Με το Νόμο 4335/2015 τροποποιήθηκε σε πλείστα σημεία ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας με συνέπεια να καθίσταται αναγκαία με σχετικώς γρήγορο ρυθμό η από πλευράς ισχύοντος δικονομικού δικαίου νέα έκδοση του παρόντος συγγράμματος.
Πέραν της νομοθετικής επικαιροποιήσεώς της η παρούσα έκδοση είναι –συγκριτικά με την προηγούμενη δεύτερη έκδοση– στα θέματα που θεωρήθηκε απαραίτητο εμπλουτισμένη και από πλευράς νομολογίας και βιβλιογραφίας.
Πρόλογος Γ΄ εκδόσεως....................................................................................................................
V
Πρόλογος Β΄ εκδόσεως ......................................................................................................................................
VΙ
Πρόλογος Α΄ εκδόσεως....................................................................................................................
VΙΙ
Γενική βιβλιογραφία..............................................................................................................
ΧΧV
ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§. 1. Έννοια και αντικείμενο του Οργανισμού Δικαστηρίων ......................................................................................................................................
3
§. 2. Οι νομικές βάσεις / πηγές και τα νομοθετικά θεμέλια του Οργανισμού Δικαστηρίων ......................................................................................................................................
6
§ 3. Η δικαιοδοτική (δικαστική) λειτουργία σύμφωνα με το Σύνταγμα
17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΣΥΜΠΡΑΤΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
§ 4. Τα όργανα απονομής δικαιοσύνης ......................................................................................................................................
29
§ 5. Τα πρόσωπα που απονέμουν Δικαιοσύνη (οι Δικαστικοί Λειτουργοί) ......................................................................................................................................
42
§ 6. Θεσμοί και πρόσωπα που συμπράττουν στην απονομή της δικαιοσύνης, χωρίς να έχουν την ιδιότητα του Δικαιοδοτικού Οργάνου ή αντίστοιχα την ιδιότητα του Δικαστικού Λειτουργού ......................................................................................................................................
44
6.1. Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ..................................................................................................................................
44
6.2. Δικηγόροι ..................................................................................................................................
46
6.3. Συμβολαιογράφοι ..................................................................................................................................
48
6.4. Δικαστικοί Υπάλληλοι ..................................................................................................................................
51
6.5. Δικαστικοί Επιμελητές ..................................................................................................................................
53
6.6. Υποθηκοφύλακες ..................................................................................................................................
54
6.7. Ληξίαρχοι ..................................................................................................................................
56
§ 7. Εγγυήσεις απονομής δικαιοσύνης ......................................................................................................................................
57
§ 8. Η εξαίρεση των Δικαστικών Λειτουργών ......................................................................................................................................
67
§ 9. Τρόποι επιλογής των Δικαστικών Λειτουργών ......................................................................................................................................
74
§ 10. Η ευθύνη των Δικαστικών Λειτουργών ......................................................................................................................................
82
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Η ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
§ 11. Έκταση εφαρμογής του Οργανισμού Δικαστηρίων και Καταστάσεως Δικαστικών Λειτουργών (Ν. 1756/1988) – Ίδρυση, συγχώνευση, κατάργηση, περιφέρεια και έδρα των δικαστηρίων .................................................................................................................................
85
§ 12. Οργανικές θέσεις Δικαστικών Λειτουργών και συγκρότηση δικαστηρίων ..................................................................................................................................
87
§ 13. Τρόποι συγκροτήσεως των δικαιοδοτικών οργάνων ..............................................................................................................................................
96
§ 14. Τα δικαστικά καταστήματα και οι συνεδριάσεις των δικαστηρίων
98
14.1. Τα δικαστικά καταστήματα ............................................................................................................................
98
14.2. Οι συνεδριάσεις των δικαστηρίων ............................................................................................................................
98
14.3. Το δικαστικό έτος - Οι δικαστικές διακοπές ............................................................................................................................
99
§ 15. Η Διεύθυνση των Δικαστηρίων και των Εισαγγελιών ..............................................................................................................................................
102
15.1. Η Διεύθυνση των Δικαστηρίων ............................................................................................................................
102
15.2. Η Διεύθυνση των Εισαγγελιών ............................................................................................................................
107
§ 16. Η Ολομέλεια του Δικαστηρίου και της Εισαγγελίας ..............................................................................................................................................
109
§ 17. Η Εποπτεία της Διοικήσεως της Δικαιοσύνης και των Δικαστηρίων της χώρας ...................................................................................................................................
112
§ 18. Οι κανονισμοί των δικαστηρίων και των εισαγγελιών ..............................................................................................................................................
115
ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
§ 19. Ο Άρειος Πάγος ..............................................................................................................................................
119
§ 20. Η Εισαγγελική Αρχή ..............................................................................................................................................
122
§ 21. Οι ανακριτές και οι δικαστές ανηλίκων ..............................................................................................................................................
125
§ 22. Η Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων ..................................................................................................................................
127
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Η ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ
§ 23. Επιλογή, διορισμός και ανάληψη καθηκόντων των Δικαστικών Λειτουργών ..................................................................................................................................
131
23.1. Ο τρόπος επιλογής και ο διορισμός των Δικαστικών Λειτουργών .............................................................................................................................
131
23.2. Προσόντα και κωλύματα διορισμού των Δικαστικών Λειτουργών .............................................................................................................................
137
23.3. Ο αναδιορισμός των Δικαστικών Λειτουργών ................................................................................................................................
140
§ 24. Τα ασυμβίβαστα και τα κωλύματα των Δικαστικών Λειτουργών κατά την άσκηση της δικαιοδοτικής λειτουργίας ..................................................................................................................................
142
24.1. Τα ασυμβίβαστα των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
142
24.2. Κωλύματα εντοπιότητας των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
145
§ 25. Τα δικαιώματα των Δικαστικών Λειτουργών ..............................................................................................................................................
147
25.1. Οι αποδοχές των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
147
25.2. Η άδεια των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
149
§ 26. Οι υπηρεσιακές μεταβολές των Δικαστικών Λειτουργών ..............................................................................................................................................
154
26.1. Η προαγωγή των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
155
26.2. Η μετάθεση των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
163
26.3. Η απόσπαση των Δικαστικών Λειτουργών ............................................................................................................................
164
§ 27. H ισοβιότητα των Δικαστικών Λειτουργών και η παύση της ..............................................................................................................................................
167
§ 28. Η διαθεσιμότητα, η αργία και η θέση εκτός υπηρεσίας των Δικαστικών Λειτουργών ..................................................................................................................................
171
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ
§ 29. Εποπτεία και όργανα επιθεωρήσεως των Δικαστικών Λειτουργών ..............................................................................................................................................
175
§ 30. Οι αρμοδιότητες των επιθεωρητών και οι εκθέσεις επιθεωρήσεως ..............................................................................................................................................
180
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
ΤΟ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ
§ 31. Οι γενικές αρχές του πειθαρχικού δικαίου, πειθαρχικό παράπτωμα, πειθαρχικές ποινές ..................................................................................................................................
187
31.1. Οι γενικές αρχές του πειθαρχικού δικαίου ............................................................................................................................
187
31.2. Η έννοια του πειθαρχικού παραπτώματος ............................................................................................................................
189
31.3. Οι πειθαρχικές ποινές ............................................................................................................................
192
§ 32. Πειθαρχική δικαιοδοσία, πειθαρχική δίωξη ..............................................................................................................................................
194
32.1. Τα όργανα της πειθαρχικής δικαιοδοσίας ............................................................................................................................
194
32.2. Τα όργανα της πειθαρχικής διώξεως και η άσκησή της ............................................................................................................................
197
§ 33. Η πειθαρχική διαδικασία ..............................................................................................................................................
201
33.1. Γενικά ............................................................................................................................
201
33.2. Η πειθαρχική διαδικασία ενώπιον των συμβουλίων ............................................................................................................................
202
33.2.1. Η προδικασία ............................................................................................................................
202
33.2.2. Η κύρια διαδικασία στα πειθαρχικά συμβούλια ............................................................................................................................
203
33.3. Η πειθαρχική διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων ............................................................................................................................
205
33.4. Τα ένδικα μέσα κατά των αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων ............................................................................................................................
205
33.5. Οι συνέπειες των αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων
και η εκτέλεσή τους ............................................................................................................................
208
ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§ 1. Εισαγωγικές έννοιες και εννοιολογικές / λειτουργικές διακρίσεις του δικαίου ......................................................................................................................................
213
Ι. Δίκαιο, κανόνες δικαίου, ουσιαστικό δίκαιο, δικονομικό δίκαιο ..................................................................................................................................
213
ΙΙ. Διακρίσεις του δικονομικού δικαίου ..................................................................................................................................
214
§ 2. Πηγές του αστικού δικονομικού δικαίου ..............................................................................................................................................
216
Ι. Άμεσες πηγές ..................................................................................................................................
216
1. Το Σύνταγμα ................................................................................................................................
216
2. Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας ................................................................................................................................
216
3. Ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Καταστάσεως Δικαστικών Λειτουργών (Ν. 1756/1988, όπως ισχύει σήμερα) ................................................................................................................................
217
4. Άλλοι νόμοι που αποτελούν άμεση πηγή του αστικού δικονομικού δικαίου ................................................................................................................................
217
5. Έθιμο ................................................................................................................................
218
ΙΙ. Έμμεσες πηγές ..................................................................................................................................
219
§ 3. Η συνταγματική διάσταση του αστικού δικονομικού δικαίου, τα συνταγματικά θεμέλια της ανεξαρτησίας και της αντικειμενικότητας της δικαιοδοτικής λειτουργίας, τα συνταγματικά δικονομικά δικαιώματα και τα συνταγματικά δικονομικά αξιώματα ......................................................................................................................................
221
Ι. Το συνταγματικό δικονομικό δικαίωμα της παροχής δικαστικής πρoστασίας ..................................................................................................................................
221
ΙΙ. Τα δικαιοδοτικά όργανα, οι δικαστικοί λειτουργοί και η κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της δικαιοδοτικής λειτουργίας ..................................................................................................................................
223
1. Τα δικαιοδοτικά όργανα ............................................................................................................................
223
2. Οι δικαστικοί λειτουργοί ............................................................................................................................
224
3. Η συνταγματική κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της δικαιοδοτικής λειτουργίας ............................................................................................................................
224
4. Ισοβιότητα των δικαστικών λειτουργών ............................................................................................................................
225
5. Ο ενδοδικαστηριακός έλεγχος των δικαστικών αποφάσεων ............................................................................................................................
227
6. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων ............................................................................................................................
228
7. Η προσωπική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών ............................................................................................................................
232
ΙΙΙ. Τα συνταγματικά θεμελιώδη δικονομικά αξιώματα (οι συνταγματικά κατοχυρωμένες θεμελιώδεις δικονομικές αρχές) ...............................................................................................................................
241
1. Η αρχή της ισότητας .........................................................................................................................
242
2. Η αρχή του φυσικού/νόμιμου δικαστή .........................................................................................................................
244
3. Η αρχή της δημοσιότητας .........................................................................................................................
244
4. Η αρχή του αιτιολογημένου των δικαστικών αποφάσεων .........................................................................................................................
246
5. Η απαγόρευση της καταχρηστικής συμπεριφοράς .........................................................................................................................
247
§ 4. Τα θεμελιώδη δικονομικά αξιώματα (θεμελιώδεις δικονομικές αρχές) που δεν κατοχυρώνονται συνταγματικά ......................................................................................................................................
250
Ι. Το αξίωμα (η αρχή) της συζητήσεως (με την ευρεία του έννοια) ..................................................................................................................................
250
1. Το αξίωμα (η αρχή) της συζητήσεως (με στενή έννοια) ................................................................................................................................
251
2. Το αξίωμα (η αρχή) της διαθέσεως ................................................................................................................................
253
ΙΙ. Το αξίωμα (η αρχή) της κυριαρχίας των κρατικών (δικαιοδοτικών) οργάνων / δικαστηρίων ή δικαστικών αρχών ..................................................................................................................................
254
1. Το αξίωμα (η αρχή, το σύστημα) της ανακρίσεως ................................................................................................................................
254
2. Το αξίωμα (η αρχή, το σύστημα) της αυτεπάγγελτης ενέργειας των κρατικών (δικαιοδοτικών) οργάνων (ή δικαστικών αρχών)
258
ΙΙΙ. Η αρχή της απαγορεύσεως των αιφνιδιασμών ..................................................................................................................................
260
IV. Η αρχή της προδικασίας ..................................................................................................................................
261
V. Το συγκεντρωτικό σύστημα ..................................................................................................................................
263
VΙ. Η αρχή της προφορικότητας και της έγγραφης διαδικασίας ..................................................................................................................................
265
1. Η προφορική διαδικασία ................................................................................................................................
267
2. Η έγγραφη διαδικασία ................................................................................................................................
267
§ 5. Δικαιοδοσία και αρμοδιότητα ..............................................................................................................................................
269
Ι. Έννοια δικαιοδοσίας ..................................................................................................................................
269
ΙΙ. Έννοια της αρμοδιότητας και διακρίσεις της αρμοδιότητας ..................................................................................................................................
276
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΕΛΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΗΣ
§ 6. Έννοια και διακρίσεις του δικονομικού δικαίου ..............................................................................................................................................
279
Ι. Δικονομικό και ουσιαστικό δίκαιο ..................................................................................................................................
279
1. Το ουσιαστικό δίκαιο και η πραγμάτωσή του ..............................................................................................................................
279
2. Λειτουργία του δικονομικού δικαίου ..............................................................................................................................
280
3. Διακρίσεις του δικονομικού δικαίου ..............................................................................................................................
281
ΙΙ. Πολιτική δικονομία ..................................................................................................................................
282
1. Έννοια, ορολογία ..............................................................................................................................
282
2. Οι κανόνες της πολιτικής δικονομίας ..............................................................................................................................
282
§ 7. Η πολιτική δίκη ..............................................................................................................................................
285
Ι. Έννοια και σκοποί της πολιτικής δίκης ..................................................................................................................................
285
1. Έννοια, αντικείμενο και νομική φύση της πολιτικής δίκης ..............................................................................................................................
285
2. Στάδια και σκοποί της πολιτικής δίκης ..............................................................................................................................
286
ΙΙ. Η αξίωση παροχής δικαστικής προστασίας ..................................................................................................................................
287
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
§ 8. Η δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων ..............................................................................................................................................
289
Ι. Έννοια και αντικείμενο της πολιτικής δικαιοδοσίας ..................................................................................................................................
289
1. Η έννοια της δικαιοδοσίας γενικώς ............................................................................................................................
289
2. Η πολιτική δικαιοδοσία και οι σχέσεις της με άλλες δικαιοδοσίες
289
ΙΙ. Διακρίσεις της πολιτικής δικαιοδοσίας ..................................................................................................................................
292
1. Αμφισβητούμενη και εκούσια δικαιοδοσία ............................................................................................................................
292
2. Εσωτερική και διεθνής δικαιοδοσία ............................................................................................................................
293
§ 9. Η διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων ..............................................................................................................................................
295
Ι. Η θεμελίωση της διεθνούς δικαιοδοσίας ..................................................................................................................................
295
1. Κριτήρια ............................................................................................................................
295
2. Συμβατικός καθορισμός της διεθνούς δικαιοδοσίας ............................................................................................................................
297
3. Εξέταση της διεθνούς δικαιοδοσίας ............................................................................................................................
298
4. Η διεθνής δικαιοδοσία κατά τον Κανονισμό 44/2001 και τον αντικαταστήσαντα αυτόν Κανονισμό 1215/2012 ............................................................................................................................
299
ΙΙ. Ετεροδικία ..................................................................................................................................
300
ΙΙΙ. Δικαστική συνδρομή ..................................................................................................................................
301
§ 10. Η αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων ..............................................................................................................................................
303
Ι. Έννοια και διακρίσεις ..................................................................................................................................
303
ΙΙ. Η λειτουργική αρμοδιότητα και ο κανόνας των δύο βαθμών δικαιοδοσίας ..................................................................................................................................
304
ΙΙΙ. Έρευνα της αρμοδιότητας ..................................................................................................................................
305
§ 11. Η καθ’ ύλην αρμοδιότητα ..............................................................................................................................................
307
Ι. Κανόνες καθορισμού της καθ’ ύλην αρμοδιότητας ..................................................................................................................................
307
1. Συνήθης και εξαιρετική αρμοδιότητα ............................................................................................................................
307
2. Προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της δίκης ............................................................................................................................
307
ΙΙ. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων ..................................................................................................................................
310
1. Ειρηνοδικείο ............................................................................................................................
310
2. Μονομελές πρωτοδικείο ............................................................................................................................
312
3. Πολυμελές πρωτοδικείο ............................................................................................................................
316
ΙΙΙ. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα των υπόλοιπων πολιτικών δικαστηρίων ..................................................................................................................................
316
§ 12. Η κατά τόπον αρμοδιότητα ..............................................................................................................................................
318
Ι. Διακρίσεις ..................................................................................................................................
318
ΙΙ. Η γενική δωσιδικία ..................................................................................................................................
319
1. Η κατοικία ή διαμονή του εναγόμενου φυσικού προσώπου ............................................................................................................................
319
2. Η έδρα του εναγόμενου νομικού προσώπου ............................................................................................................................
322
ΙΙΙ. Αποκλειστικές ειδικές δωσιδικίες ..................................................................................................................................
323
1. Δωσιδικία των εταιρικών διαφορών (forum societatis) ............................................................................................................................
323
2. Δωσιδικία διαχειρίσεως ύστερα από δικαστική εντολή (forum gestae administrationis ex decreto judicis) ............................................................................................................................
324
3. Δωσιδικία του ακινήτου (forum rei sitae) ............................................................................................................................
325
4. Δωσιδικία της κληρονομίας (forum hereditatis) ............................................................................................................................
326
5. Δωσιδικία της συνάφειας (forum connexitatis) ............................................................................................................................
327
IV. Συντρέχουσες ειδικές δωσιδικίες ..................................................................................................................................
329
1. Δωσιδικία της δικαιοπραξίας (forum negotii) ............................................................................................................................
329
2. Δωσιδικία της αδικοπραξίας ............................................................................................................................
330
3. Δωσιδικία της διαχειρίσεως χωρίς δικαστική εντολή (forum gestae administrationis ex causis variis ............................................................................................................................
332
4. Δωσιδικία της ταυτότητας του δικαίου (forum continentiae causarum) ............................................................................................................................
333
5. Δωσιδικία των γαμικών διαφορών (forum matrimonii) ............................................................................................................................
336
6. Δωσιδικία της περιουσίας ............................................................................................................................
336
7. Δωσιδικία της μακρότερης διαμονής ............................................................................................................................
338
8. Η δωσιδικία των αυτοκινητικών διαφορών (καταργήθηκε)...................................................................................................
338
9. Η ειδική δωσιδικία διατροφών ............................................................................................................................
339
V. Παρέκταση της αρμοδιότητας ..................................................................................................................................
340
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΤΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ
§ 13. Η δίκη ως έννομη σχέση ..............................................................................................................................................
343
Ι. Δικαστήριο και διάδικοι ως υποκείμενα της έννομης σχέσεως της δίκης........................................................................................................................
343
ΙΙ. Η αρχή του νόμιμου δικαστή....................................................................................................................
344
§ 14. Οι διάδικοι ..............................................................................................................................................
346
Ι. Έννοια και ικανότητα του διαδίκου ..................................................................................................................................
346
1. Έννοια ............................................................................................................................
346
2. Ικανότητα διαδίκου ............................................................................................................................
347
3. Ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα ............................................................................................................................
347
ΙΙ. Ισότητα των διαδίκων ..................................................................................................................................
348
1. Έννοια ............................................................................................................................
348
2. Περιεχόμενο ............................................................................................................................
348
ΙΙΙ. Ικανότητα δικαστικής παραστάσεως ..................................................................................................................................
349
1. Έννοια ............................................................................................................................
349
2. Διακρίσεις ............................................................................................................................
350
3. Εκπροσώπηση των ανικάνων ............................................................................................................................
350
4. Εκπροσώπηση των νομικών προσώπων ............................................................................................................................
351
5. Έλεγχος της ικανότητας προς δικαστική παράσταση ............................................................................................................................
352
IV. Δικαστική πληρεξουσιότητα ..................................................................................................................................
352
1. Έννοια ............................................................................................................................
352
2. Χορήγηση της πληρεξουσιότητας ............................................................................................................................
353
3. Παύση της πληρεξουσιότητας ............................................................................................................................
354
4. Έλεγχος της πληρεξουσιότητας ............................................................................................................................
355
5. Ο δικαστικός πληρεξούσιος ως αντίκλητος ............................................................................................................................
355
V. Η νομιμοποίηση ..................................................................................................................................
356
1. Έννοια και νομική φύση ............................................................................................................................
356
2. Κανονική και κατ’ εξαίρεση νομιμοποίηση ............................................................................................................................
357
3. Πλαγιαστική αγωγή ............................................................................................................................
359
VI. Το έννομο συμφέρον ..................................................................................................................................
360
1. Έννοια και λειτουργία ............................................................................................................................
360
2. Τα αναγκαία στοιχεία ............................................................................................................................
361
§ 15. Η πλειονότητα των διαδίκων ..............................................................................................................................................
362
Ι. Έννοια και είδη της ομοδικίας ..................................................................................................................................
362
ΙΙ. Η απλή ομοδικία ..................................................................................................................................
363
1. Η δομή της απλής ομοδικίας ............................................................................................................................
363
2. Περιπτώσεις απλής ομοδικίας ............................................................................................................................
363
3. Συνέπειες της απλής ομοδικίας ............................................................................................................................
365
ΙΙΙ. Η αναγκαία ομοδικία ..................................................................................................................................
366
1. Η δομή της αναγκαίας ομοδικίας ............................................................................................................................
366
2. Περιπτώσεις αναγκαίας ομοδικίας ............................................................................................................................
367
3. Συνέπειες της αναγκαίας ομοδικίας ............................................................................................................................
369
§ 16. Η συμμετοχή τρίτων στη δίκη ..............................................................................................................................................
370
I. Έννοια και διακρίσεις της παρεμβάσεως τρίτων ..................................................................................................................................
370
II. Η κύρια παρέμβαση ..................................................................................................................................
370
1. Έννοια και νομική φύση ............................................................................................................................
370
2. Προϋποθέσεις της κύριας παρεμβάσεως ............................................................................................................................
372
3. Άσκηση και συνέπειες της κύριας παρεμβάσεως ............................................................................................................................
373
III. Πρόσθετη παρέμβαση ..................................................................................................................................
374
1. Έννοια και είδη ............................................................................................................................
374
2. Προϋποθέσεις της πρόσθετης παρεμβάσεως ............................................................................................................................
376
3. Άσκηση και συνέπειες της πρόσθετης παρεμβάσεως ............................................................................................................................
376
ΙV. Προσεπίκληση.......................................................................................................
379
1. Έννοια και είδη ............................................................................................................................
379
2. Άσκηση και συνέπειες ............................................................................................................................
380
V. Ανακοίνωση της δίκης ..................................................................................................................................
383
1. Έννοια και προϋποθέσεις ............................................................................................................................
383
2. Άσκηση και συνέπειες ............................................................................................................................
383
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ
§ 17. Οι διαδικαστικές προϋποθέσεις και το αντικείμενο της δίκης ..............................................................................................................................................
387
I. Οι διαδικαστικές προϋποθέσεις ..................................................................................................................................
387
1. Έννοια και διακρίσεις ............................................................................................................................
387
2. Έλεγχος ............................................................................................................................
387
3. Τα διαδικαστικά κωλύματα ............................................................................................................................
388
II. Το αντικείμενο της δίκης ..................................................................................................................................
389
1. Έννοια και σημασία ............................................................................................................................
389
2. Η θεωρητική συζήτηση ............................................................................................................................
390
§ 18. Η αγωγή ..............................................................................................................................................
393
I. Έννοια και διακρίσεις ..................................................................................................................................
393
II. Η αναγνωριστική αγωγή ..................................................................................................................................
394
1. Έννοια και αντικείμενο ............................................................................................................................
394
2. Προϋποθέσεις και μορφές αναγνωριστικής αγωγής ............................................................................................................................
396
3. Συνέπειες της ασκήσεως αναγνωριστικής αγωγής ............................................................................................................................
397
III. Η καταψηφιστική αγωγή ..................................................................................................................................
398
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
398
2. Οι συνέπειες της ασκήσεως καταψηφιστικής αγωγής ............................................................................................................................
399
3. Η ωρίμανση της αξιώσεως και οι εξαιρέσεις της ............................................................................................................................
399
ΙV. Η διαπλαστική αγωγή ..................................................................................................................................
402
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
402
2. Γνωρίσματα της διαπλαστικής αγωγής ............................................................................................................................
403
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
§ 19. Έννοια και λειτουργία των θεμελιωδών δικονομικών αρχών ..............................................................................................................................................
405
1. Έννοια ............................................................................................................................
405
2. Διακρίσεις ............................................................................................................................
406
§ 20. Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές που αφορούν τη δίκη ..............................................................................................................................................
407
I. Η αρχή της διαθέσεως ..................................................................................................................................
407
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
407
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
408
II. Η αρχή της συζητήσεως ..................................................................................................................................
408
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
408
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
410
§ 21. Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές που αφορούν τη διαδικασία ..............................................................................................................................................
412
I. Η αρχή της πρωτοβουλίας των διαδίκων ..................................................................................................................................
412
II. Η αρχή της συγκεντρώσεως ..................................................................................................................................
412
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
412
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
413
3. Εξαιρέσεις ............................................................................................................................
414
4. Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς κατά το ν. 4335/2015 ............................................................................................................................
416
III. Η αρχή της δημοσιότητας ..................................................................................................................................
417
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
417
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
419
ΙV. Η αρχή της προφορικότητας και της έγγραφης διεξαγωγής της διαδικασίας ..................................................................................................................................
420
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
420
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
421
V. Η αρχή τηρήσεως της προδικασίας ..................................................................................................................................
422
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
422
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
424
VΙ. Η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως ..................................................................................................................................
425
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
425
2. Έκταση της αρχής ............................................................................................................................
426
VΙI. Αρχή της καλόπιστης διεξαγωγής της δίκης ..................................................................................................................................
427
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
427
2. Κυρώσεις ............................................................................................................................
429
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
§ 22. Έννοια και ρύθμιση των διαδικαστικών πράξεων ..............................................................................................................................................
431
I. Έννοια και διακρίσεις ..................................................................................................................................
431
1. Η έννοια και η σημασία των διαδικαστικών πράξεων ............................................................................................................................
431
2. Είδη διαδικαστικών πράξεων ............................................................................................................................
432
II. Η ρύθμιση των διαδικαστικών πράξεων ..................................................................................................................................
435
1. Προϋποθέσεις του κύρους ............................................................................................................................
435
2. Ανατροπή διαδικαστικών πράξεων ............................................................................................................................
435
3. Ελαττώματα βουλήσεως των διαδικαστικών πράξεων ............................................................................................................................
436
4. Η έγγραφη αποτύπωση των διαδικαστικών πράξεων ............................................................................................................................
437
§ 23. Οι δικονομικές συμβάσεις ..............................................................................................................................................
440
§ 24. Η δικονομική ακυρότητα ..............................................................................................................................................
442
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ
ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ – ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ
§ 25. Έννοια, διαδικασία, τόπος και τρόπος επιδόσεως ..............................................................................................................................................
447
§ 26. Είδη, διακρίσεις και εναλλακτικοί τρόποι επιδόσεως ..............................................................................................................................................
454
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ
ΧΡΟΝΟΣ ΑΣΚΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ
§ 27. Προθεσμίες ..............................................................................................................................................
475
§ 28. Επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση ..............................................................................................................................................
484
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ
ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΔΙΚΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
§ 29. Άσκηση της αγωγής ..............................................................................................................................................
489
Ι. Τρόπος ασκήσεως της αγωγής ..................................................................................................................................
489
ΙΙ. Περιεχόμενο της αγωγής ..................................................................................................................................
492
1. Η ιστορική βάση της αγωγής ............................................................................................................................
492
2. Άλλα υποχρεωτικά στοιχεία της αγωγής ............................................................................................................................
493
3. Μη υποχρεωτικό / δυνητικό περιεχόμενο ............................................................................................................................
495
§ 30. Συνέπειες της ασκήσεως της αγωγής ..............................................................................................................................................
496
Ι. Είδη των συνεπειών της ασκήσεως της αγωγής ..................................................................................................................................
496
ΙΙ. Οι δικονομικές συνέπειες της ασκήσεως της αγωγής ..................................................................................................................................
496
1. Αμετάβλητο δικαιοδοσίας και αρμοδιότητας ............................................................................................................................
496
2. Προτίμηση μεταξύ των περισσότερων αρμόδιων δικαστηρίων ............................................................................................................................
497
ΙΙΙ. Ειδικώς, η επέλευση της εκκρεμοδικίας ..................................................................................................................................
498
1. Έννοια και νομική φύση ............................................................................................................................
498
2. Προϋποθέσεις ............................................................................................................................
499
IV. Αμετάβλητο της βάσεως και του αιτήματος της αγωγής ..................................................................................................................................
501
1. Αμετάβλητο της βάσεως της αγωγής ............................................................................................................................
501
2. Αμετάβλητο του αιτήματος της αγωγής ............................................................................................................................
503
V. Οι ουσιαστικές συνέπειες της ασκήσεως της αγωγής ..................................................................................................................................
504
§ 31. Αντικειμενική σώρευση αγωγών ..............................................................................................................................................
505
Ι. Έννοια και περιεχόμενο ..................................................................................................................................
505
ΙΙ. Προϋποθέσεις ..................................................................................................................................
506
ΙΙΙ. Η επικουρική σώρευση αγωγών ..................................................................................................................................
507
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
507
2. Προϋποθέσεις ............................................................................................................................
508
§ 32. Η διάθεση του επιδίκου αντικειμένου ..............................................................................................................................................
510
Ι. Έννοια ..................................................................................................................................
510
ΙΙ. Η δικονομική σημασία της μεταβιβάσεως του επιδίκου ..................................................................................................................................
511
§ 33. Εισαγωγή της αγωγής προς συζήτηση ..............................................................................................................................................
513
Ι. Προπαρασκευαστικές πράξεις ..................................................................................................................................
513
1. Η εγγραφή στο πινάκιο ............................................................................................................................
513
2. Κλήτευση του εναγομένου ............................................................................................................................
513
ΙΙ. Πρόσθετες διατυπώσεις για τη συζήτηση ..................................................................................................................................
514
1. Διατυπώσεις φορολογικού χαρακτήρα ............................................................................................................................
514
2. Ειδικώς, η εγγραφή της αγωγής στα βιβλία διεκδικήσεων
515
ΙΙΙ. Απόπειρα διευθετήσεως της διαφοράς ..................................................................................................................................
517
IV. H Διαμεσολάβηση ..................................................................................................................................
522
§ 34. Η συζήτηση στο ακροατήριο ..............................................................................................................................................
536
Ι. Έννοια και διεξαγωγή της συζητήσεως ..................................................................................................................................
536
ΙΙ. Η τακτική διαδικασία στα πρωτοβάθμια δικαστήρια με βάση το ν. 4335/2015 ..................................................................................................................................
544
ΙΙΙ. Ερημοδικία ..................................................................................................................................
555
ΙV. Ματαίωση της συζητήσεως............................................................................................................
562
V. Αναβολή και Αναστολή της συζητήσεως............................................................................................................
564
VI. Η επανάληψη της συζητήσεως............................................................................................................
564
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ
Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ
§ 35. Η απάντηση στην αγωγή ..............................................................................................................................................
567
Ι. Έννοια και διακρίσεις ..................................................................................................................................
567
ΙΙ. Ειδικώς, η άρνηση της αγωγής ..................................................................................................................................
568
1. Έννοια και περιεχόμενο ............................................................................................................................
568
2. Έλλειψη αρνήσεως ............................................................................................................................
569
§ 36. Η κατ’ ένσταση άμυνα ..............................................................................................................................................
571
Ι. Έννοια και περιεχόμενο ..................................................................................................................................
571
ΙΙ. Διακρίσεις της κατ’ ένσταση άμυνας ..................................................................................................................................
572
1. Ισχυρισμοί περί ανυπαρξίας του δικαιώματος ............................................................................................................................
572
2. Ισχυρισμοί περί αδυναμίας ασκήσεως του δικαιώματος ............................................................................................................................
575
3. Ισχυρισμοί περί διαπλάσεως του δικαιώματος ............................................................................................................................
576
4. Οι διακρίσεις των ενστάσεων και οι κανόνες που ισχύουν στις ενστάσεις με βάση την κρατούσα θεωρία του αστικού δικονομικού δικαίου ............................................................................................................................
577
§ 37. Η ανταγωγή ..............................................................................................................................................
580
Ι. Έννοια και προϋποθέσεις ..................................................................................................................................
580
ΙΙ. Άσκηση της ανταγωγής ..................................................................................................................................
582
1. Χρόνος και τρόπος ασκήσεως ............................................................................................................................
582
2. Επικουρική ανταγωγή ............................................................................................................................
583
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ
§ 38. Διακοπή και επανάληψη της δίκης ..............................................................................................................................................
585
Ι. Έννοια ..................................................................................................................................
585
ΙΙ. Λόγοι διακοπής της δίκης ..................................................................................................................................
585
ΙΙΙ. Επέλευση της διακοπής και συνέπειές της ..................................................................................................................................
586
1. Επέλευση της διακοπής της δίκης ............................................................................................................................
586
2. Συνέπειες της διακοπής ............................................................................................................................
587
IV. Επανάληψη της δίκης ..................................................................................................................................
588
§ 39. Κατάργηση και περάτωση της δίκης ..............................................................................................................................................
590
Ι. Τρόποι καταργήσεως της δίκης ..................................................................................................................................
590
ΙΙ. Ο δικαστικός συμβιβασμός ..................................................................................................................................
590
1. Έννοια και νομική φύση ............................................................................................................................
590
2. Τρόπος καταρτίσεως και συνέπειες του δικαστικού συμβιβασμού
591
3. Ελαττώματα του δικαστικού συμβιβασμού ............................................................................................................................
592
ΙΙΙ. Παραίτηση από την αγωγή ..................................................................................................................................
593
1. Έννοια και διακρίσεις ............................................................................................................................
593
2. Ανάκληση της αγωγής ............................................................................................................................
594
3. Παραίτηση από το δικαίωμα ............................................................................................................................
596
ΙV. Αποδοχή της αγωγής ..................................................................................................................................
597
§ 40. Παρεμπίπτοντα ..............................................................................................................................................
599
Ι. Έννοια και διακρίσεις ..................................................................................................................................
599
ΙΙ. Η παρεμπίπτουσα αγωγή ..................................................................................................................................
600
1. Έννοια και διακρίσεις ............................................................................................................................
600
2. Άσκηση και εκδίκαση ............................................................................................................................
601
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ
Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
§ 41. Η έκδοση της δικαστικής αποφάσεως ..............................................................................................................................................
603
Ι. Έννοια και φύση της δικαστικής αποφάσεως ..................................................................................................................................
603
ΙΙ. Έκδοση, δημοσίευση και περιεχόμενο της δικαστικής απoφάσεως
604
1. Η υπόσταση της δικαστικής αποφάσεως ............................................................................................................................
604
2. Η ανυπαρξία της δικαστικής αποφάσεως ............................................................................................................................
605
ΙΙΙ. Είδη δικαστικών αποφάσεων ..................................................................................................................................
607
1. Διακρίσεις δικαστικών αποφάσεων ............................................................................................................................
607
2. Οριστικές και μη οριστικές αποφάσεις ............................................................................................................................
608
ΙV. Συνέπειες των δικαστικών αποφάσεων ..................................................................................................................................
610
1. Οι κύριες συνέπειες της αποφάσεως ............................................................................................................................
610
2. Οι δευτερεύουσες συνέπειες της αποφάσεως ............................................................................................................................
610
3. Η αποδεικτική δύναμη της αποφάσεως ............................................................................................................................
611
§ 42. Διόρθωση και ερμηνεία των δικαστικών αποφάσεων ..............................................................................................................................................
612
Ι. Έννοια και λειτουργία ..................................................................................................................................
612
ΙΙ. Οι προϋποθέσεις της διορθώσεως και ερμηνείας ..................................................................................................................................
612
1. Η αίτηση διορθώσεως της αποφάσεως ............................................................................................................................
612
2. Η αίτηση ερμηνείας της αποφάσεως ............................................................................................................................
613
ΙΙΙ. Διαδικασία ..................................................................................................................................
613
§ 43. Το δεδικασμένο των δικαστικών αποφάσεων ..............................................................................................................................................
615
Ι. Έννοια και νομική φύση ..................................................................................................................................
615
ΙΙ. Οι λειτουργίες του δεδικασμένου ..................................................................................................................................
617
1. Η αρνητική λειτουργία ............................................................................................................................
617
2. Η θετική λειτουργία ............................................................................................................................
618
3. Αντιφατικά δεδικασμένα ............................................................................................................................
618
ΙΙΙ. Έκταση και αντικειμενικά όρια του δεδικασμένου ..................................................................................................................................
618
1. Αντικείμενο του δεδικασμένου ............................................................................................................................
618
2. Ουσιαστικό και δικονομικό ζήτημα ............................................................................................................................
620
3. Προϋποθέσεις ............................................................................................................................
621
IV. Επιλεκτική, χαρακτηριστική Νομολογία του Αρείου Πάγου σχετικώς με τα αντικειμενικά και τα υποκειμενικά όρια του δεδικασμένου.................................................................................................................
624
V. H θεωρία περί τριτενέργειας του δεδικασμένου.....................................................................................................
653
ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ
ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Πρώτος Τίτλος
§ 1. Έννοια και διακρίσεις αποδείξεως ..............................................................................................................................................
665
§ 2. Το δικαίωμα αποδείξεως ..............................................................................................................................................
668
Δεύτερος Τίτλος
§ 3. Μέσα αποδείξεως (γενικά), κανόνες χρήσεως των αποδεικτικών μέσων. Συστήματα εκτιμήσεως των αποδείξεων. Μέτρο αποδείξεως .....................................................................................................................................
674
Τρίτος Τίτλος
§ 4. Ιδιωτικές γνώσεις του δικαστού. Διδάγματα κοινής πείρας ..............................................................................................................................................
681
Τέταρτος Τίτλος
§ 5. Αντικείμενο αποδείξεως ..............................................................................................................................................
682
Πέμπτος Τίτλος
§ 6. Βάρος αποδείξεως ..............................................................................................................................................
685
Έκτος Τίτλος
§ 7. Διαδικασία αποδείξεως ..............................................................................................................................................
705
Έβδομος Τίτλος
§ 8. Τα κατ’ ιδίαν μέσα αποδείξεως. Ομολογία ..............................................................................................................................................
713
§ 9. Τεκμήρια ..............................................................................................................................................
716
§ 10. Αυτοψία ..............................................................................................................................................
718
§ 11. Πραγματογνωμοσύνη.......................................................................................................
723
§ 12. Μάρτυρες ..............................................................................................................................................
730
§ 13. Εξέταση διαδίκων ..............................................................................................................................................
737
§ 14. Όρκος..................................................................................................................................
739
§ 15. Έγγραφα ..............................................................................................................................................
741
§ 16. Αποδεικτικά μέσα που δεν πληρούν τους όρους του νόμου. Ένορκες βεβαιώσεις ...................................................................................................................................
753
§ 17. Επίδειξη εγγράφων ..............................................................................................................................................
758
§ 18. Αποδεικτικές ή σχετικές με την απόδειξη συμβάσεις ..............................................................................................................................................
761
§ 19. Απόδειξη ηλεκτρονικού υλικού ..............................................................................................................................................
763
