Ο Ζητιάνος, ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, περιγράφει την αμάθεια, την πονηριά και την εξαθλίωση της ελληνικής υπαίθρου κατά τον 19ο αιώνα.

Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Νυχτερέμι, ένα χωριό της Θεσσαλίας, του οποίου οι κάτοικοι βρίσκονται σε δικαστική διαμάχη με τον μπέη της περιοχής προκειμένου να μη χάσουν τα κτήματά τους. Τότε εμφανίζεται ένας γέρος ζητιάνος, ο Τζιριτόκωστας, μαζί με το αμούστακο ζητιανόπουλό του. Αφού ξυλοφορτωθεί άγρια από τον τελωνοφύλακα Βαλαχά, θα κερδίσει τη συμπόνια του χωριού, που θα τον περιθάλψει χωρίς δεύτερη σκέψη. Την επόμενη κιόλας μέρα ο ζητιάνος θα πλησιάσει τις γυναίκες του χωριού και θα καταφέρει να τους πουλήσει τα δήθεν μαγικά βοτάνια του, παίρνοντας ό,τι πολύτιμο έχουν να του προσφέρουν. Αδιάφορος για την τύχη αυτών των αφελών γυναικών, εκμεταλλευόμενος την αμάθεια και τις προλήψεις των χωρικών, θα σκορπίσει τον θάνατο και θα οδηγήσει στον αφανισμό όλο το χωριό.