Σκοπός του παρόντος εγχειρήµατος είναι η δηµιουργία ενός εύχρηστου και εύληπτου ερµηνευτικού εργαλείου, το οποίο θα περιέχει σαφή έκθεση του νοήµατος κάθε διάταξης των βασικών νοµοθετηµάτων, συµπεριλαµβάνοντας και τις σχετικές κανονιστικές διατάξεις (π.δ/τα, Κ.Υ.Α., Υ.Α. κ.λπ.), όπου αυτό απαιτείται, µε αναφορά στη νοµολογία, τη θεωρία, και τις διοικητικές λύσεις.
Το παρόν έργο απευθύνεται πρωτίστως στους ανθρώπους της πράξης και της αγοράς, όπως στα στελέχη και υπαλλήλους των αναθετουσών αρχών (∆ηµόσιο, ΟΤΑ, ΝΠ∆∆, δηµόσια νοµικά πρόσωπα εν γένει), τους νοµικούς συµβούλους και τα στελέχη επιχειρήσεων (µηχανικούς κ.λπ.) που αναλαµβάνουν δηµόσιες συµβάσεις έργων, προµηθειών και υπηρεσιών, και φιλοδοξεί να γίνει ο κατά το δυνατόν ασφαλής οδηγός για τον δικαστή, τον δικηγόρο, τον τεχνοκράτη, τον µηχανικό, τον επιχειρηµατία, τον δηµόσιο λειτουργό, τον υπάλληλο, όταν βρίσκονται αντιµέτωποι µε τα διάφορα ζητήµατα ερµηνείας και εφαρµογής των συγκεκριµένων διατάξεων. Συγχρόνως, ωστόσο, καλύπτει και τον θεωρητικό του δικαίου, αφού δίνει τα απαραίτητα ερεθίσµατα σε αυτόν για δογµατική αναζήτηση συνδυαζόµενη µε την πρακτική εφαρµογή.
Το όλο έργο θα αναπτυχθεί σε τρεις αντίστοιχους τόµους, από τους οποίους ο παρών πρώτος αφορά αποκλειστικά την ανάθεση των δηµοσίων συµβάσεων κατά τον ν. 4412/2016, καθώς και την έννοµη προστασία, διοικητική και δικαστική, στο προσυµβατικό στάδιο, δηλαδή τόσο ενώπιον της ΑΕΠΠ όσο και ενώπιον των δικαστηρίων της διοικητικής δικαιοσύνης (Συµβουλίου της Επικρατείας και ∆ιοικητικών Εφετείων), στα οποία συγκεντρώνεται η δικαιοδοτικά ενοποιηµένη δικαστική έννοµη προστασία κατά το εν λόγω στάδιο.
Συνακόλουθα, το παρόν βιβλίο περιέχει κατ’ άρθρο ερµηνεία των διατάξεων των άρθρων 1 έως 128 και 345 έως 374 του ν. 4412/2016, καθώς και τα συναφή Παραρτήµατα του νόµου αυτού, και τέλος τα κείµενα των π.δ/των 39/2017 «Κανονισµός Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών ενώπιον της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών» (ΦΕΚ Α’ 64/4-5-2017) και 57/2017 «Οργανισµός της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών» (ΦΕΚ Α’ 88/20-6-2017). Παρατίθεται το κείµενο του ερµηνευόµενου άρθρου του ν. 4412/2016, η ειδική βιβλιογραφία, αν υπάρχει, οι σχετικές διατάξεις άλλων νοµοθετηµά-των και πίνακας περιεχόµενων κατά ενότητες, στις περιπτώσεις που αυτό κρίθηκε αναγκαίο, µε τίτλο και αρίθµηση. Μετά ακολουθούν τα ερµηνευτικά σχόλια µε αναφορές στη νοµολογία και τη θεωρία, στην δεύτερη στο µέτρο που απαιτείται, καθώς και στις αντίστοιχες ή παρόµοιες µε την ερµηνευόµενη διατάξεις του προγενέστερου καθεστώτος.
Ν. 4412/2016 - ∆ηµόσιες Συµβάσεις Έργων, Προµηθειών και Υπηρεσιών. Προσαρµογή στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ 1-2
ΒΙΒΛΙΟ I
∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΈΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
(ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ Ο∆ΗΓΙΑ 2014/24/ΕΕ)
ΜΕΡΟΣ Α'
ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
ΤΙΤΛΟΣ 1
ΤΜΗΜΑ I: ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ................................................................................................. 3-4
ΤΜΗΜΑ II: ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ...................................................................................................... 5-6
ΤΜΗΜΑ III: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ........................................................................................................... 7-12
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΕΠΙ∆ΟΤΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ......... 13-14
ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ............................. 15-17
ΤΙΤΛΟΣ 2. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ.................................................................................................... 18-24
ΤΙΤΛΟΣ 3. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ I: ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ............................................................................................................ 25-32
ΤΜΗΜΑ II: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΕΩΝ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ..................................................... 33-35
ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ............................. 36-38
ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 39-43
ΤΜΗΜΑ III: ∆ΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ................................................................................................ 44-60
ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ∆ΙΑΦΑΝΕΙΑ......................................................................... 61-70
ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ..................... 71-72
ΕΝΟΤΗΤΑ 4. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ..................................................................... 73-78
ΕΝΟΤΗΤΑ 5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟ∆ΕΙΞΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ................................................... 79-83
Άρθρα
ΕΝΟΤΗΤΑ 6. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 84-85
ΕΝΟΤΗΤΑ 7. ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ................................................................................. 86-91
ΕΝΟΤΗΤΑ 8. ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ....................................................... 92-97
ΕΝΟΤΗΤΑ 9. ΣΤΑ∆ΙΑ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑΣ........................................................................................ 98-106
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙ∆ΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ................................................... 107-110
ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ∆ΙΕΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΛΕΤΩΝ.................................. 111-115
ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ.......................................................... 116-128
ΒΙΒΛΙΟ IV
ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ 1: ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ................................................................................................. 345-346
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
TMHMA I: ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ.................................................. 347-359
TMHMA II: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
ΜΕΡΟΣ Α': ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΚΑΤΑ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚ∆Ι∆ΟΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ...................................................................................................................... 360-367
ΜΕΡΟΣ Β': ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. 368-371
ΤΙΤΛΟΣ 3: ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΤΑ∆ΙΟ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 372-373
ΤΙΤΛΟΣ 4: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ...................... 374
Περιεχόµενα
Σελ.
Πρόλογος......................................................................................................................................... V
Κυριότερες συντοµογραφίες................................................................................................................. XXVII
Άρθρο 1. Αντικείµενο - Πεδίο Εφαρµογής................................................................................................ 1
Άρθρο 2. Ορισµοί (άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β' της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 9
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 14
Αναθέτουσα αρχή.......................................................................................................................... 15
Κεντρικές κυβερνητικές αρχές.......................................................................................................... 21
Μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές...................................................................................................... 23
∆ηµόσια Σύµβαση......................................................................................................................... 23
δηµόσιες συµβάσεις έργων....................................................................................................... 26
έργο..................................................................................................................................... 27
δηµόσιες συµβάσεις προµηθειών................................................................................................... 30
δηµόσιες συµβάσεις υπηρεσιών..................................................................................................... 31
µελέτες & τεχνικές & λοιπές συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες................................................. 31
γενικές υπηρεσίες................................................................................................................... 34
συµβουλευτικές υπηρεσίες...................................................................................................... 34
Συµφωνία - πλαίσιο....................................................................................................................... 36
Οικονοµικός φορέας...................................................................................................................... 38
Έγγραφο της σύµβασης.................................................................................................................. 39
Κεντρικές αρχές αγορών, κεντρικές & επικουρικές δραστηριότητες αγορών, ΕΚΑΑ, πάροχος υπηρεσιών διαδικασιών σύναψης συµβάσεων 40
Έγγραφο και ηλεκτρονικό µέσο........................................................................................................ 41
Κύκλος ζωής................................................................................................................................ 41
∆ιαγωνισµοί µελετών..................................................................................................................... 42
Καινοτοµία.................................................................................................................................. 42
Σήµα.......................................................................................................................................... 43
∆ηµόσιες συµβάσεις άνω και κάτω των ορίων...................................................................................... 43
Συνοπτικός διαγωνισµός και απευθείας ανάθεση.................................................................................. 44
ΕΣΗ∆ΗΣ..................................................................................................................................... 44
ΚΗΜ∆ΗΣ................................................................................................................................... 45
Σελ.
Λοιποί ορισµοί (ΕΑΑ∆ΗΣΥ, κράτος-µέλος, τρίτη χώρα, Ένωση, Επιτροπή, Σ∆Σ)......................................... 45
∆ηµόσιος Τοµέας, Γενική Κυβέρνηση και Κεντρική Κυβέρνηση.............................................................. 45
Συµφωνητικό............................................................................................................................... 46
Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης.......................................................................................................... 47
Τεχνικές προδιαγραφές................................................................................................................... 47
ΒΙΒΛΙΟ I
∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΈΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
(ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ Ο∆ΗΓΙΑ 2014/24/ΕΕ)
ΜΕΡΟΣ Α'
ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
ΤΙΤΛΟΣ 1
ΤΜΗΜΑ I: ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Άρθρο 3. Αντικείµενο και πεδίο εφαρµογής (άρθρο 1 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................ 48
Άρθρο 4. Μεικτές συµβάσεις (άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................... 56
A. Μεικτές συµβάσεις µε αντικείµενο διαφορετικά είδη συµβάσεων, το σύνολο των οποίων εµπίπτει στο Βιβλίο I του ν. 4412/2016 (παρ. 1, πρώτο εδάφιο) ................................................................................................................................................... 57
Β. Μεικτές συµβάσεις µε αντικείµενο συµβάσεις που εµπίπτουν στο Βιβλίο I του ν. 4412/2016 (δηλαδή στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ) και συµβάσεις που διέπονται από άλλα νοµικά καθεστώτα (ιδίως τις άλλες τρεις εν ισχύι Οδηγίες) και δεν µπορούν να χωρισθούν αντικειµενικά (παρ. 1, δεύτερο εδάφιο, παρ. 3 δεύτερο εδάφιο, παρ. 6)...................................................................................................................................................... 60
Γ. Μεικτές συµβάσεις µε αντικείµενο συµβάσεις που εµπίπτουν στο Βιβλίο I του ν. 4412/2016 (δηλαδή στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ) και συµβάσεις που διέπονται από άλλα νοµικά καθεστώτα (ιδίως τις άλλες τρεις εν ισχύι Οδηγίες) και µπορούν να χωρισθούν αντικειµενικά (παρ. 1, δεύτερο και τρίτο εδάφιο, παρ. 3 πρώτο εδάφιο, παρ. 4-5)................................................................................................................................................. 61
ΤΜΗΜΑ II: ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ
Άρθρο 5. Κατώτατα όρια (άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και Κανονισµός (ΕΕ) 2015/2170).............................. 63
Άρθρο 6. Μέθοδοι υπολογισµού της εκτιµώµενης αξίας της σύµβασης (άρθρο 5 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............... 68
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 70
Γενικοί κανόνες............................................................................................................................ 70, 75
Χωριστές επιχειρησιακές µονάδες..................................................................................................... 73
Συµφωνίες-πλαίσιο και ∆ΣΑ............................................................................................................ 77
Συµπράξεις καινοτοµίας................................................................................................................. 77
Σελ.
Συµβάσεις έργων........................................................................................................................... 78
Συµβάσεις σε τµήµατα (ενιαίο έργο, οµοιογενή αγαθά).......................................................................... 79
Περιοδικές συµβάσεις προµηθειών/υπηρεσιών.................................................................................... 82
Συµβάσεις προµηθειών χρηµατοδοτικής µίσθωσης, µίσθωσης, µίσθωσης-πώλησης..................................... 83
Συµβάσεις υπηρεσιών χωρίς συνολική τιµή......................................................................................... 84
Ειδικές κατηγορίες συµβάσεων υπηρεσιών.......................................................................................... 84
ΤΜΗΜΑ III: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ
Άρθρο 7. Συµβάσεις στους τοµείς του ύδατος, της ενέργειας, των µεταφορών και των ταχυδροµικών υπηρεσιών (άρθρο 7 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 87
Άρθρο 8. Ειδικές εξαιρέσεις στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (άρθρο 8 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........... 90
Άρθρο 9. ∆ηµόσιες συµβάσεις που ανατίθενται και διαγωνισµοί µελετών που διοργανώνονται δυνάµει διεθνών κανόνων (άρθρο 9 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ............................................................................................................................................... 92
Άρθρο 10. Ειδικές εξαιρέσεις για συµβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................ 95
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 96
Συµβάσεις αγοράς ή µίσθωσης ακινήτων............................................................................................ 97
Συµβάσεις αγοράς, ανάπτυξης, παραγωγής υλικού προγραµµάτων για υπηρεσίες οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών µέσων 97
Συµβάσεις υπηρεσιών διαιτησίας και συµβιβασµού.............................................................................. 99
Συµβάσεις νοµικών υπηρεσιών......................................................................................................... 99
Συµβάσεις χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών......................................................................................... 100
Συµβάσεις δανείων........................................................................................................................ 101
Συµβάσεις εργασίας....................................................................................................................... 101
Συµβάσεις υπηρεσιών πολιτικής άµυνας, πολιτικής προστασίας και πρόληψης κινδύνων που παρέχονται από ΜΚΟ 102
Συµβάσεις υπηρεσιών δηµόσιων επιβατικών µεταφορών µε σιδηρόδροµο ή µετρό...................................... 104
Συµβάσεις υπηρεσιών πολιτικών εκστρατειών από πολιτικό κόµµα.......................................................... 104
Άρθρο 11. Συµβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται βάσει αποκλειστικού δικαιώµατος (άρθρο 11 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 105
Άρθρο 12. ∆ηµόσιες συµβάσεις µεταξύ φορέων του δηµοσίου τοµέα (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............... 108
Α. Εσωτερική ανάθεση ή «in-house» σύµβαση, µε αποκλειστικό έλεγχο (παρ. 1)........................................... 111
Β. Ειδικές περιπτώσεις αποκλειστικού ελέγχου (παρ. 2).......................................................................... 113
Γ. Εσωτερική ανάθεση ή «in-house» σύµβαση µε κοινό έλεγχο (παρ. 3)...................................................... 114
∆. Οριζόντια συνεργασία (παρ. 4)...................................................................................................... 115
Σελ.
Ε. Προσδιορισµός ποσοστού των δραστηριοτήτων (παρ. 5)..................................................................... 118
ΣΤ. Κανόνας υπερίσχυσης (παρ. 6)..................................................................................................... 119
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΕΠΙ∆ΟΤΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Άρθρο 13. Συµβάσεις που επιδοτούνται από αναθέτουσες αρχές (άρθρο 13 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................... 121
Άρθρο 14. Υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης (άρθρο 14 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............................................. 123
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Άρθρο 15. Άµυνα και ασφάλεια (άρθρο 15 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................... 127
Εισαγωγικά. Γενικοί κανόνες και εξαιρέσεις........................................................................................ 128
Προστασία ουσιωδών συµφερόντων ασφαλείας.................................................................................... 128
Απόρρητες συµβάσεις ή συµβάσεις µε ειδικά µέτρα ασφαλείας............................................................... 130
Άρθρο 16. Μεικτές συµβάσεις που αφορούν την άµυνα ή την ασφάλεια (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............ 133
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 134
Α. Μεικτές συµβάσεις που τα επιµέρους αντικείµενά τους µπορούν να χωριστούν αντικειµενικά.................... 134, 136
Β. Μεικτές συµβάσεις που τα επιµέρους αντικείµενά τους δεν µπορούν να χωριστούν αντικειµενικά............... 136
Άρθρο 17. ∆ηµόσιες συµβάσεις και διαγωνισµοί µελετών που αφορούν την άµυνα ή την ασφάλεια και ανατίθενται ή διοργανώνονται, σύµφωνα µε διεθνείς κανόνες (άρθρο 17 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............................................................................................................. 137
ΤΙΤΛΟΣ 2
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
Άρθρο 18. Αρχές εφαρµοζόµενες στις διαδικασίες σύναψης δηµοσίων συµβάσεων (άρθρο 18 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 140
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 142
Αρχή της ίσης µεταχείρισης - Αρχή της αµεροληψίας............................................................................. 143
Αρχή της διαφάνειας...................................................................................................................... 147
Αρχή της αναλογικότητας................................................................................................................ 150
Λοιπές αρχές................................................................................................................................ 151
Σελ.
Η αρχή της αµοιβαίας αναγνώρισης................................................................................................... 152
Η αρχή της προστασίας του δηµοσίου συµφέροντος.............................................................................. 152
Η αρχή της προστασίας του περιβάλλοντος.......................................................................................... 153
Η οριζόντια ρήτρα του αρ. 18 παρ. 2.................................................................................................. 153
Άρθρο 19. Οικονοµικοί φορείς (άρθρο 19 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................... 159
Εισαγωγικά, γενικοί κανόνες, έννοια οικονοµικού φορέα και ένωσης......................................................... 160
∆ικαίωµα συµµετοχής ενώσεων οικονοµικών φορέων............................................................................ 162
Άρθρο 20. Συµβάσεις ανατιθέµενες κατ’ αποκλειστικότητα (άρθρο 20 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................... 165
Άρθρο 21. Εχεµύθεια (άρθρο 21 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................ 174
Άρθρο 22. Κανόνες που εφαρµόζονται στις επικοινωνίες (άρθρο 22 παράγραφοι 1-5 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......... 183
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 185
Υποχρέωση χρήσης ΕΣΗ∆ΗΣ........................................................................................................... 187
Γενικά διαθέσιµα εργαλεία ΕΣΗ∆ΗΣ................................................................................................. 189
Εξαιρέσεις................................................................................................................................... 189
Προφορική επικοινωνία.................................................................................................................. 190
Ακεραιότητα δεδοµένων - απόρρητο προσφορών.................................................................................. 191
Ειδικοί κανόνες............................................................................................................................ 192
∆ιαλειτουργικότητα µορφοτύπων..................................................................................................... 192
Άρθρο 23. Ονοµατολογίες (άρθρο 23 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)..................................................................... 194
Άρθρο 24. Συγκρούσεις συµφερόντων (άρθρο 24 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................................................... 200
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 202
Αρχή της αντικειµενικότητας και της αµεροληψίας............................................................................... 204
Βασική υποχρέωση αναθετουσών αρχών.............................................................................................. 207
Έννοια σύγκρουσης συµφερόντων (συµφέροντα, πρόσωπα).................................................................... 208
Απόδειξη..................................................................................................................................... 211
Υποχρεώσεις αναθέτουσας αρχής και µελών προσωπικού αυτής............................................................... 212, 217
Ειδικά το µέτρο του αποκλεισµού ως ultima ratio................................................................................ 214
ΤΙΤΛΟΣ 3
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ I: ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ
Άρθρο 25. ∆ικαιούµενοι συµµετοχής - Προϋποθέσεις που σχετίζονται µε τη Σ∆Σ και άλλες διεθνείς συµφωνίες (άρθρο 25 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 218
Άρθρο 26. Επιλογή των διαδικασιών (άρθρο 26 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................................................... 223
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 224
Σελ.
Περιπτώσεις επιτρεπόµενης προσφυγής στην ανταγωνιστική διαδικασία µε διαπραγµάτευση και στον ανταγωνιστικό διάλογο 228
Μέσο προκήρυξης διαγωνισµού....................................................................................................... 240
∆ιαδικασία µε διαπραγµάτευση χωρίς προηγούµενη δηµοσίευση ή διαγωνισµό.......................................... 241
Άρθρο 27. Ανοικτή διαδικασία (άρθρο 27 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................ 242
Εισαγωγικά - Αλλαγές στην ανοικτή διαδικασία.................................................................................... 243
Ελάχιστες προθεσµίες υποβολής προσφορών (συµβ. άνω και κάτω των ορίων) σύντµηση προθεσµιών............... 243
Άρθρο 28. Κλειστή διαδικασία (άρθρο 28 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................ 248
Εισαγωγικά - Αλλαγές στην κλειστή διαδικασία..................................................................................... 249
Στάδια και ειδικότεροι κανόνες κλειστής διαδικασίας........................................................................... 250
Ελάχιστες προθεσµίες:
Γενικά.................................................................................................................. 253, 258, 259
Α’ Σταδίου (συµβ. άνω των ορίων).......................................................................................... 253
Β’ Σταδίου (συµβ. άνω των ορίων).......................................................................................... 255
Συµβάσεις κάτω των ορίων..................................................................................................... 259
Άρθρο 29. Ανταγωνιστική διαδικασία µε διαπραγµάτευση (άρθρο 29 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................. 260
Εισαγωγικά - Αλλαγές στην ανταγωνιστική διαδικασία µε διαπραγµάτευση................................................. 262
Στάδια, ειδικότεροι κανόνες και επιτρεπτό αντικείµενο διαπραγµάτευσης................................................. 263, 268
Ελάχιστες προθεσµίες:
Γενικά..................................................................................................................................... 264, 267
Υποβολής αιτήσεων συµµετοχής............................................................................................... 264
Υποβολής αρχικών προσφορών................................................................................................ 265
Άρθρο 30. Ανταγωνιστικός διάλογος (άρθρο 30 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................................ 279
Εισαγωγικά - Αλλαγές στον ανταγωνιστικό διάλογο................................................................................ 280
Στάδια και ειδικότεροι κανόνες ανταγωνιστικού διαλόγου...................................................................... 282, 287
Ελάχιστες προθεσµίες.................................................................................................................... 285
Άρθρο 31. Σύµπραξη καινοτοµίας (άρθρο 31 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................................... 297
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 299
Στάδια και ειδικότεροι κανόνες σύµπραξης καινοτοµίας........................................................................ 302
Ελάχιστες προθεσµίες.................................................................................................................... 305
Άρθρο 32. Προσφυγή στη διαδικασία µε διαπραγµάτευση χωρίς προηγούµενη δηµοσίευση (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 317
Εισαγωγικά - Αλλαγές στη διαδικασία διαπραγµάτευσης χωρίς προηγούµενη δηµοσίευση.............................. 319
Περιπτώσεις επιτρεπτής προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 32.......................................................... 323
∆ιαδικαστικοί κανόνες διενέργειας διαδικασίας άρθρου 32.................................................................... 348
ΤΜΗΜΑ II: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ
ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Σελ.
Άρθρο 33. ∆υναµικά συστήµατα αγορών (άρθρο 34 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................... 352
Εισαγωγικά - Αλλαγές στο ∆ΣΑ......................................................................................................... 355
Ειδικότεροι κανόνες ∆ΣΑ................................................................................................................ 356
Σχέση ∆ΣΑ µε ηλεκτρονικό πλειστηριασµό και ηλεκτρονικούς καταλόγους................................................ 365
Σχέση ∆ΣΑ µε τεχνικές συγκεντρωτικών δηµοσίων συµβάσεων................................................................ 366
Άρθρο 34. Ηλεκτρονικοί πλειστηριασµοί (άρθρο 35 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................................................. 368
Άρθρο 35. Ηλεκτρονικοί κατάλογοι (άρθρο 36 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................................................... 377
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Άρθρο 36. Υποχρέωση χρήσης - Λειτουργία ΕΣΗ∆ΗΣ................................................................................. 384
Άρθρο 37. Πολιτική ασφαλείας ΕΣΗ∆ΗΣ (άρθρο 22 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................................... 393
Επίπεδο ασφαλείας ΕΣΗ∆ΗΣ - Γενικά............................................................................................... 396
Ηλεκτρονικές υπογραφές................................................................................................................ 398
Χρονοσήµανση............................................................................................................................. 403
Τεχνική αδυναµία λειτουργίας ΕΣΗ∆ΗΣ............................................................................................ 405
∆ιαβαθµισµένα δικαιώµατα χρήσης ΕΣΗ∆ΗΣ..................................................................................... 406
Άρθρο 38. Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο ∆ηµοσίων Συµβάσεων (Κ.Η.Μ.∆Η.Σ.)............................................. 410
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 413
Καταχωριστέες δηµόσιες συµβάσεις.................................................................................................. 414
Ευαίσθητα δεδοµένα προσωπικού χαρακτήρα...................................................................................... 415
Καταχωριστέα στάδια και στοιχεία.................................................................................................... 415
ΚΗΜ∆ΗΣ και ΕΕΕΕ...................................................................................................................... 417
ΚΗΜ∆ΗΣ και λοιπά εθνικά σηµεία δηµοσιότητας................................................................................ 417
Εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταχώρισης στο ΚΗΜ∆ΗΣ................................................................... 418
∆ευτερογενής νοµοθεσία ΚΗΜ∆ΗΣ.................................................................................................. 418
Λοιπές έννοµες συνέπειες καταχώρισης πράξεων στο ΚΗΜ∆ΗΣ............................................................... 419
Κατάργηση δηµοσίευσης στην ΕτΚ................................................................................................... 420
∆ιαλειτουργικότητα ΚΗΜ∆ΗΣ µε άλλα πληροφοριακά συστήµατα.......................................................... 421
ΕΝΟΤΗΤΑ 3
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Σελ.
Άρθρο 39. Συµφωνίες-πλαίσιο (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................ 422
Εισαγωγικά - Κατηγορίες συµφωνιών-πλαίσιο...................................................................................... 425, 431
∆ιάρκεια συµφωνίας-πλαίσιο........................................................................................................... 428
Αναθέτουσες αρχές - οικονοµικοί φορείς - µέρη στη συµφωνία-πλαίσιο..................................................... 429
Τροποποιήσεις συµφωνίας-πλαίσιο................................................................................................... 431
Σύναψη εκτελεστικών συµβάσεων σε συµφωνία-πλαίσιο µε:
Έναν οικονοµικό φορέα.......................................................................................................... 432
Περισσότερους οικονοµικούς φορείς.......................................................................................... 432
Προληπτικός Έλεγχος ΕΣ................................................................................................................ 439
Συµφωνία-πλαίσιο για µελέτες-τεχνικές υπηρεσίες................................................................................ 439
Πλεονεκτήµατα-µειονεκτήµατα συµφωνίας-πλαίσιο............................................................................. 441
Συµφωνία-πλαίσιο και ΚΑΑ............................................................................................................. 442
Επιµερισµός ευθύνης αναθετουσών αρχών-µερών συµφωνίας-πλαίσιο...................................................... 443
Συµφωνία-πλαίσιο µε αναθέτουσες αρχές από διαφορετικά κράτη-µέλη.................................................... 444
Υποχρεωτική χρήση συµφωνίας-πλαίσιο............................................................................................. 444
Άρθρο 40. Κεντρικές δραστηριότητες αγορών και κεντρικές αρχές αγορών (ΚΑΑ) (άρθρο 37 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 445
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 446
∆υνατότητες χρήσης ΚΑΑ................................................................................................................ 447
Βασικοί κανόνες σύναψης συµβάσεων µέσω ΚΑΑ - Επιµερισµός ευθύνης.................................................. 448
Ειδική εξαίρεση σύµβασης από Βιβλίο Ι............................................................................................. 449
Άρθρο 41. Ειδικές ρυθµίσεις σχετικά µε τις κεντρικές δραστηριότητες αγορών και τον προγραµµατισµό δηµοσίων συµβάσεων 451
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 453
ΕΚΑΑ - ΚΑΑ................................................................................................................................ 454
Κατηγορίες συµβάσεων προς οµαδοποίηση - υποχρεωτική προσφυγή σε ΕΚΑΑ........................................... 455, 459
Κατ’ έτος συµβάσεις που συνάπτονται υποχρεωτικά από ΕΚΑΑ............................................................... 457
Γνωµοδοτικά όργανα..................................................................................................................... 459
Λοιπές εξουσιοδοτήσεις.................................................................................................................. 460
Εξαιρέσεις από την υποχρεωτική προσφυγή στην ΓΓΕ ως ΕΚΑΑ.............................................................. 460
Άρθρο 42. Περιστασιακές από κοινού διαδικασίες σύναψης συµβάσεων (άρθρο 38 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............ 461
Άρθρο 43. ∆ιαδικασίες σύναψης συµβάσεων µε αναθέτουσες αρχές από διαφορετικά κράτη-µέλη (άρθρο 39 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 464
ΤΜΗΜΑ III: ∆ΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Σελ.
Άρθρο 44. Τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών στις δηµόσιες συµβάσεις έργων και µελετών.............................. 472
Α. Εισαγωγή - Τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών............................................................................. 474
Β. Προγραµµατικές Συµβάσεις........................................................................................................ 477
Γ. Ευθύνη και εκπροσώπηση............................................................................................................ 480
Άρθρο 45. Συγκρότηση και τήρηση φακέλου δηµόσιας σύµβασης (άρθρα 83 παράγραφος 6 και 84 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 481
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 485
Β. Συγκρότηση Φακέλου ∆ηµόσιας Σύµβασης - Χρήση ΕΣΗ∆ΗΣ............................................................ 488
Γ. Ο «Φάκελος ∆ηµόσιας Σύµβασης» για όλα τα είδη των συµβάσεων....................................................... 489
∆. Ο «Φάκελος ∆ηµόσιας Σύµβασης» σε σύµβαση µελετών ή παροχής τεχνικών υπηρεσιών............................ 491
Ε. Ο «Φάκελος ∆ηµόσιας Σύµβασης» σε σύµβαση έργου....................................................................... 500
Άρθρο 46. Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις της αγοράς (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................................. 503
Άρθρο 47. Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων της αγοράς.............................................. 504
Άρθρο 48. Προηγούµενη εµπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων (άρθρο 41 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................... 508
Άρθρο 49. Επάρκεια προϋπολογισµού, ωριµότητα, µελέτες.......................................................................... 511
Άρθρο 50. ∆ηµόσιες συµβάσεις έργων µε αξιολόγηση µελέτης...................................................................... 520
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 521
Β. Μελέτη-κατασκευή..................................................................................................................... 523
Γ. Αξιοποίηση και οικοδόµηση ακινήτων µε αντιπαροχή........................................................................ 525
∆. Παραχώρηση άλλου εργολαβικού ανταλλάγµατος............................................................................... 525
Άρθρο 51. Συµβάσεις µελετών για τον προσδιορισµό τεχνικής λύσης.............................................................. 527
Άρθρο 52. Σκοπιµότητα σύναψης δηµόσιας σύµβασης παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών 529
Άρθρο 53. Περιεχόµενο εγγράφων της σύµβασης........................................................................................ 533
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 538
Β. Πληρότητα και σαφήνεια των όρων των εγγράφων της σύµβασης........................................................... 539
Γ. Απαραίτητα στοιχεία των εγγράφων της σύµβασης - Τυποποίηση εγγράφων............................................. 541
∆. Ειδικά στοιχεία για τα έγγραφα σύµβασης δηµοσίου έργου................................................................. 542
Ε. Ειδικά στοιχεία για τα έγγραφα σύµβασης µελέτης, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών 546
Σελ.
ΣΤ. Όροι αναπροσαρµογής στις δηµόσιες συµβάσεις προµηθειών και γενικών υπηρεσιών............................. 548
Άρθρο 54. Τεχνικές προδιαγραφές (άρθρο 42 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................................... 550
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 552
Β. Η έννοια και περιεχόµενο των τεχνικών προδιαγραφών....................................................................... 552
Γ. Παροχή εγγυήσεων ισότιµης πρόσβασης των οικονοµικών φορέων στην αγορά των δηµοσίων συµβάσεων ..... 554
∆. Έγκριση προδιαγραφών .............................................................................................................. 559
Ε. Καθορισµός τεχνικών προδιαγραφών στα έγγραφα της σύµβασης......................................................... 560
ΣΤ. Τεχνικές προδιαγραφές ιατροτεχνολογικών προϊόντων...................................................................... 563
Άρθρο 55. Σήµατα (άρθρο 43 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................... 569
Άρθρο 56. Εκθέσεις δοκιµών, πιστοποίηση και άλλα αποδεικτικά µέσα (άρθρο 44 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............ 572
Άρθρο 57. Εναλλακτικές προσφορές (άρθρο 45 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................................ 575
Άρθρο 58. Υπεργολαβία (άρθρο 71 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................... 578
Α. Εισαγωγή και έννοια της υπεργολαβίας ........................................................................................... 578
Β. ∆ιάκριση υπεργολαβίας µε άλλες περιπτώσεις................................................................................... 581
Γ. Τήρηση υποχρεώσεων περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου............................................ 582
∆. ∆υνατότητα πληρωµής σε υπεργολάβους......................................................................................... 583
Ε. Υποχρεώσεις ενηµέρωσης για τους υπεργολάβους.............................................................................. 583
ΣΤ. Επαλήθευση λόγων αποκλεισµού για τους υπεργολάβους................................................................... 584
Ζ. Οι όροι της υπεργολαβίας στα έγγραφα της σύµβασης µε βάση τα εγκεκριµένα Πρότυπα Τεύχη................... 585
Άρθρο 59. Υποδιαίρεση συµβάσεων σε τµήµατα (άρθρο 46 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................................... 588
Άρθρο 60. Καθορισµός προθεσµιών (άρθρο 47 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................................................... 594
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
∆ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ∆ΙΑΦΑΝΕΙΑ
Άρθρο 61. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύµβασης..................................................................................... 597
Άρθρο 62. Προκαταρκτικές προκηρύξεις (άρθρο 48 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................................................. 602
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 603
Β. Η προκαταρκτική προκήρυξη ως µέσο γνωστοποίησης σχεδιαζόµενων συµβάσεων................................... 604
Γ. Η προκαταρκτική προκήρυξη ως µέσο προκήρυξης σύναψης δηµόσιας σύµβασης.................................... 606
∆. Συµβάσεις κοινωνικών και άλλων ειδικών υπηρεσιών (άρθρο 107) - Περίοδος ισχύος προκαταρκτικής προκήρυξης 607
Άρθρο 63. Προκηρύξεις σύµβασης (άρθρο 49 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................................... 609
Άρθρο 64. Γνωστοποιήσεις συναφθεισών συµβάσεων (άρθρο 50 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................... 614
Σελ.
Άρθρο 65. Σύνταξη και λεπτοµέρειες δηµοσίευσης των προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων (άρθρο 51 της Οδηγία 2014/24/ΕΕ) 618
Άρθρο 66. ∆ηµοσίευση σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 52 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................................................. 621
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 622
Β. Μέσα δηµοσίευσης σε εθνικό επίπεδο - Σύστηµα e-sender.................................................................. 622
Γ. Πληροφορίες και χρόνος δηµοσίευσης-ανάρτησης............................................................................. 624
∆. Πληροφορίες δηµοσιεύσεων ........................................................................................................ 625
Άρθρο 67. Ηλεκτρονική διάθεση των εγγράφων της σύµβασης (άρθρο 53 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................ 626
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 627
Β. Ηλεκτρονική πρόσβαση στα έγγραφα της σύµβασης........................................................................... 627
Γ. Πρόσβαση στα έγγραφα της σύµβασης µε άλλο τρόπο......................................................................... 628
∆. Παροχή συµπληρωµατικών πληροφοριών ....................................................................................... 629
Άρθρο 68. ∆ιαβούλευση επί των δηµοσιευµένων εγγράφων σύµβασης έργων...................................................... 631
Άρθρο 69. Προσκλήσεις προς υποψηφίους (άρθρο 54 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................. 635
Άρθρο 70. Ενηµέρωση των υποψηφίων και των προσφερόντων (άρθρο 55 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)....................... 638
ΕΝΟΤΗΤΑ 3
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Άρθρο 71. Γενικές αρχές (άρθρο 56 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............................................................. 642
Άρθρο 72. Εγγυήσεις........................................................................................................................... 644
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 647
Β. Εκδότες των εγγυητικών επιστολών................................................................................................ 649
Γ. Εγγύηση συµµετοχής ................................................................................................................. 650
∆. Εγγύηση καλής εκτέλεσης............................................................................................................. 653
Ε. Εγγύηση προκαταβολής............................................................................................................... 655
ΣΤ. Εγγύηση καλής λειτουργίας........................................................................................................ 656
Ζ. Ελάχιστα στοιχεία περιεχοµένου των εγγυήσεων................................................................................ 656
ΕΝΟΤΗΤΑ 4
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Άρθρο 73. Λόγοι αποκλεισµού (άρθρο 57 παράγραφοι 1 έως 6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)..................................... 659
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 664
Β. Υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισµού.................................................................................................. 665
Σελ.
Β.1. Λόγοι αποκλεισµού που αφορούν τέλεση ποινικών αδικηµάτων......................................... 666
Β.2. Λόγοι αποκλεισµού σχετικά µε την αθέτηση υποχρεώσεων καταβολής φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και µε παραβάσεις εργατικής νοµοθεσίας....................................................................................................................... 670
Γ. ∆υνητικοί λόγοι αποκλεισµού....................................................................................................... 673
∆. Πειθαρχικός έλεγχος και χρηµατικές ποινές σε δηµόσια έργα, µελέτες, τεχνικές και συναφείς επιστηµονικές υπηρεσίες 693
Ε. Εθνικοί λόγοι αποκλεισµού.......................................................................................................... 695
ΣΤ. Απόδειξη αξιοπιστίας οικονοµικού φορέα σε περίπτωση συνδροµής λόγου αποκλεισµού µε µέτρα αυτοκάθαρσης (self-cleaning) 697
Άρθρο 74. Αποκλεισµός οικονοµικού φορέα από δηµόσιες συµβάσεις (άρθρο 57 παρ. 7 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).... 702
Άρθρο 75. Κριτήρια επιλογής (άρθρο 58 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................. 710
Α. Εισαγωγή - ∆ικαίωµα συµµετοχής................................................................................................. 712
Β. Καταλληλότητα άσκησης επαγγελµατικής δραστηριότητας.................................................................. 713
Γ. Οικονοµική και χρηµατοοικονοµική επάρκεια................................................................................. 716
∆. Τεχνική και επαγγελµατική ικανότητα............................................................................................. 720
Άρθρο 76. Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δηµόσιας σύµβασης έργου............................................... 726
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 728
Β. Εγγραφή σε Μητρώα .................................................................................................................. 728
Γ. Περιορισµοί στην στελέχωση των επιχειρήσεων ................................................................................ 732
∆. Επίσηµος κατάλογος εγκεκριµένων οικονοµικών φορέων.................................................................... 733
Ε. Πειθαρχικός έλεγχος µελών των Μητρώων ....................................................................................... 734
ΣΤ. Ανεκτέλεστο µέρος εργολαβιών δηµοσίων έργων ............................................................................. 734
Ζ. Ενώσεις Οικονοµικών Φορέων...................................................................................................... 734
Η. Καταλληλότητα οικονοµικών φορέων για την συµµετοχή σε διαδικασία σύναψης δηµοσίου έργου .............. 735
Άρθρο 77. Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δηµόσιας σύµβασης µελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών .............................................................................................................................................. 738
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 739
Β. Καταλληλότητα άσκησης επαγγελµατικής δραστηριότητας .................................................................. 740
Γ. Περιορισµοί στην στελέχωση των επιχειρήσεων ................................................................................ 742
∆. Επίσηµος κατάλογος εγκεκριµένων οικονοµικών φορέων ................................................................... 743
Ε. Τεχνική και επαγγελµατική ικανότητα οικονοµικών φορέων................................................................ 743
Άρθρο 78. Στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων (άρθρο 63 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................................... 746
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 747
Β. Επαλήθευση λόγων αποκλεισµού και κριτηρίων επιλογής τρίτου........................................................... 749
Γ. Στήριξη για την απόδειξη οικονοµικής/χρηµατοπιστωτικής ικανότητας................................................. 752
Σελ.
∆. Στήριξη για την απόδειξη τεχνικής/επαγγελµατικής ικανότητας............................................................ 753
Ε. Εγγραφή στον επίσηµους καταλόγους οικονοµικών φορέων................................................................. 755
ΣΤ. Μέσα απόδειξης ικανοτήτων και δέσµευση τρίτου........................................................................... 756
ΕΝΟΤΗΤΑ 5
ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟ∆ΕΙΞΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Άρθρο 79. Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύµβασης (άρθρο 59 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)....................................... 758
Άρθρο 79Α. Υπογραφή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύµβασης.................................................................. 760
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 761
Β. Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύµβασης (Ε.Ε.Ε.Σ) και το Τυποποιηµένο Έντυπο Υπεύθυνης ∆ήλωσης (Τ.Ε.Υ.∆.) ως µέσο προκαταρκτικής απόδειξης ................................................................................................................................................. 762
Γ. Υπόχρεοι υποβολής ενός ή περισσοτέρων Ε.Ε.Ε.Σ. ή Τ.Ε.Υ.∆................................................................. 765
∆. Περιεχόµενο του Ε.Ε.Ε.Σ./Τ.Ε.Υ.∆. ................................................................................................ 769
Ε. Παράθεση ψευδών ή ανακριβών στοιχείων στο Ε.Ε.Ε.Σ./Τ.Ε.Υ.∆. από τον οικονοµικό φορέα ....................... 773
ΣΤ. Λήψη δικαιολογητικών των υποψηφίων οικονοµικών φορέων από τις αναθέτουσες αρχές......................... 775
Άρθρο 80. Αποδεικτικά µέσα (άρθρο 60 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................. 777
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις........................................................................................................... 779
Β. Μέσα απόδειξης µη συνδροµής λόγων αποκλεισµού που προβλέπονται στο ν. 4412/2016........................... 780
Γ. Μέσα απόδειξης λήψης κατάλληλων µέτρων αξιοπιστίας εκτέλεσης της σύµβασης..................................... 784
∆. Μέσα απόδειξης µη συνδροµής εθνικών λόγων αποκλεισµού............................................................... 785
Ε. Μέσα απόδειξης καταλληλότητας επαγγελµατικής δραστηριότητας....................................................... 787
ΣΤ. Μέσα απόδειξης καταλληλότητας οικονοµικής και χρηµατοοικονοµικής επάρκειας ............................... 790
Ζ. Μέσα απόδειξης καταλληλότητας τεχνικής και επαγγελµατικής ικανότητας ............................................. 793
Η. Μέσα απόδειξης από Ενώσεις προσώπων και από τρίτους φορείς ......................................................... 797
Θ. Τύπος αποδεικτικών εγγράφων από αλλοδαπές αρχές/φορείς............................................................... 798
Ι. Υποχρεώσεις ενηµέρωσης στο πλαίσιο χρηστής διακυβέρνησης............................................................. 800
Άρθρο 81. Επιγραµµικό αποθετήριο πιστοποιητικών (e-Certis) (άρθρο 61 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................... 801
Άρθρο 82. Πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης (άρθρο 62 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 803
Άρθρο 83. Επίσηµοι κατάλογοι εγκεκριµένων οικονοµικών φορέων και πιστοποίηση από οργανισµούς δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου (άρθρο 64 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................................................................................................... 807
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 809
Β. Τεκµήρια καταλληλότητας για δηµόσιες συµβάσεις έργων και µελετών .................................................. 810
Σελ.
Γ. Εγγραφή στο κατάλογο µε δάνεια ικανότητα τρίτου ........................................................................... 812
∆. Συµµετοχή αλλοδαπών οικονοµικών φορέων.................................................................................... 812
Ε. Υποχρεώσεις ενηµέρωσης............................................................................................................ 813
ΕΝΟΤΗΤΑ 6
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΥΣΕΩΝ
Άρθρο 84. Περιορισµός του αριθµού των πληρούντων τα κριτήρια επιλογής υποψηφίων που θα κληθούν να συµµετάσχουν (άρθρο 65 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) .............................................................................................................................................. 814
Άρθρο 85. Περιορισµός του αριθµού των προσφορών και των λύσεων (άρθρο 66 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............. 817
ΕΝΟΤΗΤΑ 7
ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
Άρθρο 86. Κριτήρια ανάθεσης των συµβάσεων (άρθρο 67 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................ 819
Α. Εισαγωγή - Έννοια του κριτηρίου ανάθεσης..................................................................................... 823
Β. Οι νοµολογιακά διαµορφωµένοι κανόνες περί των κριτηρίων ανάθεσης της δηµόσιας σύµβασης................. 825
Β.1. Η µη εξαντλητική απαρίθµηση των κριτηρίων ................................................................... 825
Β.2. Σύνδεση κριτηρίων µε το αντικείµενο της σύµβασης .......................................................... 825
Β.3. Περιορισµένη ελευθερία επιλογής κριτηρίων ...................................................................... 829
Β.4. ∆ιαφάνεια και αντικειµενικότητα κριτηρίων....................................................................... 830
Γ. Τα κριτήρια ανάθεσης δηµόσιας σύµβασης...................................................................................... 832
Γ.1. Ανάθεση µε βάση την χαµηλότερη τιµή.............................................................................. 833
Γ.2. Ανάθεση µε βάση το κόστος µε προσέγγιση αποτελεσµατικότητας ....................................... 834
Γ.3. Ανάθεση µε βάση την βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιµής......................................................... 835
Γ.4. Κριτήρια ανάθεσης µε βάση την βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιµής στις συµβάσεις µελετών ...... 843
Γ.5. Κριτήρια ανάθεσης και στάθµιση για συµβάσεις προµηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών 844
Άρθρο 87. Κοστολόγηση του κύκλου ζωής (άρθρο 68 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................................................. 846
Α. Εισαγωγή - Έννοια του κριτηρίου της κοστολόγησης κύκλου ζωής (ΚΚΖ)............................................... 847
Β. Το εσωτερικό κόστος.................................................................................................................. 850
Γ. Το εξωτερικό κόστος.................................................................................................................. 851
∆. Παραδείγµατα χρήσης ΚΚΖ......................................................................................................... 852
Ε. Μεθοδολογία κατά την εφαρµογή του κριτηρίου............................................................................... 853
Άρθρο 88. Ασυνήθιστα χαµηλές προσφορές (άρθρο 69 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................... 855
Άρθρο 89. ∆ικαιολογητικά σχετικά µε τις ασυνήθιστα χαµηλές προσφορές....................................................... 856
Σελ.
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 857
Β. Η κρίση της αναθέτουσας αρχής και η απαγόρευση του αυτόµατου αποκλεισµού ..................................... 858
Β. Η πρόσκληση της αναθέτουσας αρχής και το περιεχόµενο των διευκρινίσεων από τον οικονοµικό φορέα....... 861
Γ. Η περίπτωση της επιχορήγησης κρατικής ενίσχυσης κατά το άρθρο 107 ΣΛΕΕ......................................... 863
∆. Η απόδειξη της ασυνήθιστα χαµηλής προσφοράς............................................................................... 866
Άρθρο 90. Ισότιµες και ισοδύναµες προσφορές......................................................................................... 871
Άρθρο 91. Λόγοι απόρριψης προσφορών.................................................................................................. 873
ΕΝΟΤΗΤΑ 8
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Άρθρο 92. Περιεχόµενο προσφορών και αιτήσεων συµµετοχής...................................................................... 879
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 881
Β. ∆ιαδικασία χωρίς χρήση του ΕΣΗ∆ΗΣ............................................................................................ 881
Γ. ∆ιαδικασία µε χρήση ΕΣΗ∆ΗΣ..................................................................................................... 882
∆. Συµβάσεις παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας κατά το άρθρο 68 του ν. 3863/2010................... 884
Ε. Γλώσσα των προσφορών-αιτήσεων συµµετοχής των οικονοµικών φορέων............................................... 886
Άρθρο 93. Περιεχόµενο φακέλου «∆ικαιολογητικά Συµµετοχής»................................................................... 888
Άρθρο 94. Περιεχόµενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά»................................................................................ 891
Άρθρο 95. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονοµικών προσφορών.............................................................. 896
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 898
Β. Η τήρηση της µυστικότητας στην υποβολή οικονοµικών προσφορών..................................................... 899
Γ. Οικονοµική προσφορά σε σύµβαση δηµοσίου έργου......................................................................... 899
∆. Οικονοµική προσφορά σε σύµβαση µελέτης και σε σύµβαση παροχής τεχνικών και συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών 906
Ε. Οικονοµική προσφορά σε σύµβαση προµηθειών και γενικών υπηρεσιών................................................ 907
Άρθρο 96. Χρόνος και τρόπος υποβολής προσφορών ή αιτήσεων συµµετοχής................................................... 912
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 913
Β. Τρόπος υποβολής προσφοράς....................................................................................................... 914
Γ. Χρόνος υποβολής προσφοράς....................................................................................................... 918
Άρθρο 97. Χρόνος ισχύος προσφορών...................................................................................................... 920
ΕΝΟΤΗΤΑ 9
ΣΤΑ∆ΙΑ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑΣ
Σελ.
Άρθρο 98. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συµµετοχής στις δηµόσιες συµβάσεις έργων...... 924
Άρθρο 99. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συµµετοχής στις δηµόσιες συµβάσεις, µελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών................................................................................................................................................... 928
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 930
Β. Η διαδικασία ηλεκτρονικής αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών οικονοµικών φορέων.................... 932
Β.1. Ανοικτές διαδικασίες µε κριτήριο ανάθεσης την πλέον συµφέρουσα από οικονοµική άποψη προσφορά µόνο βάσει τιµής 933
Β.2. Ανοικτές διαδικασίες µε κριτήριο ανάθεσης την πλέον συµφέρουσα από οικονοµική άποψη προσφορά µε βάση την βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιµής............................................................................................................................................... 934
Β.3. Ανοικτές διαδικασίες σε δηµόσιες συµβάσεις έργων µε αξιολόγηση µελέτης.......................... 936
Β.4. Κλειστή διαδικασία, ανταγωνιστική διαδικασία µε διαπραγµάτευση, ανταγωνιστικός διάλογος και σύµπραξη καινοτοµίας ................................................................................................................................................. 936
Γ. Αρµοδιότητες Επιτροπής ∆ιαγωνισµού και Αναθέτουσας Αρχής .......................................................... 937
∆. Υποβολή ενστάσεων και προδικαστικών προσφυγών µέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρµας........................... 937
Ε. Η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών οικονοµικών φορέων µε έντυπο τρόπο................ 939
Άρθρο 100. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συµµετοχής στις διαδικασίες σύναψης δηµοσίων συµβάσεων προµηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών.......................................................................................................................................... 940
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 942
Β. Η διαδικασία ηλεκτρονικής αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών οικονοµικών φορέων.................... 943
Γ. Αρµοδιότητες Επιτροπής ∆ιαγωνισµού και Αναθέτουσας Αρχής .......................................................... 945
∆. Η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης προσφορών οικονοµικών φορέων µε έντυπο τρόπο................ 945
Ε. Έγκριση αποτελεσµάτων του διαγωνισµού και υποβολή ενστάσεων και προδικαστικών προσφυγών µέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρµας 946
Άρθρο 101. Αντιστροφή σταδίων αξιολόγησης στην ανοικτή διαδικασία (άρθρο 56 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)... 948
Άρθρο 102. Συµπλήρωση - αποσαφήνιση πληροφοριών και δικαιολογητικών (άρθρο 56 παρ. 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 951
Α. Βασικές αρχές της διαδικασίας παροχής διευκρινίσεων ή συµπληρώσεων στοιχειών προσφορών.................. 952
Σελ.
Β. Παροχή διευκρινίσεων ή συµπλήρωση σε έγγραφα ή δικαιολογητικά του υποψήφιου ή προσφέροντα............ 954
Γ. Παροχή διευκρινίσεων επί του περιεχοµένου της τεχνικής ή οικονοµικής προσφοράς του υποψηφίου ή προσφέροντα 957
Άρθρο 103. Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών................................................................................. 961
Άρθρο 104. Χρόνος συνδροµής όρων συµµετοχής - Οψιγενείς µεταβολές......................................................... 967
Άρθρο 105. Κατακύρωση - σύναψη σύµβασης............................................................................................ 970
Α. Εισαγωγή................................................................................................................................. 971
Β. Προθεσµία υποχρεωτικής αναστολής της απόφασης κατακύρωσης........................................................ 972
Γ. ∆υνατότητα µείωσης της ποσότητας προµήθειας ή παροχής γενικών υπηρεσιών ....................................... 973
∆. Kοινοποίηση απόφασης κατακύρωσης ........................................................................................... 974
Ε. Έννοµα αποτελέσµατα απόφασης κατακύρωσης................................................................................ 975
ΣΤ. Υποχρεώσεις αναδόχων από την οργάνωση ή συµµετοχή συστηµάτων εναλλακτικής διαχείρισης ................ 977
Ζ. Πρόσκληση αναδόχου και υπογραφή συµφωνητικού.......................................................................... 979
Η. Έκπτωση αναδόχου και διαδικασία υποβολής αντιρρήσεων................................................................. 980
Άρθρο 106. Ματαίωση διαδικασίας......................................................................................................... 982
Α. Εισαγωγή - Προϊσχύον καθεστώς ................................................................................................... 983
Β. Λόγοι µαταίωσης της διαδικασίας.................................................................................................. 985
Γ. Η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής για επανάληψη της διαδικασίας ................................................... 992
∆. Εξαγορά µελετών ....................................................................................................................... 993
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙ∆ΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Άρθρο 107. Ανάθεση συµβάσεων για κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες (άρθρα 74 και 76 παράγραφος 1 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 995
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 996
Υπηρεσίες Παραρτήµατος XIV......................................................................................................... 997
Εφαρµοστέο δίκαιο υπηρεσιών Παραρτήµατος ΧΙV............................................................................. 1000
Άρθρο 108. ∆ηµοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων (άρθρο 75 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).......................... 1008
Άρθρο 109. Αρχές της ανάθεσης συµβάσεων (άρθρο 76 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................................... 1012
Άρθρο 110. Αποκλειστικές συµβάσεις για ορισµένες υπηρεσίες (άρθρο 77 Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................... 1018
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 1019
Υπηρεσίες άρθρ. 110...................................................................................................................... 1020
Σελ.
Φορείς άρθρ. 110.......................................................................................................................... 1022
Κανόνες ανάθεσης συµβάσεων άρθρ. 110............................................................................................ 1026
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ∆ΙΕΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΛΕΤΩΝ
Άρθρο 111. Πεδίο εφαρµογής (άρθρο 78 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................................................. 1029
Άρθρο 112. Προκηρύξεις και γνωστοποιήσεις (άρθρο 79 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................ 1032
Άρθρο 113 Κανόνες σχετικά µε τη διοργάνωση διαγωνισµών µελετών και την επιλογή συµµετεχόντων (άρθρο 80 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 1035
Άρθρο 114. Σύνθεση της κριτικής επιτροπής (άρθρο 81 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............................................. 1038
Άρθρο 115. Αποφάσεις της κριτικής επιτροπής (άρθρο 82 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).......................................... 1040
ΕΝΟΤΗΤΑ 3
∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ
Άρθρο 116. Επιλογή των διαδικασιών...................................................................................................... 1044
Άρθρο 117. Συνοπτικός διαγωνισµός....................................................................................................... 1047
Άρθρο 118. Απευθείας ανάθεση.............................................................................................................. 1052
Άρθρο 119. Συµβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας................................................................................... 1060
Άρθρο 120. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύµβασης.................................................................................... 1068
Άρθρο 121. Προθεσµίες διαδικασιών σύναψης δηµοσίων συµβάσεων κάτω των ορίων.......................................... 1073
Άρθρο 122. Προκηρύξεις σύµβασης........................................................................................................ 1081
Άρθρο 123. Προσκλήσεις προς υποψηφίους κατά τη διαδικασία σύναψης δηµοσίων συµβάσεων - Κριτήρια επιλογής.. 1086
Άρθρο 124. Οικονοµικές προσφορές στις δηµόσιες συµβάσεις έργων............................................................. 1089
Άρθρο 125. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονοµικών προσφορών στις δηµόσιες συµβάσεις έργων: ενιαίο ποσοστό έκπτωσης 1091
Άρθρο 126. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονοµικών προσφορών στις δηµόσιες συµβάσεις έργων: Μειοδοσία στο ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών................................................................................................................... 1093
Άρθρο 127. Ενστάσεις που ασκούνται κατά τη διαδικασία σύναψης δηµοσίων συµβάσεων µε εκτιµώµενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) - Παράβολο.......................................................................................................................... 1096
Εισαγωγικά.................................................................................................................................. 1097
Προθεσµίες................................................................................................................................. 1098, 1100
Όργανα....................................................................................................................................... 1099
Παράβολο.................................................................................................................................... 1100
Χαρακτήρας ένστασης.................................................................................................................... 1101
Ανασταλτικό αποτέλεσµα................................................................................................................ 1101
Σελ.
Άρθρο 128. Ανάθεση εξειδικευµένων υπηρεσιών (σύµβουλοι, εµπειρογνώµονες) για τη µελέτη και εκτέλεση συµβάσεων δηµοσίων έργων και συµβάσεων παραχώρησης έργων........................................................................................................................................... 1103
ΒΙΒΛΙΟ IV
ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ 1: ΠΕ∆ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Άρθρο 345. Πεδίο εφαρµογής................................................................................................................ 1108
Α. Η διάρθρωση των διατάξεων του τέταρτου Βιβλίου............................................................................ 1108
Β. Πεδίο εφαρµογής....................................................................................................................... 1111
Άρθρο 346. Προστασία κατά την ανάθεση δηµοσίων συµβάσεων.................................................................... 1115
Α. Η έννοµη προστασία µε την προδικαστική προσφυγή......................................................................... 1115
Β. Η δικαστική έννοµη προστασία..................................................................................................... 1117
Γ. Αποζηµιωτικές αξιώσεις.............................................................................................................. 1122
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
ΤΜΗΜΑ Ι: ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Άρθρο 347. Σύσταση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών............................................................ 1123
Άρθρο 348. Συγκρότηση της Αρχής......................................................................................................... 1124
Άρθρο 349. Λειτουργική ανεξαρτησία...................................................................................................... 1127
Άρθρο 350. Οικονοµική Αυτοτέλεια........................................................................................................ 1133
Άρθρο 351. Πειθαρχικός Έλεγχος............................................................................................................ 1137
Άρθρο 352. Πειθαρχική ∆ιαδικασία......................................................................................................... 1139
Άρθρο 353. Συνεδριάσεις της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών....................................................... 1147
Άρθρο 354. Οργάνωση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών.......................................................... 1150
Άρθρο 355. Κανονισµός Λειτουργίας της ΑΕΠΠ......................................................................................... 1152
Άρθρο 356. Αρµοδιότητες Προέδρου της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών........................................ 1153
Άρθρο 357. Προσωπικό - Οργανισµός της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών....................................... 1155
Άρθρο 358. Νοµική Υπηρεσία............................................................................................................... 1159
Άρθρο 359. Έκθεση πεπραγµένων........................................................................................................... 1161
ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
ΜΕΡΟΣ Α'
ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΚΑΤΑ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚ∆Ι∆ΟΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
Άρθρο 360. ∆ικαίωµα άσκησης προσφυγής............................................................................................... 1162
Σελ.
Α. Γενικά..................................................................................................................................... 1162
Β. Νοµιµοποίηση και έννοµο συµφέρον για την άσκηση προσφυγής.......................................................... 1163
Γ. Το αντικείµενο της προσβολής...................................................................................................... 1172
∆. Η υποχρεωτικότητα της προδικαστικής προσφυγής........................................................................... 1176
Ε. Η αρχή της άπαξ ασκήσεως της προδικαστικής προσφυγής.................................................................. 1179
ΣΤ. Το µη επιτρεπτό της άσκησης άλλης διοικητικής προσφυγής.............................................................. 1180
Άρθρο 361. Προθεσµία άσκησης της προσφυγής........................................................................................ 1181
Άρθρο 362. Άσκηση προσφυγής - Άσκηση παρέµβασης................................................................................ 1186
Α. Η άσκηση και το περιεχόµενο της προδικαστικής προσφυγής............................................................... 1186
Β. Η παρέµβαση............................................................................................................................ 1190
Γ. Το µη επιτρεπτό της άσκησης προδικαστικής προσφυγής κατά απόφασης της ΑΕΠΠ επί προσφυγής άλλου προσώπου 1193
Άρθρο 363. Παράβολο......................................................................................................................... 1195
Άρθρο 364. Ανασταλτικό αποτέλεσµα...................................................................................................... 1197
Άρθρο 365. ∆ιαδικασία εξέτασης της προσφυγής........................................................................................ 1199
Α. Κοινοποιήσεις της προδικαστικής προσφυγής.................................................................................. 1201
Β. Υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής για διαβίβαση του φακέλου της υπόθεσης......................................... 1201
Γ. ∆ικαίωµα γνώσης του φακέλου από τους ενδιαφερόµενους.................................................................. 1203
∆. Συνέπειες µη αποστολής ή αποστολής ελλιπούς φακέλου..................................................................... 1204
Ε. Η επιβολή χρηµατικής κύρωσης σε βάρος της αναθέτουσας αρχής......................................................... 1205
ΣΤ. Ειδικά για την κοινοποίηση της προδικαστικής προσφυγής στους ενδιαφερόµενους τρίτους..................... 1205
Ζ. Παράθεση αρχικής ή συµπληρωµατικής αιτιολογίας της προσβαλλόµενης............................................... 1206
Η. Καθορισµός της ηµεροµηνίας συζήτησης της προσφυγής................................................................... 1210
Θ. Ορισµός και καθήκοντα Εισηγητή ................................................................................................ 1211
Ι. Εξέταση της προδικαστικής προσφυγής .......................................................................................... 1212
Κ. Παραίτηση από την προσφυγή ...................................................................................................... 1214
Λ. Ανάκληση προσβαλλόµενης πράξης ................................................................................................ 1214
Μ. Η απόφαση της ΑΕΠΠ................................................................................................................ 1215
Ν. Ο «Κανονισµός Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών»...................................................................... 1215
Άρθρο 366. Προσωρινά µέτρα............................................................................................................... 1216
Άρθρο 367. ∆ιαδικασία λήψης απόφασης Συνέπειες αποφάσεων ΑΕΕΠ............................................................ 1225
Α. Η βασιµότητα της προδικαστικής προσφυγής................................................................................... 1225
Β. Η έκταση ελέγχου που διενεργεί η ΑΕΠΠ......................................................................................... 1227
Γ. Υποχρέωση συµµόρφωσης της αναθέτουσας αρχής............................................................................ 1235
ΜΕΡΟΣ Β'
ΠΡΟ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
Σελ.
Άρθρο 368. Κήρυξη ακυρότητας της σύµβασης.......................................................................................... 1236
Άρθρο 369. Κήρυξη ακυρότητας - ∆ιαδικασία............................................................................................ 1244
Α. Οργάνωση συστήµατος κήρυξης ακυρότητας - Νοµιµοποίηση.............................................................. 1245
Β. Προθεσµία............................................................................................................................... 1248
Γ. Ανασταλτικό αποτέλεσµα της προσφυγής......................................................................................... 1249
Άρθρο 370. ∆υνατότητα µη κήρυξης ακυρότητας της σύµβασης. Επιτακτικοί λόγοι δηµοσίου συµφέροντος Εναλλακτικές κυρώσεις 1251
Άρθρο 371. Συνέπειες κήρυξης ακυρότητας της σύµβασης............................................................................ 1255
ΤΙΤΛΟΣ 3: ∆ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΤΑ∆ΙΟ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
Άρθρο 372. ∆ικαστική προστασία στο πεδίο που προηγείται της σύναψης της σύµβασης...................................... 1258
Α. Γενικές παρατηρήσεις................................................................................................................. 1260
Β. ∆ικαιοδοσία και αρµοδιότητα...................................................................................................... 1263
Γ. Η προσωρινή δικαστική προστασία................................................................................................ 1274
∆. Η κύρια δικαστική προστασία....................................................................................................... 1292
Άρθρο 373. Αξίωση αποζηµίωσης........................................................................................................... 1295
TΙΤΛΟΣ 4: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Άρθρο 374........................................................................................................................................ 1311
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Προσάρτηµα Α
Παραρτήµατα I έως XIV του Βιβλίου I (Οδηγία 2014/24/ΕΕ)
Παράρτηµα Ι. Κεντρικές κυβερνητικές αρχές......................................................................................... 1315
Παράρτηµα IΙ. Κατάλογος των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στην υποπερίπτωση α) της περίπτωσης 6) της παραγράφου 1 του άρθρου 2 1317
Παράρτηµα IIΙ. Κατάλογος των προϊόντων που αναφέρονται στην περίπτωση β) του άρθρου 5 όσον αφορά τις συµβάσεις που συνάπτονται από τις αναθέτουσες αρχές στον τοµέα της άµυνας................................................................................................................... 1323
Παράρτηµα ΙV. Απαιτήσεις σχετικά µε τα εργαλεία και τις συσκευές ηλεκτρονικής παραλαβής προσφορών, αιτήσεων συµµετοχής καθώς και σχεδίων και µελετών στους διαγωνισµούς σχεδίων.................................................................................................................... 1327
Παράρτηµα V. Πληροφορίες που πρέπει να περιλαµβάνονται στις προκηρύξεις............................................. 1328
Σελ.
Παράρτηµα VI. Πληροφορίες που πρέπει να περιλαµβάνονται στα έγγραφα της σύµβασης σχετικά µε ηλεκτρονικούς πλειστηριασµούς (παρ. 4 του άρθρου 34)................................................................................................................................................. 1338
Παράρτηµα VII. Ορισµός ορισµένων τεχνικών προδιαγραφών................................................................... 1339
Παράρτηµα VIII. Προδιαγραφές σχετικά µε τη δηµοσίευση..................................................................... 1341
Παράρτηµα IX. Περιεχόµενο των προσκλήσεων υποβολής προσφορών, συµµετοχής στον διάλογο ή επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος που προβλέπονται στο άρθρο 69................................................................................................................................................. 1342
Παράρτηµα X. Κατάλογος των νοµοθετηµάτων κύρωσης διεθνών κοινωνικών και περιβαλλοντικών συµβάσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 18................................................................................................................................................. 1344
Παράρτηµα XI. Μητρώα................................................................................................................... 1345
Παράρτηµα XII. Αποδεικτικά µέσα για κριτήρια επιλογής........................................................................ 1347
Παράρτηµα XIII. Κατάλογος της νοµοθεσίας της ένωσης που αναφέρεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 87 (όπως έχει ενσωµατωθεί στο ελληνικό δίκαιο) ........................................................................................................................................... 1349
Παράρτηµα XIV. Υπηρεσίες αναφερόµενες στο άρθρο 107....................................................................... 1350
Προσάρτηµα Γ
Παράρτηµα I
Κωδικοί CPV για συµβάσεις εκπόνησης µελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστηµονικών υπηρεσιών που αναφέρονται στην υποπερίπτ. (1) της περίπτ. (9) της παρ. 1 του άρθρου 2.............................................................................................................. 1353
Π.∆. ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 38/2017. Κανονισµός Λειτουργίας της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών................. 1369
Π.∆. ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 39/2017. Κανονισµός εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών ενώπιον της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών 1373
