Κάθε επιστημονική μελέτη με επίκεντρο την Αρχαία Σπάρτη, έρχεται αντιμέτωπη με μια σημαντική «πρόκληση»: να προβεί σε μια ιστορική «ανάγνωση» της πόλης, όπως αυτή αποκρυσταλλώνεται μέσα από τις προσλήψεις των άλλων και ως επί το πλείστον μέσα από την οπτική της αθηναϊκής γραμματείας του 5ου και 4ου π.Χ. αιώνα. Σε μια, εκ θεμελίων, «ανάγνωση» και συνεπώς νέα προσέγγιση του σπαρτιατικού κοινωνικοπολιτικού συστήματος προβαίνει η παρούσα μελέτη, προκειμένου να απαντήσει στο κεντρικό ερώτημα της έρευνας, στο οποίο εδράζεται το «ιστορικό παράδοξο» της Σπάρτης: Γιατί από το τέλος του Β΄ Μεσσηνιακού Πολέμου μέχρι και τον 3ο αιώνα π.Χ., δεν παρατηρείται στη Σπάρτη επικίνδυνη αμφισβήτηση του πολιτεύματος της πόλης, δεδομένης της συνεχούς μείωσης του αριθμού των πολιτών, φαινόμενο το οποίο εντείνεται μετά τη μάχη στα Λεύκτρα το 371π.Χ., με τις συνακόλουθες συνέπειες σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο; Πού οφείλεται, με άλλα λόγια, η κοινωνική συνοχή και πολιτική σταθερότητα της Σπάρτης, η οποία παραμένει αδιατάρακτη για χρονικό διάστημα τεσσάρων περίπου αιώνων; Στη βάση της προβληματικής αυτής τοποθετείται ο σπαρτιατικός οἶκος, ο οποίος προβάλλεται ως το θεμέλιο του κοινωνικοπολιτικού συστήματος της Σπάρτης και εξετάζεται σε συνάρτηση με την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της πόλης, όπως αυτή εξελίσσεται κατά τη διάρκεια των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων. Με την ανάδειξη του σπαρτιατικού οἴκου, ως λειτουργικού-οργανικού στοιχείου της πόλης, η παρούσα μελέτη αποσκοπεί αφενός μεν να ανατρέψει μια παγιωμένη, βάσει στερεοτυπικών αντιλήψεων, βασιζόμενων στην επίδραση του σπαρτιατικού μύθου, εικόνα της Σπάρτης, αφετέρου δε να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων και ερμηνευτικών αδιεξόδων, τα οποία εξακολουθούν να απασχολούν τη νεότερη έρευνα στην προσπάθειά της να κατανοήσει και να ερμηνεύσει την αρχαία σπαρτιατική πολιτεία.