. Γενικά.............................................................................................. 573

II. Διαδικασία....................................................................................... 574

Δ. Μετατροπή.......................................................................................... 575

Ε. Συγχώνευση......................................................................................... 575

§ 53. Λύση και εκκαθάριση........................................................................... 577

Α. Λύση................................................................................................. 577

Β. Εκκαθάριση........................................................................................ 579

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία

§ 54. Έννοια και χαρακτηριστικά................................................................... 581

Α. Λόγοι δημιουργίας της νέας εταιρίας....................................................... 581

Β. Έννοια και χαρακτηριστικά................................................................... 582

§ 55. Σύσταση............................................................................................. 584

Α. Προϋποθέσεις...................................................................................... 584

Ι. Καταστατικό...................................................................................... 584

ΙΙ. Καταβολή εισφορών. Εταιρικό κεφάλαιο.............................................. 585

1. Καταβολή εισφορών........................................................................ 585

2. Εταιρικά μερίδια............................................................................. 585

3. Εταιρικό κεφάλαιο.......................................................................... 585

ΙΙΙ. Διαδικασία σύστασης και δημοσιότητα................................................ 587

IV. Ακυρότητα...................................................................................... 588

V. Εταιρία υπό ίδρυση........................................................................... 588

§ 56. Τα όργανα της εταιρίας......................................................................... 589

Α. Η συνέλευση των εταίρων...................................................................... 589

Ι. Αρμοδιότητα..................................................................................... 589

ΙΙ. Σύγκληση της συνέλευσης.................................................................... 589

ΙΙΙ. Οι αποφάσεις της συνέλευσης των εταίρων............................................ 590

Β. Διαχείριση και εκπροσώπηση................................................................ 591

Ι. Ποιοι είναι διαχειριστές. Η νομική τους θέση.......................................... 591

ΙΙ. Εξουσίες διαχειριστών........................................................................ 592

ΙΙΙ. Ευθύνη διαχειριστών......................................................................... 593

§ 57. Η νομική θέση του εταίρου. Εισφορές και εταιρικά μερίδια........................ 594

Α. Δικαιώματα και υποχρεώσεις................................................................. 594

1. Δικαιώματα...................................................................................... 594

2. Υποχρεώσεις..................................................................................... 595

Β. Είσοδος, έξοδος και αποκλεισμός εταίρου................................................ 597

Γ. Εταιρικά μερίδια.................................................................................. 598

§ 58. Χρηματοοικονομικές καταστάσεις, διάθεση κερδών, έλεγχος....................... 600

§ 59. Τροποποίηση του καταστατικού. Λύση και εκκαθάριση............................. 602

Α. Γενικά............................................................................................... 602

Β. Αύξηση κεφαλαίου............................................................................... 602

Γ. Μείωση κεφαλαίου............................................................................... 603

Δ. Μετατροπή.......................................................................................... 603

Ε. Συγχώνευση......................................................................................... 603

ΣΤ. Λύση και εκκαθάριση......................................................................... 604

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ιδιαίτερα εταιρικά μορφώματα

§ 60. Η μονοπρόσωπη εταιρία....................................................................... 605

Α. Γενικά............................................................................................... 605

Β. Γεννώμενα ζητήματα............................................................................. 607

Ι. Γενικά.............................................................................................. 607

ΙΙ. Ευθύνη του μοναδικού εταίρου έναντι των εταιρικών δανειστών................ 608

Γ. Η μονοπρόσωπη ΕΠΕ ειδικότερα........................................................... 609

Δ. Η μονοπρόσωπη ΑΕ............................................................................ 609

Ε. Η μονοπρόσωπη ΙΚΕ............................................................................ 610

§ 61. Όμιλοι επιχειρήσεων............................................................................ 611

Α. Συγκέντρωση επιχειρήσεων................................................................... 611

Β. Ομιλοποιημένες επιχειρήσεις.................................................................. 614

Ι. Μορφές σύνδεσης............................................................................... 614

II. Δημιουργούμενα ζητήματα.................................................................. 615

III. Νομοθετική ρύθμιση......................................................................... 618

Πηγές ........................................................................................................ 625

Αλφαβητικό ευρετήριο ................................................................................. 631