ΑΡΑΓΕ ΕΝΣΑΡΚΩΝΕΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΟΜΟΡΦΕΣ ΙΔΕΕΣ;
Καλλιτέχνες και επιστήμονες σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας έχουν στοχαστεί αυτό το «όμορφο ερώτημα». Με οδηγό τον Frank Wilczek, ξεκινάμε ένα ταξίδι πρωτόγνωρων ανακαλύψεων, από τον Πλάτωνα μέχρι σήμερα. Ο Wilczek πραγματοποίησε την πρωτοποριακή εργασία του στην κβαντική φυσική εμπνεόμενος από την αναζήτησή του για μια βαθύτερη τάξη του ωραίου στη Φύση. Πράγματι, κάθε σημαντική πρόοδος στη στα­διοδρομία του οφείλεται στην ίδια διαίσθηση: την παραδοχή ότι το Σύμπαν ενσαρκώνει μορφές του ωραίου, με ακρογωνιαίους λίθους τη συμμετρία —αρμονία, ισορροπία, αναλογία— και την οικονομία. Το «ωραίο» έχει και άλλες σημασίες, αλλά εδώ πρόκειται για τη βαθύτερη λογική του Σύμπαντος —και δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχει επίσης στην καρδιά του αισθητικά απο­λαυστικού που μας εμπνέει.

Ο Wilczek κάθε άλλο παρά ο μόνος μεταξύ σπουδαίων επιστημόνων είναι όταν χαράσσει την πορεία του με πυξίδα την ομορφιά. Όπως αποκα­λύπτει στο βιβλίο του, ίδια ήταν η πυξίδα στην καρδιά των επιστημονικών αναζητήσεων από τον Πυθαγόρα μέχρι και τα βαθιά νερά της φυσικής του 20ού αιώνα. Μολονότι οι αρχαίοι δεν είχαν δίκιο για τα πάντα, η ένθερμη πίστη τους στη μουσική των σφαιρών αποδείχθηκε αληθινή στα βάθη του κβαντικού επιπέδου. Πράγματι, ο Wilczek διερευνά πώς αλληλοδιαπλέκο­νται οι ιδέες μας για το ωραίο και την τέχνη με την επιστημονική κατανόηση του Κόσμου.

Θαυμάσια εικονογραφημένο, το Ένα Όμορφο Ερώτημα είναι βιβλίο που προσφέρει τροφή στη σκέψη και συμπλέκει την πανάρχαια αναζήτηση για το ωραίο με την πανάρχαια αναζήτηση για την αλήθεια σε μια συναρπαστική σύνθεση. Πρόκειται για θαυμαστό και σημαντικό έργο ενός από τους σπουδαιότερους στοχαστές της εποχής μας, του οποίου το χιούμορ και η μεταδοτική αίσθηση του δέους δίνει ζωή σε κάθε σελίδα.

Ναι, ο Κόσμος είναι έργο τέχνης, και οι βαθύτερες αλήθειες του είναι εκείνες που ήδη νιώθουμε, σαν να ήταν γραμμένες στην ψυχή μας.

Είπαν για το βιβλίο

• «Μια όμορφη πραγματεία για ένα όμορφο Σύμπαν. Aυτή η απολαυστική σειρά στοχασμών σχετικά με τη φύση της ομορφιάς και το φυσικό Σύμπαν περιδιαβαίνει από τη μουσική μέχρι τη χρωματική όραση και τις θεμελιώδεις ιδέες στo μέτωπο της σύγχρονης φυσικής. Σε λιγότερο άξια χέρια, ένα τόσο φιλόδοξο εγχείρημα θα μπορούσε εύκολα να εκφυλιστεί σε μια παράθεση μυστικιστικών ασυναρτησιών. Ωστόσο, ο Frank Wilczek είναι ένας από τους εμβριθέστερους, δημιουργικότερους και πολυμαθέστερους θεωρητικούς φυσικούς εν ζωή σήμερα. Διαβάστε τον, και δεν θα ξαναφανταστείτε το Σύμπαν ποτέ πλέον με τον ίδιο τρόπο. Και αν η εμπειρία σας μοιάζει με τη δική μου στο διάβα των χρόνων, σίγουρα θα σας κάνει πολύ καλύτερους».
—Lawrence Krauss, καθηγητής θεωρητικής φυσικής, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνας

• «Ένα πραγματικά όμορφο βιβλίο σε σχεδιασμό, σε περιεχόμενο, στις ιδέες που μοιράζεται μαζί μας ο συγγραφέας. Το βιβλίο αυτό με βοηθά να δω πώς σκέφτεται ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές των καιρών μας, χρησιμοποιώντας την ομορφιά ως εργαλείο, ως οδηγό για την ανεύρεση όχι μόνο των σωστών προβλημάτων αλλά και των σωστών λύσεων. Στον νου του Wilczek δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ φυσικής, τέχνης, ποίησης και μουσικής. Γιατί οι φυσικοί ονομάζουν τις θεωρίες τους όμορφες; Βυθιστείτε στο κείμενο, αναμετρηθείτε μαζί του, ανακαθίστε και αναλογιστείτε το περιεχόμενο, και σύντομα θα καταλάβετε».
—Richard Muller, καθηγητής φυσικής, Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας

• «Αν αναρωτηθήκατε ποτέ τι εννοούν οι φυσικοί όταν περιγράφουν μια θεωρία ως “όμορφη”, τότε το Ένα Όμορφο Ερώτημα είναι το ιδανικό μέρος για να το ανακαλύψετε. Ο Frank Wilczek, ένας από τους κορυφαίους επί του θέματος, δεν φοβάται να εμπλακεί, χωρίς τεχνικές λεπτομέρειες, στις υπέροχες πολυπλοκότητες και στις φευγαλέες όψεις της μυστηριώδους ομορφιάς που βρίσκεται στον πυρήνα της κατανόησής μας για τον φυσικό κόσμο».
—Peter Woit, καθηγητής θεωρητικής φυσικής, Πανεπιστήμιο Columbia

• «Ο Frank Wilczek αρχίζει το συναρπαστικό νέο βιβλίο του με το προκλητικό ερώτημα: “Άραγε ενσαρκώνει ο κόσμος όμορφες ιδέες;”. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα αριστοτεχνικό διανοητικό ταξίδι, το οποίο επισκοπεί έναν καμβά φυσικής, τέχνης και φιλοσοφίας που κόβει την ανάσα. Θα μπορούσε κανείς να θέσει το ερώτημα του Wilczek διαφορετικά: “Ενσωματώνει αυτό το βιβλίο όμορφες ιδέες;”. Η απάντηση θα ήταν ένα ηχηρό “Ναι!”».
—Mario Livio, αστροφυσικός, Space Telescope Science Institute

• «Αφού πραγματοποίησε θεμελιώδεις συνεισφορές στην κατανόηση της κβαντικής θεωρίας πεδίου, ο Frank Wilczek ανοίγει τώρα νέους ορίζοντες με το δημιούργημά του στο ζήτημα της εξήγησης: φυσική των αραχνοειδών a la Maxwell, προβολική γεωμετρία της αναγεννησιακής τέχνης ως μοντέλο συμμετρίας και αναλλοιώτου, συνδέσεις μεταξύ αναμορφικής τέχνης και τοπικής συμμετρίας, κ.ά. Το τελευταίο έργο του Wilczek είναι αυτό το βιβλίο, γεμάτο όμορφες απαντήσεις».
—Frank Close, καθηγητής φυσικής, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

• «Στη σύγχρονη τέχνη, η ομορφιά έχει ατονήσει και μεταβληθεί σε ανιαρό τεχνούργημα, στρέφοντας την προσοχή μακριά από βαθύτερες γυμνές αλήθειες, ίσως ακόμη και από άσχημες αλήθειες. Για τον εξαιρετικό φυσικό Frank Wilczek, η ομορφιά αποδείχθηκε φωτεινός σύμμαχος, πιστός σύμβουλος στις ανακαλύψεις αξιοσημείωτων αληθειών για τον κόσμο. Αναζητώντας πάντα την αλήθεια, ο Wilczek μάς οδηγεί σε έναν ήρεμο και ελκυστικό στοχασμό σχετικά με το λεπτό ερώτημα: “Είναι ο κόσμος όμορφος;”».
—Janna Levin, καθηγήτρια αστρονομίας, Πανεπιστήμιο Columbia

• «Το απολαυστικό αυτό βιβλίο μάς προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία να εισχωρήσουμε στον νου ενός από τους δημιουργικότερους και εμβριθέστερους επιστήμονες παγκοσμίως. Ο εκθαμβωτικός στοχασμός του Wilczek για την πραγματικότητα αποκαλύπτει την εξαίσια συγχώνευση της αλήθειας, της ομορφιάς και των βαθύτερων νόμων του Σύμπαντος».
—Brian Greene, καθηγητής φυσικής και μαθηματικών, Πανεπιστήμιο Columbia

• «Το Ένα Όμορφο Ερώτημα είναι μια ελκυστική εισαγωγή στους θριάμβους και στις προκλήσεις της σύγχρονης φυσικής, που παρουσιάζονται ως ένας στοχασμός σχετικά με τον ρόλο της αισθητικής στην αναζήτηση μιας βαθύτερης κατανόησης της Φύσης, και του βαθύτερου νοήματος αυτής της αναζήτησης για την ανθρωπότητα. Με υπόβαθρο άφθονο ιστορικό υλικό και εμποτισμένο με τη γενναιόδωρη αίσθηση ανθρωπισμού του συγγραφέα, πρόκειται όντως για ένα όμορφο βιβλίο, το οποίο ευχαρίστως θα συστήσω σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για την πορεία της επιστήμης, γραμμένο από κάποιον που, με τις πολλές μακρόπνοες συνεισφορές του στην επιστήμη, έχει κερδίσει την προσοχή μας».
—Lee Smolin, καθηγητής θεωρητικής φυσικής, Perimeter Institute for Theoretical Physics

• «Σε αυτό το υπέροχο και προσιτό βιβλίο, ο Frank Wilczek εξερευνά τον Κόσμο μας ως έργο τέχνης, αποκαλύπτοντας κρυμμένη ομορφιά σε όλα τα επίπεδα, από το γαλαξιακό βασίλειο έως τον υποατομικό μικρόκοσμο, τον οποίο έχει φωτίσει η πρωτοποριακή έρευνά του. Η ικανότητά του να βλέπει όσα άλλοι παραβλέπουν τον καθιστά οδηγό και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για επιστήμονες αλλά και για καλλιτέχνες και όλους όσοι διαθέτουν περιέργεια».
—Max Tegmark, καθηγητής φυσικής, Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης