Οι περισσότεροι από εμάς δεν αμφιβάλλουμε ότι η δημοκρατία είναι το καλύτερο από τα υπάρχοντα πολιτεύματα. Κατά παράδοξο όμως τρόπο, σοβαρές διαφωνίες επικρατούν μεταξύ μας ως προς τον τρόπο δικαιολόγησης της κρίσης μας αυτής. Οι διαφωνίες έχουν επιπτώσεις και στο ζήτημα της παραλλαγής του δημοκρατικού πολιτεύματος που ο καθένας από εμάς επικροτεί. Πού οφείλονται αυτές οι αποκλίσεις; Και πώς μπορούμε να βρούμε ένα μίτο που θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε, όσο αυτό είναι δυνατό, τον λαβύρινθο των αντικρουόμενων απόψεων;

                Τα ερωτήματα αυτά αποτελούν τον κοινό άξονα των μελετών πολιτικής φιλοσοφίας που περιέχονται στον παρόντα τόμο. Από τις μελέτες αυτές, άλλες άμεσα και άλλες έμμεσα, στο πλαίσιο της κριτικής παρουσίασης του έργου εξεχόντων θεωρητικών του παρελθόντος και του παρόντος, εκφράζουν τη θέση ότι η δημοκρατία είναι ένα πολύπλοκο πολίτευμα, που ενσωματώνει μία πλειάδα ηθικών και πολιτικών αρχών, η μεταξύ των οποίων σχέση δεν είναι άμοιρη αμφισβητήσεων και αποριών: ελευθερία και ισότητα, τήρηση τυπικών διαδικασιών και προσδοκία ορθών αποφάσεων, προστασία ατομικών δικαιωμάτων και προσανατολισμός σε μία συνθετική διαμόρφωση του κοινού καλού, μυστικότητα της ψήφου και δημοσιότητα του διαλόγου, συμμετοχή και αντιπροσώπευση, διαμορφώνουν από κοινού τη δημοκρατία μας. Ο συγγραφέας διαφωνεί με όσους πρεσβεύουν ότι η σχέση μεταξύ των αρχών αυτών οφείλει να είναι ιεραρχική και ότι πρέπει συνεπώς να επιλεγεί εκείνη που κυριαρχεί των άλλων, υποστηρίζοντας ότι είναι επιβεβλημένη η σύνθεσή τους. Έτσι, η καθεμία από τις αρχές αυτές πρέπει να ερμηνεύεται προσανατολιζόμενη προς τις άλλες, μία προς μία, δηλαδή με τρόπο που να ελαχιστοποιεί τις μεταξύ τους εντάσεις.

Π.Σ.

* * *

Ο Παύλος Σούρλας γεννήθηκε στην Αθήνα τo 1945. Σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Μονάχου. Υπήρξε μεταδιδακτορικός υπότρoφoς τoυ Iδρύματoς Alexander von Humboldt. Υφηγητής της Φιλοσοφίας του δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1982 και καθηγητής από το 1990, είναι σήμερα ομότιμος καθηγητής. Εξακολουθεί να διδάσκει σε μεταπτυχιακό επίπεδο φιλοσοφία του δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ηθική και πολιτική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Παράλληλα είναι πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία. Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, επιστημονικός διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. Έχει δημoσιεύσει οκτώ βιβλία και πoλυάριθμα άρθρα σε επιστημoνικά περιoδικά και συλλoγικoύς τόμoυς σε θέματα ιδιωτικoύ δικαίoυ, φιλoσoφίας και μεθoδoλoγίας τoυ δικαίoυ, ηθικής θεωρίας και πoλιτικής φιλoσoφίας.