Δίγλωσση έκδοση που συνοδεύεται από εμπεριστατωμένη εισαγωγή («Κατευόδιο») του μεταφραστή Διονύση Καψάλη, έργα του μεγάλου ζωγράφου του ρομαντισμού Κάσπαρ Ντάβιντ Φρήντριχ και επίμετρο του Ντήτριχ Φίσερ-Ντήσκαου, ενός από τούς κορυφαίους τραγουδιστές του 20ού αιώνα, που οι ερμηνείες του στο Χειμωνιάτικο ταξίδι παραμένουν πάντα σημείο αναφοράς.
Περιγραφή
ΔΥΟ ΟΙΚΕΙΑ όσο και αινιγματικά πρόσωπα στρέφουν και μας κοιτούν. Έρχονται λοξεύοντας προς τη μεριά μας από ένα μακρινό τοπίο που ακούει στο όνομα ρομαντισμός – αλλιώς, από την παρεξηγημένη αφετηρία της εποχής μας. Ο ένας είναι ο ντροπαλός εσωστρεφής γιός ενός Αυστριακού δημοδιδασκάλου, ο συνθέτης Φραντς Σούμπερτ, που κάποτε αναρωτήθηκε τί μένει να γραφτεί μετά τον Μπετόβεν και άφησε πίσω του ένα τεράστιο οργανικό και φωνητικό έργο απαράμιλλης μουσικής ευγλωττίας. Ο άλλος είναι ο Βίλχελμ Μύλλερ, ο γιος του ράφτη από το Ντέσσαου, φιλόλογος, στρατιώτης, ποιητής, φιλέλληνας, μεταφραστής ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, κατά τύχη στιχουργός. Δεν συναντήθηκαν ποτέ. Ο ένας πέθανε σε ηλικία τριανταενός ετών, το 1828, ο άλλος στα τριαντατρία του, το 1827. ΤοΧειμωνιάτικο ταξίδι όμως θα άλλαζε για πάντα την έννοια του τραγουδιού στον πολιτισμό μας, κατακυρώνοντας ένα καινούριο είδος τέχνης: τον κύκλο τραγουδιών ως σύνθετο λυρικό έργο.
Πόσο από το πλούσιο μετάλλευμα του Μύλλερ μπορεί άραγε να κοσκινίσει η γλώσσα μας και να το χύσει στα μέτρα του πρωτοτύπου; Πώς τα γερμανικά τραγούδια του Χειμωνιάτικου ταξιδιού θα μεταναστεύσουν πειστικά εδώ, στη χειμαζόμενη πρωτεύουσα των προσφύγων, από την εναρκτήρια «Καληνύχτα» ως τον ακροτελεύτιο Leiermann που στοίχειωσε στη φαντασία μας και διαπορεύεται, παρέα με τον Tambourine Man του Μπομπ Ντύλαν, την έρημο των ημερών μας με το ίδιο ανοιξιάτικο όνειρο στην καρδιά του χειμώνα;
Η δίγλωσση έκδοση συνοδεύεται από εμπεριστατωμένη εισαγωγή («Κατευόδιο») του μεταφραστή Διονύση Καψάλη, έργα του μεγάλου ζωγράφου του ρομαντισμού Κάσπαρ Ντάβιντ Φρήντριχ και επίμετρο του Ντήτριχ Φίσερ-Ντήσκαου, ενός από τούς κορυφαίους τραγουδιστές του 20ού αιώνα, που οι ερμηνείες του στοΧειμωνιάτικο ταξίδι παραμένουν πάντα σημείο αναφοράς.
«Όταν ο Σούμπερτ παρουσίασε σε κάποιους φίλους του όλο το έργο τραγουδώντας το ο ίδιος με σιγανή βραχνή φωνή, το ένιωσαν (εξαιτίας της αμείλικτης εγγύτητας του θανάτου - «Τέλειωσα πια με τα όνειρα») ως μια σειρά «τραγουδιών τρομακτικών». Μόνο η «Φλαμουριά » τους άρεσε. Δεν άκουσαν την εξαίσια διστακτική συστολή που εδώ ανοίγει το δρόμο της κόντρα στην ορμή της μελωδίας, ισορροπώντας ακριβώς στο χείλος του θανάτου.
Προφανώς οι ακροατές (αν και κοντινοί φίλοι) δεν κατανόησαν το φριχτό κάλεσμα στην αυτοκαταστροφή. Όταν απέρριψαν το σύνολο ανυποψίαστοι, ο δημιουργός του προέβλεψε με επίγνωση αλλά και ευστοχία ότι αργότερα αυτά τα ίδια έργα του θα τους εντυπωσίαζαν βαθιά· ήξερε άλλωστε αυτός καλύτερα από τον καθέναν τα δαιμόνιά του!
Τί μας περιγράφουν οι στίχοι του Χειμωνιάτικου ταξιδιού; Η δράση περιορίζεται στην αρχή του έργου. Έχουμε έτσι σε εικοσιτέσσερα μέρη την έκφραση της απογοήτευσης, η οποία πραγματώνεται με ποικιλία και πολυπλοκότητα ανεπανάληπτη.
Μέσα στο σύνολο του έργου του ο κύκλος αυτός δεν αντιπροσωπεύει απλώς το όριο της ανοχής στο πάθος και στον πόνο, αλλά φορτίζει (με τρομακτική ένταση) ένα κενό στην έκφρασή τους. Ένταση που δεν τρομάζει τελικά μόνο τους φίλους του συνθέτη.»
DIETRICH FISCHER-DIESKAU
Πορτρέτο εξωφύλλου: FRANZ KÜHLEN, WilhelmMüller, 1826, Anhaltische Landesbücherei, Ντέσσαου.
