Μετά τη μεταφορά στην ελληνική έννομη τάξη των νέων οδηγιών 2014/23/ΕΕ, 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ μέσω των νόμων 4412/2016 και 4413/2016 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, προέκυψε η ανάγκη για ένα εύχρηστο, περιεκτικό και κατατοπιστικό «εργαλείο», το οποίο θα επικουρεί το νομικό, τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης, τους επιχειρηματίες, καθώς και όλους τους εμπλεκομένους στον ανωτέρω τομέα, κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή του δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων στη χώρα μας. Τούτο κατέστη επιτακτικότερο λόγω της διάσπαρτης, πολυσχιδούς και πολύπλοκης εθνικής νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις που προκαλεί ανασφάλεια δικαίου και είναι αισθητή σε όλους τους συμμετέχοντες στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Η κατ’ άρθρο ερμηνεία των δημοσίων συμβάσεων φιλοδοξεί να προσφέρει κωδικοποιημένη καταγραφή των διατάξεων των νόμων, συνοπτικό σχολιασμό τους, λαμβάνοντας υπόψη και τις αντίστοιχες διατάξεις των οδηγιών, ειδική βιβλιογραφία και αρθρογραφία, καθώς και επισκόπηση της σημαντικότερης εθνικής και ενωσιακής νομολογίας, που αφορούν την ερμηνεία των σχετικών διατάξεων.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ ΕΚΔΟΣΗΣ................................................................ VII
Ν. 4412/2016
Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών
(προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)
Άρθρο 1: Αντικείμενο – Πεδίο Εφαρμογής............................................................... 1
Άρθρο 2: Ορισμοί (άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 4
ΒΙΒΛΙΟ Ι
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
(ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2014/24/ΕΕ)
ΜΕΡΟΣ Α: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ............................ 17
ΤΙΤΛΟΣ 1...................................................................................................... 17
ΤΜΗΜΑ Ι: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ............................................................................. 17
Άρθρο 3. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής (άρθρο 1 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).............. 17
Άρθρο 4. Μεικτές συμβάσεις (άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................. 19
ΤΜΗΜΑ II: ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ................................................................................. 21
Άρθρο 5. Κατώτατα όρια (άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και Κανονισμός (ΕΕ) 2015/ 2170) 21
Άρθρο 6. Μέθοδοι υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης (άρθρο 5 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 23
ΤΜΗΜΑ III: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ...................................................................................... 26
Άρθρο 7. Συμβάσεις στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών (άρθρο 7 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................................... 26
Άρθρο 8. Ειδικές εξαιρέσεις στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (άρθρο 8 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 28
Άρθρο 9. Δημόσιες συμβάσεις που ανατίθενται και διαγωνισμοί μελετών που διοργανώνονται δυνάμει διεθνών κανόνων (άρθρο 9 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................... 28
Άρθρο 10. Ειδικές εξαιρέσεις για συμβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ) 30
Άρθρο 11. Συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται βάσει αποκλειστικού δικαιώματος (άρθρο 11 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 32
Άρθρο 12. Δημόσιες συμβάσεις μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 33
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ........................................................................ 37
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ..... 37
Άρθρο 13. Συμβάσεις που επιδοτούνται από αναθέτουσες αρχές (άρθρο 13 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 37
Άρθρο 14. Υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης (άρθρο 14 της Οδηγίας).......................... 38
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ...................... 39
Άρθρο 15. Άμυνα και ασφάλεια (άρθρο 15 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................... 39
Άρθρο 16. Μεικτές συμβάσεις που αφορούν την άμυνα ή την ασφάλεια (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 41
Άρθρο 17. Δημόσιες συμβάσεις και διαγωνισμοί μελετών που αφορούν στην άμυνα ή την ασφάλεια και ανατίθενται ή διοργανώνονται, σύμφωνα με διεθνείς κανόνες (άρθρο 17 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................... 42
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ........................................................................... 44
Άρθρο 18. Αρχές εφαρμοζόμενες στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων (άρθρο 18 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 44
Άρθρο 19. Οικονομικοί φορείς (άρθρο 19 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................. 46
Άρθρο 20. Συμβάσεις ανατιθέμενες κατ’ αποκλειστικότητα (άρθρο 20 της Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ) 48
Άρθρο 21. Εχεμύθεια (άρθρο 21 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................ 49
Άρθρο 22. Κανόνες που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες (άρθρο 22 παράγραφοι 1-5 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 51
Άρθρο 23. Ονοματολογίες. (άρθρο 23 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................. 54
Άρθρο 24. Συγκρούσεις συμφερόντων (άρθρο 24 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................... 54
ΤΙΤΛΟΣ 3: ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ.......................... 57
ΤΜΗΜΑ I: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ...................................................................................... 57
Άρθρο 25. Δικαιούμενοι συμμετοχής – Προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη ΣΔΣ και άλλες διεθνείς συμφωνίες (άρθρο 25 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................................... 57
Άρθρο 26. Επιλογή των διαδικασιών (άρθρο 26 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................... 58
Άρθρο 27. Ανοικτή διαδικασία (άρθρο 27 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................ 60
Άρθρο 28. Κλειστή διαδικασία (άρθρο 28 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................. 61
Άρθρο 29. Ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση (άρθρο 29 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 63
Άρθρο 30. Ανταγωνιστικός διάλογος (άρθρο 30 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).................... 66
Άρθρο 31. Σύμπραξη καινοτομίας (άρθρο 31 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................... 69
Άρθρο 32. Προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 72
ΤΜΗΜΑ II: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ............................................................................................................. 77
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ........................................ 77
Άρθρο 33. Δυναμικά συστήματα αγορών (άρθρο 34 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................ 77
Άρθρο 34. Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί (άρθρο 35 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................ 80
Άρθρο 35. Ηλεκτρονικοί κατάλογοι (άρθρο 36 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)....................... 84
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ..................... 86
Άρθρο 36. Υποχρέωση χρήσης – Λειτουργία ΕΣΗΔΗΣ............................................. 86
Άρθρο 37. Πολιτική ασφαλείας ΕΣΗΔΗΣ (άρθρο 22 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)....... 89
Άρθρο 38. Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.)............ 91
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 97
Άρθρο 39. Συμφωνίες-πλαίσιο (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................. 97
Άρθρο 40. Κεντρικές δραστηριότητες αγορών και κεντρικές αρχές αγορών (ΚΑΑ) (άρθρο 37 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 100
Άρθρο 41. Ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με τις κεντρικές δραστηριότητες αγορών και τον προγραμματισμό δημοσίων συμβάσεων ........................................................................................................... 102
Άρθρο 42. Περιστασιακές από κοινού διαδικασίες σύναψης συμβάσεων (άρθρο 38 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 105
Άρθρο 43. Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων με αναθέτουσες αρχές από διαφορετικά κράτη-μέλη (άρθρο 39 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............................................................................................................. 106
ΤΜΗΜΑ III: ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.............................................................. 108
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ........................................................................... 108
Άρθρο 44. Τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών 108
Άρθρο 45. Συγκρότηση και τήρηση φακέλου δημόσιας σύμβασης (άρθρα 83 παρ. 6 και 84 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 110
Άρθρο 46. Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις της αγοράς (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ) 116
Άρθρο 47. Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων της αγοράς....... 116
Άρθρο 48. Προηγούμενη εμπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων (άρθρο 41 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 118
Άρθρο 49. Επάρκεια προϋπολογισμού, ωριμότητα, μελέτες..................................... 119
Άρθρο 50. Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης.................................. 121
Άρθρο 51. Συμβάσεις μελετών για τον προσδιορισμό τεχνικής λύσης......................... 123
Άρθρο 52. Σκοπιμότητα σύναψης δημόσιας σύμβασης παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών ........................................................................................................... 123
Άρθρο 53. Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης.................................................. 124
Άρθρο 54. Τεχνικές προδιαγραφές (άρθρο 42 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)...................... 131
Άρθρο 55. Σήματα (άρθρο 43 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)........................................... 134
Άρθρο 56. Εκθέσεις δοκιμών, πιστοποίηση και άλλα αποδεικτικά μέσα (άρθρο 44 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 136
Άρθρο 57. Εναλλακτικές προσφορές (άρθρο 45 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................... 137
Άρθρο 58. Υπεργολαβία (άρθρο 71 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)......................... 139
Άρθρο 59. Υποδιαίρεση συμβάσεων σε τμήματα (άρθρο 46 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)..... 140
Άρθρο 60. Καθορισμός προθεσμιών (άρθρο 47 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................... 142
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ........................................................ 143
Άρθρο 61. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης.............................................. 143
Άρθρο 62. Προκαταρκτικές προκηρύξεις (άρθρο 48 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............... 144
Άρθρο 63. Προκηρύξεις σύμβασης (άρθρο 49 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)....................... 146
Άρθρο 64. Γνωστοποιήσεις συναφθεισών συμβάσεων (άρθρο 50 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 147
Άρθρο 65. Σύνταξη και λεπτομέρειες δημοσίευσης των προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων (άρθρο 51 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ........................................................................................................... 148
Άρθρο 66. Δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 52 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............ 150
Άρθρο 67. Ηλεκτρονική διάθεση των εγγράφων της σύμβασης (άρθρο 53 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 151
Άρθρο 68. Διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων σύμβασης έργων.............. 153
Άρθρο 69. Προσκλήσεις προς υποψηφίους (άρθρο 54 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............ 155
Άρθρο 70. Ενημέρωση των υποψηφίων και των προσφερόντων (άρθρο 55 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) 156
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ............ 157
Άρθρο 71. Γενικές αρχές................................................................................ 157
Άρθρο 72. Εγγυήσεις.................................................................................... 158
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ...................................................... 163
Άρθρο 73. Λόγοι αποκλεισμού........................................................................ 163
Άρθρο 74. Αποκλεισμός οικονομικού φορέα από δημόσιες συμβάσεις...................... 168
Άρθρο 75. Κριτήρια επιλογής.......................................................................... 170
Άρθρο 76. Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου........ 172
Άρθρο 77. Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης μελέτης ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών........................................................................... 175
Άρθρο 78. Στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων................................................. 176
ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ..................................... 178
Άρθρο 79. Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης............................................... 178
Άρθρο 79Α. Υπογραφή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης.......................... 181
Άρθρο 80. Αποδεικτικά μέσα.......................................................................... 182
Άρθρο 81. Επιγραμμικό αποθετήριο πιστοποιητικών............................................ 185
Άρθρο 82. Πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης 185
Άρθρο 83. Επίσημοι κατάλογοι εγκεκριμένων οικονομικών φορέων και πιστοποίηση από οργανισμούς δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου............................................................................................................. 186
ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 189
Άρθρο 84. Περιορισμός του αριθμού των πληρούντων τα κριτήρια επιλογής υποψηφίων που θα κληθούν να συμμετάσχουν ........................................................................................................... 189
Άρθρο 85. Περιορισμός του αριθμού των προσφορών και των λύσεων....................... 190
ΕΝΟΤΗΤΑ 7: ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.............................................................. 190
Άρθρο 86. Κριτήρια ανάθεσης των συμβάσεων.................................................... 190
Άρθρο 87. Κοστολόγηση του κύκλου ζωής.......................................................... 195
Άρθρο 88. Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές........................................................ 196
Άρθρο 89. Δικαιολογητικά σχετικά με τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές.................. 198
Άρθρο 90. Ισότιμες και ισοδύναμες προσφορές.................................................... 199
Άρθρο 91. Λόγοι απόρριψης προσφορών.......................................................... 200
ΕΝΟΤΗΤΑ 8: ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ........................................... 201
Άρθρο 92. Περιεχόμενο προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής................................ 201
Άρθρο 93. Περιεχόμενο φακέλου «Δικαιολογητικά Συμμετοχής»............................... 203
Άρθρο 94. Περιεχόμενο φακέλου «Τεχνική Προσφορά».......................................... 203
Άρθρο 95. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών....................... 205
Άρθρο 96. Χρόνος και τρόπος υποβολής προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής............. 208
Άρθρο 97. Χρόνος ισχύος προσφορών.............................................................. 209
ΕΝΟΤΗΤΑ 9: ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ..................................................................... 210
Άρθρο 98. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής στις δημόσιες συμβάσεις έργων 210
Άρθρο 99. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής στις δημόσιες συμβάσεις μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών............................................................... 214
Άρθρο 100. Αποσφράγιση και αξιολόγηση προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών................................................... 216
Άρθρο 101. Αντιστροφή σταδίων αξιολόγησης στην ανοικτή διαδικασία..................... 218
Άρθρο 102. Συμπλήρωση - αποσαφήνιση πληροφοριών και δικαιολογητικών.............. 219
Άρθρο 103. Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών.......................................... 220
Άρθρο 104. Χρόνος συνδρομής όρων συμμετοχής – Οψιγενείς μεταβολές................... 222
Άρθρο 105. Κατακύρωση - σύναψη σύμβασης...................................................... 223
Άρθρο 106. Ματαίωση διαδικασίας................................................................... 224
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ.......................................................... 226
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ...................................... 226
Άρθρο 107. Ανάθεση συμβάσεων για κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες.............. 226
Άρθρο 108. Δημοσίευση προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων.................................. 227
Άρθρο 109. Αρχές της ανάθεσης συμβάσεων....................................................... 228
Άρθρο 110. Αποκλειστικές συμβάσεις για ορισμένες υπηρεσίες................................ 228
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΛΕΤΩΝ....................... 230
Άρθρο 111. Πεδίο εφαρμογής.......................................................................... 230
Άρθρο 112. Προκηρύξεις και γνωστοποιήσεις...................................................... 230
Άρθρο 113. Κανόνες σχετικά με τη διοργάνωση διαγωνισμών μελετών και την επιλογή των συμμετεχόντων 231
Άρθρο 114. Σύνθεση της κριτικής επιτροπής........................................................ 232
Άρθρο 115. Αποφάσεις της κριτικής επιτροπής..................................................... 232
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ............................................ 233
Άρθρο 116. Επιλογή των διαδικασιών.............................................................. 233
Άρθρο 117. Συνοπτικός διαγωνισμός................................................................ 234
Άρθρο 118. Απευθείας ανάθεση...................................................................... 235
Άρθρο 119. Συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας.............................................. 237
Άρθρο 120. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης............................................ 238
Άρθρο 121. Προθεσμίες διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων.. 239
Άρθρο 122.................................................................................................. 241
Άρθρο 123. Προσκλήσεις προς υποψηφίους κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων – Κριτήρια επιλογής ........................................................................................................... 241
Άρθρο 124. Οικονομικές προσφορές στις δημόσιες συμβάσεις έργων........................ 242
Άρθρο 125. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών στις δημόσιες συμβάσεις έργων: ενιαίο ποσοστό έκπτωσης ........................................................................................................... 242
Άρθρο 126. Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών στις δημόσιες συμβάσεις έργων: Μειοδοσία στο ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους για εκτέλεση απολογιστικών εργασιών...................... 243
Άρθρο 127. Ενστάσεις που ασκούνται κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων «με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ» (χωρίς Φ.Π.Α.) - Παράβολο.................................. 244
Άρθρο 128. Ανάθεση εξειδικευμένων υπηρεσιών (σύμβουλοι, εμπειρογνώμονες) για τη μελέτη και εκτέλεση συμβάσεων δημοσίων έργων και συμβάσεων παραχώρησης έργων..................................................... 245
ΜΕΡΟΣ Β: ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ................................................................... 247
ΚΕΦΑΛΑΙΟ I: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ......................................................... 247
Άρθρο 129. Συμβατικό πλαίσιο – Εφαρμοστέα νομοθεσία...................................... 247
Άρθρο 130. Όροι εκτέλεσης της σύμβασης (άρθρο 70 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)............. 247
Άρθρο 131. Υπεργολαβία (άρθρο 71 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)................................. 248
Άρθρο 132. Τροποποίηση συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους (άρθρο 72 Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ) 251
Άρθρο 133. Δικαίωμα μονομερούς λύσης της σύμβασης (άρθρο 73 Οδηγίας 2014/24 ΕΕ) 253
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙ: ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.................................... 254
ΤΙΤΛΟΣ 1: ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ.............................................................. 254
ΤΜΗΜΑ Ι....................................................................................................... 254
Άρθρο 134. Τρόπος κατασκευής....................................................................... 254
Άρθρο 135. Υπογραφή σύμβασης..................................................................... 255
ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ............................................................................. 258
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΔΙΟΙΚΗΣΗ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ....................................................... 258
Άρθρο 136. Διοίκηση του έργου - επίβλεψη......................................................... 258
Άρθρο 137. Υπερημερία του κυρίου του έργου..................................................... 262
Άρθρο 138. Γενικές υποχρεώσεις του αναδόχου.................................................. 264
Άρθρο 139. Διεύθυνση έργου από την πλευρά του αναδόχου.................................. 270
Άρθρο 140. Υποχρεώσεις μελών αναδόχου κοινοπραξίας...................................... 270
Άρθρο 141. Πειθαρχικές ευθύνες διοικητικών οργάνων.......................................... 272
Άρθρο 142. Συμβουλευτική Επιτροπή Παρακολούθησης του έργου........................... 273
Άρθρο 143. Κοινοποίηση στον ανάδοχο - εκπροσώπηση....................................... 274
Άρθρο 144. Σύμπραξη στην κατασκευή του μελετητή – Πρόσθετες εγγυήσεις – Ευθύνη.... 275
Άρθρο 145. Χρονοδιάγραμμα κατασκευής.......................................................... 277
Άρθρο 146. Ημερολόγιο του έργου................................................................... 280
Άρθρο 147. Προθεσμίες................................................................................. 281
Άρθρο 148. Ποινικές ρήτρες για παραβίαση προθεσμιών έργου............................... 285
Άρθρο 149. Επιτάχυνση εργασιών – Ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ).................... 288
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΠΙΜΕΤΡΗΣΕΙΣ – ΠΛΗΡΩΜΕΣ – ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ................................. 291
Άρθρο 150. Προκαταβολές............................................................................. 291
Άρθρο 151. Επιμετρήσεις............................................................................... 293
Άρθρο 152. Λογαριασμοί – Πιστοποιήσεις.......................................................... 297
Άρθρο 153. Αναθεωρητική περίοδος για τις βασικές τιμές ημερομισθίων, υλικών, μισθωμάτων και μηχανημάτων 302
Άρθρο 154. Απολογιστικές εργασίες................................................................. 308
Άρθρο 155. Επείγουσες και απρόβλεπτες πρόσθετες εργασίες................................ 310
Άρθρο 156. Ειδικά θέματα τροποποιήσεων συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους. Αυξομειώσεις εργασιών. Νέες εργασίες ........................................................................................................... 312
Άρθρο 157. Βλάβες στα έργα – Αποζημιώσεις..................................................... 319
Άρθρο 158. Ποιότητα στα δημόσια έργα – Πρόγραμμα Ποιότητας Έργου (Π.Π.Ε.).......... 322
Άρθρο 159. Ακαταλληλότητα υλικών – Ελαττώματα – Παράλειψη συντήρησης.............. 324
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΚΠΤΩΣΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ – ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ – ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ....................... 327
Άρθρο 160. Έκπτωση αναδόχου...................................................................... 327
Άρθρο 161. Διακοπή εργασιών – Διάλυση της σύμβασης........................................ 331
Άρθρο 162. Ματαίωση διάλυσης...................................................................... 334
Άρθρο 163. Αποζημίωση αναδόχου λόγω διάλυσης της σύμβασης........................... 335
Άρθρο 164. Υποκατάσταση............................................................................ 336
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΑ – ΠΤΩΧΕΥΣΗ – ΘΑΝΑΤΟΣ.................................................. 338
Άρθρο 165. Υπεργολαβία κατά την εκτέλεση....................................................... 338
Άρθρο 166. Όροι και διαδικασία υπεργολαβίας – Έγκρισης υπεργολαβίας................. 340
Άρθρο 167. Πτώχευση, θάνατος....................................................................... 344
ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ............................................... 345
Άρθρο 168. Βεβαίωση περάτωσης εργασιών....................................................... 345
Άρθρο 169. Διοικητική παραλαβή για χρήση....................................................... 346
Άρθρο 170. Προσωρινή παραλαβή του έργου...................................................... 347
Άρθρο 171. Χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης των έργων...................................... 351
Άρθρο 172. Οριστική παραλαβή....................................................................... 352
Άρθρο 173. Απόσβεση δικαιωμάτων αναδόχου................................................... 354
ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ........................................................................ 354
Άρθρο 174. Διοικητική επίλυση συμβατικών διαφορών.......................................... 354
Άρθρο 175. Δικαστική επίλυση διαφορών........................................................... 359
Άρθρο 176. Διαιτητική επίλυση διαφορών........................................................... 366
ΕΝΟΤΗΤΑ 7: ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ............................................................................... 368
Άρθρο 177. Εκτέλεση εργασιών με αυτεπιστασία.................................................. 368
ΕΝΟΤΗΤΑ 8: ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ.......................................................................... 370
Άρθρο 178. Προδιαγραφές και Κανονισμοί Έργων............................................... 370
Άρθρο 179. Επιθεώρηση των δημοσίων έργων.................................................... 371
Άρθρο 180. Ειδικές ρυθμίσεις, έργα άλλων φορέων.............................................. 375
Άρθρο 181. Παρεκκλίσεις............................................................................... 376
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ............................................................................................................. 376
ΤΜΗΜΑ I: ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ.............................................................................. 376
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΔΙΟΙΚΗΣΗ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.................................................. 376
Άρθρο 182. Υπογραφή της Σύμβασης................................................................ 376
Άρθρο 183. Διοίκηση σύμβασης μελέτης - παροχής τεχνικών υπηρεσιών..................... 379
Άρθρο 184. Προθεσμίες – Χρονοδιάγραμμα........................................................ 381
Άρθρο 185. Ποινικές ρήτρες............................................................................ 383
Άρθρο 186. Τροποποίηση σύμβασης κατά τη διάρκειά της...................................... 384
Άρθρο 187. Καταβολή της αμοιβής του αναδόχου................................................ 386
Άρθρο 188. Υποχρεώσεις του αναδόχου – Πρόγραμμα Ποιότητας............................ 391
Άρθρο 189. Έγκριση της μελέτης – Παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης.............. 394
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΔΙΟΙΚΗΣΗ – ΕΚΠΤΩΣΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ – ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ – ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ......... 395
Άρθρο 190. Αποζημίωση του αναδόχου λόγω υπερημερίας του εργοδότη χωρίς λύση της σύμβασης 395
Άρθρο 191. Έκπτωση του αναδόχου................................................................. 396
Άρθρο 192. Διάλυση της σύμβασης................................................................... 398
Άρθρο 193. Ματαίωση της διάλυσης.................................................................. 400
Άρθρο 194. Αποζημίωση αναδόχου σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης................. 401
Άρθρο 195. Υποκατάσταση του αναδόχου......................................................... 402
ΤΜΗΜΑ II: ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΡΙ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ............................................................................................................... 403
Άρθρο 196. Τεχνικές προδιαγραφές.................................................................. 403
Άρθρο 197. Μελέτες εργολαβικών συμβάσεων..................................................... 404
Άρθρο 198. Διοικητική και δικαστική επίλυση διαφορών........................................ 405
Άρθρο 199. Ειδικές ρυθμίσεις.......................................................................... 409
ΤΙΤΛΟΣ 3: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ............................................................................................................. 409
ΤΜΗΜΑ I: ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 409
Άρθρο 200. Τρόπος πληρωμής - απαιτούμενα δικαιολογητικά για πληρωμή του αναδόχου 409
Άρθρο 201. Προηγούμενη γνώμη για την τροποποίηση σύμβασης............................. 413
Άρθρο 202. Ολοκλήρωση εκτέλεσης σύμβασης.................................................... 413
Άρθρο 203. Κήρυξη οικονομικού φορέα εκπτώτου................................................ 413
Άρθρο 204. Ανωτέρα βία................................................................................ 415
Άρθρο 205. Διοικητικές προσφυγές κατά τη διαδικασία εκτέλεσης των συμβάσεων........ 416
ΤΜΗΜΑ II: ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝ....................... 416
Άρθρο 206. Χρόνος παράδοσης υλικών............................................................. 416
Άρθρο 207. Κυρώσεις για εκπρόθεσμη παράδοση προμήθειας................................ 417
Άρθρο 208. Παραλαβή υλικών......................................................................... 418
Άρθρο 209. Χρόνος παραλαβής υλικών........................................................... . 422
Άρθρο 210. Ναύλωση – Ασφάλιση.................................................................... 423
Άρθρο 211. Ανακοίνωση φόρτωσης.................................................................. 424
Άρθρο 212. Ποιοτικός έλεγχος στο εξωτερικό...................................................... 424
Άρθρο 213. Απόρριψη συμβατικών υλικών - αντικατάσταση.................................... 425
Άρθρο 214. Δείγματα – Δειγματοληψία – Εργαστηριακές εξετάσεις............................ 427
Άρθρο 215. Εγγυημένη λειτουργία προμήθειας.................................................... 430
ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ: ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ....................... 431
Άρθρο 216. Παρακολούθηση της σύμβασης παροχής υπηρεσίας.............................. 431
Άρθρο 217. Διάρκεια σύμβασης παροχής υπηρεσίας............................................. 432
Άρθρο 218. Ποινικές ρήτρες............................................................................ 432
Άρθρο 219. Παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης παροχής γενικών υπηρεσιών..... 433
Άρθρο 220. Απόρριψη παραδοτέου – Αντικατάσταση............................................ 434
ΜΕΡΟΣ Γ΄: ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ............... 434
Άρθρο 221. Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων............ 434
ΒΙΒΛΙΟ ΙΙ
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΩΗΝ ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΩΝ ΤΟΜΕΩΝ
(ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2014/25/ΕΕ)
ΜΕΡΟΣ Α: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ........................... 440
ΤΙΤΛΟΣ 1..................................................................................................... 440
ΤΜΗΜΑ Ι: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ............................................................................ 440
Άρθρο 222. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής (άρθρο 1 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......... 440
Άρθρο 223. Αναθέτουσες αρχές (άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................... 445
Άρθρο 224. Αναθέτοντες φορείς (άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................... 447
Άρθρο 225. Μεικτές συμβάσεις που καλύπτουν την ίδια δραστηριότητα (άρθρο 5 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 450
Άρθρο 226. Συμβάσεις που καλύπτουν πολλαπλές δραστηριότητες (άρθρο 6 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 453
ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ............................................................................. 455
Άρθρο 227. Κοινές διατάξεις (άρθρο 7 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................... 455
Άρθρο 228. Φυσικό αέριο και θερμότητα (άρθρο 8 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................ 455
Άρθρο 229. Ηλεκτρισμός (άρθρο 9 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................................... 456
Άρθρο 230. Ύδωρ (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................................... 456
Άρθρο 231. Υπηρεσίες μεταφορών (άρθρο 11 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)...................... 457
Άρθρο 232. Λιμένες και αερολιμένες (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................... 458
Άρθρο 233. Ταχυδρομικές υπηρεσίες (άρθρο 13 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................... 459
Άρθρο 234. Εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου και αναζήτηση ή εξόρυξη άνθρακα και άλλων στερεών καυσίμων (άρθρο 14 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................................................................................. 460
ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ: ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ............................................................................... 461
Άρθρο 235. Κατώτατα όρια (άρθρο 15 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................... 461
Άρθρο 236. Μέθοδοι υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 462
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ.................................................................................... 467
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ.......... 467
Άρθρο 237. Συμβάσεις που ανατίθενται με σκοπό τη μεταπώληση ή τη μίσθωση σε τρίτους (άρθρο 18 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 467
Άρθρο 238. Συμβάσεις και διαγωνισμοί μελετών που ανατίθενται ή διοργανώνονται με σκοπούς άλλους από την άσκηση μιας από τις οριζόμενες στα άρθρα 228-234 δραστηριότητες ή για την άσκηση μιας τέτοιας δραστηριότητας σε τρίτη χώρα (άρθρο 19 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............................................................................................. 468
Άρθρο 239. Συμβάσεις που ανατίθενται και διαγωνισμοί μελετών που διοργανώνονται δυνάμει διεθνών κανόνων (άρθρο 20 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................................................................................. 468
Άρθρο 240. Ειδικές εξαιρέσεις για συμβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 21 της Οδηγίας 2014/ 25/ΕΕ) 470
Άρθρο 241. Συμβάσεις υπηρεσιών που ανατίθενται βάσει αποκλειστικού δικαιώματος (άρθρο 22 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 473
Ενότητα 2: ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΔΑΤΟΣ.... 473
Άρθρο 242. Συμβάσεις που συνάπτονται από ορισμένους αναθέτοντες φορείς για την αγορά ύδατος και για την προμήθεια ενέργειας ή καυσίμων που προορίζονται για την παραγωγή ενέργειας (άρθρο 23 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 473
ΤΜΗΜΑ V: ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ........................................................................ 474
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΤΟΝΤΑΙ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ.................. 474
Άρθρο 243. Άμυνα και ασφάλεια (άρθρο 24 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................ 474
Άρθρο 244. Μεικτές συμβάσεις που καλύπτουν την ίδια δραστηριότητα και αφορούν την άμυνα ή την ασφάλεια (άρθρο 25 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............................................................................................. 475
Άρθρο 245. Συμβάσεις που καλύπτουν πολλαπλές δραστηριότητες και αφορούν την άμυνα και την ασφάλεια (άρθρο 26 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............................................................................................. 476
Άρθρο 246. Συμβάσεις και διαγωνισμοί μελετών που αφορούν την άμυνα ή την ασφάλεια και ανατίθενται ή διοργανώνονται δυνάμει διεθνών κανόνων (άρθρο 27 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................................ 477
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ.......................................................................... 478
Άρθρο 247. Συμβάσεις μεταξύ αναθετουσών αρχών (άρθρο 28 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 478
Άρθρο 248. Συμβάσεις που ανατίθενται σε συνδεδεμένη επιχείρηση (άρθρο 29 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 483
Άρθρο 249. Συμβάσεις που ανατίθενται σε κοινοπραξία ή σε αναθέτοντα φορέα που συμμετέχει σε κοινοπραξία (άρθρα 30 και 31 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................................................................................. 485
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ............................................... 486
Άρθρο 250. Υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)....... 486
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΜΕΣΑ ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ.............. 486
Άρθρο 251. Δραστηριότητες άμεσα εκτεθειμένες στον ανταγωνισμό (άρθρο 34 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 486
Άρθρο 252. Διαδικασία για τη βεβαίωση της δυνατότητας εφαρμογής του άρθρου 251 (άρθρο 35 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 488
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ............................................................................. 492
Άρθρο 253. Αρχές που διέπουν τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων (άρθρο 36 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 492
Άρθρο 254. Οικονομικοί φορείς (άρθρο 37 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......................... 494
Άρθρο 255. Δικαιούμενοι συμμετοχής – Προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη ΣΔΣ και άλλες διεθνείς συμφωνίες (άρθρο 43 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............................................................................................. 496
Άρθρο 256. Συμβάσεις ανατιθέμενες κατ’ αποκλειστικότητα (άρθρο 38 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 497
Άρθρο 257. Εχεμύθεια (άρθρο 39 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)..................................... 499
Άρθρο 258. Κανόνες που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/ 25/ΕΕ) 500
Άρθρο 259. Πολιτική Ασφαλείας ΕΣΗΔΗΣ (άρθρο 40 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).... 505
Άρθρο 260. Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ)............. 508
Άρθρο 261. Ονοματολογίες (άρθρο 41 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................... 508
Άρθρο 262. Συγκρούσεις συμφερόντων (άρθρο 42 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................ 510
ΤΙΤΛΟΣ 3: ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ........................................ 513
ΤΜΗΜΑ Ι: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ..................................................................................... 513
Άρθρο 263. Επιλογή των διαδικασιών (άρθρο 44 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................. 513
Άρθρο 264. Ανοικτή διαδικασία (άρθρο 45 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)......................... 514
Άρθρο 265. Κλειστή διαδικασία (άρθρο 46 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......................... 516
Άρθρο 266. Διαδικασία με διαπραγμάτευση με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού (άρθρο 47 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 517
Άρθρο 267. Ανταγωνιστικός διάλογος (άρθρο 48 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................. 519
Άρθρο 268. Σύμπραξη καινοτομίας (άρθρο 49 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)...................... 523
Άρθρο 269. Χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 50 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 526
ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 531
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ....................... 531
Άρθρο 270. Δυναμικά συστήματα αγορών (άρθρο 52 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............. 531
Άρθρο 271. Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί (άρθρο 53 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............. 534
Άρθρο 272. Ηλεκτρονικοί κατάλογοι (άρθρο 54 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................... 539
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.......................................................... 541
Άρθρο 273. Συμφωνίες-πλαίσιο (άρθρο 51 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......................... 541
Άρθρο 274. Κεντρικές δραστηριότητες αγορών και Κεντρικές Αρχές Αγορών (ΚΑΑ) (άρθρο 55 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 543
Άρθρο 275. Περιστασιακές από κοινού διαδικασίες σύναψης συμβάσεων (άρθρο 56 της Οδηγίας 2014/25 ΕΕ) 545
Άρθρο 276. Διαδικασίες σύναψης συβάσεων με αναθέτοντες φορείς από διαφορετικά Κράτη-Μέλη (άρθρο 57 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................................................................................................. 545
ΤΜΗΜΑ III: ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.............................................................. 547
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ........................................................................... 547
Άρθρο 277. Συγκρότηση και τήρηση φακέλου σύμβασης (άρθρα 99 παράγραφος 6 και 100 παράγραφος 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 547
Άρθρο 278. Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις της αγοράς (άρθρο 58 της Οδηγίας 2014/ 25/ΕΕ) 548
Άρθρο 279. Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων της αγοράς..... 549
Άρθρο 280. Προηγούμενη εμπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων (άρθρο 59 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 550
Άρθρο 281. Περιεχόμενο εγγράφων της σύμβασης................................................ 551
Άρθρο 282. Τεχνικές προδιαγραφές (άρθρο 60 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)..................... 553
Άρθρο 283. Σήματα (άρθρο 61 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)......................................... 557
Άρθρο 284. Εκθέσεις δοκιμών, πιστοποίηση και άλλα αποδεικτικά μέσα (άρθρο 62 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 558
Άρθρο 285. Ανακοίνωση των τεχνικών προδιαγραφών (άρθρο 63 της Οδηγίας 2014/ 25/ΕΕ) 559
Άρθρο 286. Εναλλακτικές προσφορές (άρθρο 64 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................. 560
Άρθρο 287. Υπεργολαβία (άρθρο 88 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........................ 561
Άρθρο 288. Υποδιαίρεση συμβάσεων σε τμήματα (άρθρο 65 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)... 562
Άρθρο 289. Καθορισμός προθεσμιών (άρθρο 66 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).................. 563
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ........................................................ 565
Άρθρο 290. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης............................................ 565
Άρθρο 291. Περιοδικές ενδεικτικές προκηρύξεις (άρθρο 67 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)...... 565
Άρθρο 292. Γνωστοποίηση για την ύπαρξη συστήματος προεπιλογής (άρθρο 68 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 567
Άρθρο 293. Προκήρυξη σύμβασης (άρθρο 69 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)....................... 568
Άρθρο 294. Γνωστοποιήσεις συναφθεισών συμβάσεων (άρθρο 70 της Οδηγίας 2014/ 25/ΕΕ) 568
Άρθρο 295. Σύνταξη και λεπτομέρειες δημοσίευσης (άρθρο 71 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)...... 570
Άρθρο 296. Δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 72 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........... 571
Άρθρο 297. Ηλεκτρονική διάθεση των εγγράφων της διαδικασίας σύναψης σύμβασης (άρθρο 73 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 573
Άρθρο 298. Διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων σύμβασης έργων............ 575
Άρθρο 299. Προσκλήσεις προς υποψηφίους (άρθρο 74 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......... 575
Άρθρο 300. Ενημέρωση των αιτούντων προεπιλογή, των υποψηφίων και των προσφερόντων (άρθρο 75 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 576
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ............ 578
Άρθρο 301. Γενικές αρχές (άρθρο 76 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................................. 578
Άρθρο 302. Εγγυήσεις................................................................................... 580
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ – ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ........................................................................................................... 585
Άρθρο 303. Συστήματα προεπιλογής (άρθρο 77 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................. . 585
Άρθρο 304. Κριτήρια ποιοτικής επιλογής (άρθρο 78 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............. 586
Άρθρο 305. Χρήση των λόγων αποκλεισμού και των κριτηρίων επιλογής που προβλέπονται στο Βιβλίο I (άρθρο 80 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).............................................................................................. 587
Άρθρο 306. Αποκλεισμός Οικονομικού Φορέα.................................................... 589
Άρθρο 307. Στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων (άρθρο 79 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).. 589
ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ..................................... 593
Άρθρο 308. Κανόνες που εφαρμόζονται σε περίπτωση χρήσης των κριτηρίων αποκλεισμού και ποιοτικής επιλογής του Βιβλίου I (παρ. 3 του άρθρου 80 και υποπαράγραφος 2 της παρ. 1, καθώς και υποπαράγραφος 2 της παρ. 2 του άρθρου 79 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................................................................................................. 593
Άρθρο 309. Πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και πρότυπα περιβαλλοντικής διαχείρισης (άρθρο 81 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 594
Άρθρο 310. Συμπλήρωση - αποσαφήνιση πληροφοριών και δικαιολογητικών (άρθρο 76 παρ. 4 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 595
ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.............................................................. 598
Άρθρο 311. Κριτήρια ανάθεσης των συμβάσεων (άρθρο 82 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)..... 598
Άρθρο 312. Κοστολόγηση του κύκλου ζωής (άρθρο 83 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........... 601
Άρθρο 313. Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές (άρθρο 84 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)......... 603
Άρθρο 314. Προσφορές που περιέχουν προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών (άρθρο 85 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 606
Άρθρο 315. Ειδικοί κανόνες διεξαγωγής διαδικασίας............................................ 608
Άρθρο 316. Κατακύρωση – Σύναψη σύμβασης..................................................... 608
Άρθρο 317. Ματαίωση διαδικασίας................................................................... 609
ΤΜΗΜΑ IV: ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ.......................................................... 613
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ...................................... 613
Άρθρο 318. Ανάθεση συμβάσεων για κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες (άρθρο 91 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 613
Άρθρο 319. Δημοσίευση (άρθρο 92 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................................... 614
Άρθρο 320. Αρχές της ανάθεσης συμβάσεων για κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες (άρθρο 93 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 615
Άρθρο 321. Συμβάσεις υπηρεσιών ανατιθέμενες κατ’ αποκλειστικότητα (άρθρο 94 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 616
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΛΕΤΩΝ....................... 618
Άρθρο 322. Πεδίο εφαρμογής (άρθρο 95 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............................ 618
Άρθρο 323. Προκηρύξεις και Γνωστοποιήσεις (άρθρο 96 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)........ 619
Άρθρο 324. Κανόνες σχετικά με τη διοργάνωση διαγωνισμών μελετών, την επιλογή των συμμετεχόντων και την κριτική επιτροπή (άρθρο 97 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......................................................................... 620
Άρθρο 325. Αποφάσεις της κριτικής επιτροπής (άρθρο 98 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)....... 621
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ......................................... 621
Άρθρο 326. Επιλογή των διαδικασιών.............................................................. 621
Άρθρο 327. Συνοπτικός διαγωνισμός................................................................ 623
Άρθρο 328. Απευθείας ανάθεση...................................................................... 623
Άρθρο 329. Συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας.............................................. 624
Άρθρο 330. Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης............................................ 626
Άρθρο 331. Προθεσμίες διαδικασιών σύναψης συμβάσεων κάτω των ορίων............... 626
Άρθρο 332. Προκήρυξη σύμβασης κάτω των ορίων............................................... 627
Άρθρο 333. Προσκλήσεις προς υποψηφίους κατά τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων κάτω των ορίων 628
ΜΕΡΟΣ Β: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ............................................................. 629
Άρθρο 334. Συμβατικό πλαίσιο – Εφαρμοστέα νομοθεσία...................................... 629
Άρθρο 335. Όροι εκτέλεσης της σύμβασης (άρθρο 87 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)............. 629
Άρθρο 336. Υπεργολαβία (άρθρο 88 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)................................. 630
Άρθρο 337. Τροποποίηση συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους (άρθρο 89 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 633
Άρθρο 338. Δικαίωμα μονομερούς λύσης σύμβασης (άρθρο 90 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 636
ΒΙΒΛΙΟ III
ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Άρθρο 339. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής...................................................... 636
Άρθρο 340. Επιβολή (άρθρα 83 παράγραφοι 1-5 και 90 παρ. 7 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρα 99 παράγραφοι 1-5 και 106 παρ. 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................... . 637
Άρθρο 341. Χωριστές εκθέσεις σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων (άρθρα 84 παράγραφοι 1 και 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 100 παράγραφοι 1 και 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ).......................................... 639
Άρθρο 342. Εθνικά στοιχεία εκθέσεων και στατιστικών (άρθρα 85 της Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ και 101 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 641
Άρθρο 343. Διοικητική συνεργασία (άρθρα 86 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 102 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) 642
Άρθρο 344. Κατάρτιση και Πιστοποίηση προσωπικού Αναθετουσών Αρχών/Αναθετόντων Φορέων 643
ΒΙΒΛΙΟ IV
ΕΝΝΟΜΗΠΡΟΣΤΑΣΙΑΚΑΤΑΤΗΣΥΝΑΨΗΔΗΜΟΣΙΩΝΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ 1: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ........................................................................ 644
Άρθρο 345. Πεδίο εφαρμογής.......................................................................... 644
Άρθρο 346. Προστασία κατά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων............................. 646
ΤΙΤΛΟΣ 2: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 651
ΤΜΗΜΑ I: ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ.................................. 651
Άρθρο 347. Σύσταση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών....................... 651
Άρθρο 348. Συγκρότηση της Αρχής.................................................................... 652
Άρθρο 349. Λειτουργική ανεξαρτησία................................................................ 654
Άρθρο 350. Οικονομική Αυτοτέλεια................................................................... 656
Άρθρο 351. Πειθαρχικός Έλεγχος.................................................................... 658
Άρθρο 352. Πειθαρχική Διαδικασία.................................................................. 659
Άρθρο 353. Συνεδριάσεις της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών................. 661
Άρθρο 354. Οργάνωση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών.................... 662
Άρθρο 355. Κανονισμός Λειτουργίας της ΑΕΠΠ................................................... 663
Άρθρο 356. Αρμοδιότητες Προέδρου της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών... 663
Άρθρο 357. Προσωπικό – Οργανισμός της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών 664
Άρθρο 358. Νομική Υπηρεσία.......................................................................... 666
Άρθρο 359. Έκθεση πεπραγμένων................................................................... 667
ΤΜΗΜΑ II: ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 667
ΜΕΡΟΣ A: ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΚΑΤΑ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΙΔΟΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 667
Άρθρο 360. Δικαίωμα άσκησης προσφυγής......................................................... 667
Άρθρο 361. Προθεσμία άσκησης της προσφυγής.................................................. 668
Άρθρο 362. Άσκηση προσφυγής – Άσκηση παρέμβασης......................................... 669
Άρθρο 363. Παράβολο.................................................................................. 671
Άρθρο 364. Ανασταλτικό αποτέλεσμα............................................................... 672
Άρθρο 365. Διαδικασία εξέτασης της προσφυγής.................................................. 673
Άρθρο 366. Προσωρινά μέτρα......................................................................... 675
Άρθρο 367. Διαδικασία λήψης απόφασης - συνέπειες αποφάσεων ΑΕΠΠ................... 677
ΜΕΡΟΣ Β: ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ..... 677
Άρθρο 368. Κήρυξη ακυρότητας της σύμβασης..................................................... 677
Άρθρο 369. Κήρυξη ακυρότητας – Διαδικασία...................................................... 679
Άρθρο 370. Δυνατότητα μη κήρυξης ακυρότητας της σύμβασης. Επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος – Εναλλακτικές κυρώσεις ........................................................................................................... 681
Άρθρο 371. Συνέπειες κήρυξης ακυρότητας της σύμβασης....................................... 682
ΤΙΤΛΟΣ 3: ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ 683
Άρθρο 372. Δικαστική προστασία στο πεδίο που προηγείται της σύναψης της σύμβασης 683
Άρθρο 373. Αξίωση αποζημίωσης.................................................................... 686
ΤΙΤΛΟΣ 4: ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ.. 687
Άρθρο 374. Συνεργασία των ελληνικών αρχών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή............... 687
ΒΙΒΛΙΟ V
ΤΕΛΙΚΕΣΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 375. Τροποποιούμενες διατάξεις............................................................. 689
Άρθρο 376. Μεταβατικές διατάξεις (άρθρα 90 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 106 παρ. 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 694
Άρθρο 377. Καταργούμενες διατάξεις................................................................ 696
Άρθρο 378. Προσαρτήματα............................................................................. 705
Άρθρο 379. Έναρξη ισχύος (άρθρα 90 παράγραφοι 1-2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 106 παράγραφοι 1-2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) ........................................................................................................... 706
Ν. 4413/2016
Ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων παραχώρησης
Εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την ανάθεση
συμβάσεων παραχώρησης (ΕΕ L 94/1/28.3.2014) και άλλες διατάξεις
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ............ 709
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ....................... 709
ΤΜΗΜΑ Ι: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΟΡΙΑ 709
Άρθρο 1. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής (άρθρα 1 και 8 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/ 23/ΕΕ) 709
Άρθρο 2. Ορισμοί (άρθρο 5 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................................. 712
Άρθρο 3. Αναθέτουσες Αρχές (άρθρο 6 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).............................. 718
Άρθρο 4. Αναθέτοντες Φορείς (άρθρο 7 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................. 721
Άρθρο 5. Δικαίωμα σύναψης σύμβασης παραχώρησης - αρχή της ελεύθερης διαχείρισης από τις δημόσιες αρχές (άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).............................................................................................. 724
Άρθρο 6. Αρχές που διέπουν τη σύναψη και εκτέλεση συμβάσεων παραχώρησης (άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 724
Άρθρο 7. Ελευθερία καθορισμού υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 726
Άρθρο 8. Μέθοδοι υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων παραχώρησης (άρθρο 8 παράγραφοι 2-6 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).............................................................................................. 728
ΤΜΗΜΑ ΙΙ: ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ..................................................................................... 731
Άρθρο 9. Εξαιρέσεις οι οποίες εφαρμόζονται σε συμβάσεις παραχώρησης που ανατίθενται από αναθέτουσες αρχές και αναθέτοντες φορείς (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/ 23/ΕΕ)....................................................... 731
Άρθρο 10. Ειδικές εξαιρέσεις στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (άρθρο 11 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 737
Άρθρο 11. Ειδικές εξαιρέσεις στον τομέα του ύδατος (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/ 23/ΕΕ) 737
Άρθρο 12. Συμβάσεις Παραχώρησης που ανατίθενται σε συνδεδεμένη επιχείρηση (άρθρο 13 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 738
Άρθρο 13. Συμβάσεις που ανατίθενται σε κοινοπραξία ή σε αναθέτοντα φορέα που συμμετέχει σε κοινοπραξία (άρθρο 14 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).............................................................................................. 741
Άρθρο 14. Κοινοποίηση πληροφοριών από αναθέτοντες φορείς (άρθρο 15 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 741
Άρθρο 15. Αποκλεισμός δραστηριοτήτων που είναι άμεσα εκτεθειμένες στον ανταγωνισμό (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 742
Άρθρο 16. Συμβάσεις παραχώρησης μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα (άρθρο 17 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 743
ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ.......................................................................... 749
Άρθρο 17. Διάρκεια της σύμβασης παραχώρησης (άρθρο 18 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).... 749
Άρθρο 18. Κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες (άρθρο 19 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).. 750
Άρθρο 19. Μεικτές συμβάσεις (άρθρο 20 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................. 752
Άρθρο 20. Μεικτές συμβάσεις που αφορούν την άμυνα ή την ασφάλεια (άρθρο 21 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 754
Άρθρο 21. Συμβάσεις που καλύπτουν δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II και άλλες δραστηριότητες (άρθρο 22 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).................................................................................. 756
Άρθρο 22. Συμβάσεις που καλύπτουν δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II και συγχρόνως αφορούν την άμυνα ή την ασφάλεια (άρθρο 23 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................................... 757
ΤΜΗΜΑ ΙV: ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ....................................................................... 758
Άρθρο 23. Συμβάσεις παραχώρησης κατ’ αποκλειστικότητα (άρθρο 24 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 758
Άρθρο 24. Υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης (άρθρο 25 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)......... 760
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΑΡΧΕΣ................................................................................... 760
Άρθρο 25. Οικονομικοί φορείς (άρθρο 26 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)........................... 760
Άρθρο 26. Ονοματολογίες (άρθρο 27 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)................................ 762
Άρθρο 27. Εχεμύθεια (άρθρο 28 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)....................................... 763
Άρθρο 28. Κανόνες που εφαρμόζονται στην επικοινωνία (άρθρο 29 της Οδηγίας 2014/ 23/ΕΕ) 765
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ – ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ................................................................................................ 768
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ...................................................................... 768
Άρθρο 29. Γενικές αρχές (άρθρο 30 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)................................... 768
Άρθρο 30. Δημοσιεύσεις προκήρυξης συμβάσεων παραχώρησης (άρθρο 31 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 769
Άρθρο 31. Γνωστοποιήσεις συναφθεισών συμβάσεων παραχώρησης (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 773
Άρθρο 32. Σύνταξη και τρόπος δημοσίευσης των προκηρύξεων και γνωστοποιήσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).................................................................................. 774
Άρθρο 33. Δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο (άρθρο 33 παρ. 4, δεύτερο εδάφιο της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 775
Άρθρο 34. Ηλεκτρονική διαθεσιμότητα των τευχών διαγωνισμού (άρθρο 34 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 776
Άρθρο 35. Καταπολέμηση της διαφθοράς και πρόληψη της σύγκρουσης συμφερόντων (άρθρο 35 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 777
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ....................................................... 781
Άρθρο 36. Έγγραφα της σύμβασης παραχώρησης................................................ 781
Άρθρο 37. Τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις (άρθρο 36 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)...... 784
Άρθρο 38. Διαδικαστικές εγγυήσεις (άρθρο 37 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)..................... 785
Άρθρο 39. Επιλογή και ποιοτική αξιολόγηση των υποψηφίων (άρθρο 38 παράγραφοι 1-9 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 787
Άρθρο 40. Αποδεικτικά μέσα (άρθρο 38 παρ. 10 εδάφιο πρώτο της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 794
Άρθρο 41. Ερωτηματολόγιο ποιοτικής επιλογής................................................... 797
Άρθρο 42. Αποκλεισμός οικονομικού φορέα από συμβάσεις παραχώρησης (άρθρο 38 παρ. 10 εδάφιο δεύτερο της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................................................................................................. 798
Άρθρο 43. Προθεσμίες παραλαβής αιτήσεων συμμετοχής και προσφορών για τη σύμβαση παραχώρησης (άρθρο 39 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).............................................................................................. 800
Άρθρο 44. Παροχή πληροφόρησης στους υποψηφίους και στους προσφέροντες (άρθρο 40 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) ........................................................................................................... 801
Άρθρο 45. Κριτήρια ανάθεσης (άρθρο 41 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ)............................ 802
Άρθρο 46. Ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης.................................................. 805
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ... 808
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ................................................................ 808
Άρθρο 47. Συμβατικό πλαίσιο - εφαρμοστέα νομοθεσία......................................... 808
Άρθρο 48. Συμβατικά τεύχη............................................................................. 809
Άρθρο 49. Χρηματοδότηση............................................................................. 811
Άρθρο 50. Υπεργολαβία (άρθρο 42 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).................................. 812
Άρθρο 51. Τροποποίηση συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους (άρθρο 43 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 816
Άρθρο 52. Λύση συμβάσεων παραχώρησης (άρθρο 44 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ).......... 823
Άρθρο 53. Εκχώρηση απαιτήσεων.................................................................... 824
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΕΙΔΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ................................................................. 825
Άρθρο 54. Εταιρεία ειδικού σκοπού.................................................................. 825
Άρθρο 55. Αντάλλαγμα καταβλητέο από τους χρήστες των έργων ή υπηρεσιών............ 826
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ................................................................. 827
Άρθρο 56. Παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων (άρθρο 45 παράγραφοι 1-3 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ) 827
Άρθρο 57. Καθοδήγηση και υποστήριξη (άρθρο 45 παρ. 4 της οδηγίας 2014/23/ΕΕ)....... 827
Άρθρο 58. Καταχώριση στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ............................................................. 828
Άρθρο 59. Τεκμηρίωση διαδικασίας ανάθεσης και εκτέλεσης σύμβασης παραχώρησης... 829
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ: ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ........................................................... 833
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ 833
Άρθρο 60. Είδη έννομης προστασίας κατά το στάδιο της ανάθεσης........................... 833
Άρθρο 61. Συνεργασία των ελληνικών αρχών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.............. . 834
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ 835
Άρθρο 62. Διαδικασίες επίλυσης διαφορών........................................................ 835
Άρθρο 63. Εξωδικαστική επίλυση διαφορών....................................................... 836
Άρθρο 64. Δικαστική επίλυση διαφορών – Διαμεσολάβηση..................................... 837
Άρθρο 65. Διαιτησία..................................................................................... 839
Άρθρο 66. Γλώσσα – Εφαρμοστέο δίκαιο........................................................... 840
ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ: ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ................................................................. 840
Άρθρο 67. Όργανα διαδικασιών σύναψης συμβάσεων παραχώρησης....................... 840
Άρθρο 68. Καταργούμενες διατάξεις.................................................................. 842
Άρθρο 69. Μεταβατικές διατάξεις...................................................................... 843
Άρθρο 70. Παραρτήματα................................................................................ 843
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................. 845
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ................................................................................................. 847
