Ο Φαίδων Πατρικαλάκις εξηγεί με τρόπο γλαφυρό τα μυστικά της ζωγραφικής του πορείας.

Θα ’λεγα ότι ζωγραφίζω μουσικά όπως ταξιδεύω πάντα με ζωγραφική αίσθηση. Προσπαθώ να βρω τα θέματά μου μέσα από το χρώμα γι’ αυτό όλο και περισσότερο κλείνω προς την αφαίρεση. (σ. 36) Η ζωγραφική μου αν και φαίνεται αισιόδοξη κατά βάθος είναι ζωγραφική της μοναξιάς.

Ένας συνειδητός καλλιτέχνης, δεν είναι δυνατόν να σταθεί αδιάφορος και να κρατήσει μια στάση ρομαντική παίζοντας με τους χρωματικούς τόνους και τις λεπτεπίλεπτες ατμόσφαιρες, που είναι αξίες άλλων εποχών και διαφορετικών πολιτισμών. Οι δικοί μας καιροί είναι αυτοί της βίας που μας καταπιέζει από κάθε μεριά. Αυτό προσπαθώ συχνά να εκφράσω με τη δουλειά μου: την αίσθηση της βίας, της ανησυχίας, του πένθους και κυρίως της μοναξιάς.

Φαίδων Πατρικαλάκις

Ο Φαίδων Πατρικαλάκις στο πρόσφατο βιβλίο του αναλύει τον τρόπο και τη σημειολογία της δουλειάς του, ενώ αναφέρεται εμμέσως στις επιδράσεις που δέχτηκε: ένα ευρετήριο δεκάδων σημαντικών ονομάτων από το χώρο της μουσικής, της ζωγραφικής και του θεάτρου παρατίθεται στο βιβλίο του όπου μεταξύ άλλων φιγουράρουν  οι Μπέρνχαρντ, Μπετόβεν, Μπονάρ, Μπόρχες, Μπουσέ, Μπρανκούζι, Μπρακ, Ντα Βίντσι, Ντβόρζακ, Ραβέλ, Πικάσο, Σαγκάλ, Τζακομέτι κ.ά.

Η εμπλοκή με την τέχνη είναι μια πάλη και μια δια βίου αγωνία: «Το να είσαι καλλιτέχνης είναι οδυνηρό και δύσκολο. Όταν ζωγραφίζω δίνω έναν τεράστιο αγώνα. Τα πάντα είναι σοβαρά, αγχωτικά και επίμονα. Το κάθε τι περνάει μέσα από μια σοβαρή διαδικασία απόρριψης και αποδοχής. […] Τα πράγματα φτάνουν στο ζενίθ όταν διαφορετικά θέλει να εκφράσει ο ζωγράφος και εντελώς άλλα ο πίνακας. Αν ο ζωγράφος προσπαθήσει να κάνει του κεφαλιού του θα σπάσει τα μούτρα του» (σ. 57, Ο μαγικός κόσμος της ζωγραφικής).

Ίσως το σημαντικότερο και αποκαλυπτικότερο βιβλίο του που φέρνει στο φως ιδέες, συναισθήματα, όνειρα, τεχνικές γύρω από τον μαγικό κόσμο της ζωγραφικής, της γλυπτικής, του θεάτρου και της μουσικής τομείς με τους οποίους καταπιάνεται τα τελευταία εξήντα σχεδόν χρόνια.

«Τι θα γίνει μ’ εσένα Φαίδων» λέω συχνά στον εαυτό μου, «που γράφεις διαρκώς βιβλία, που κάποιοι τα κατηγορούν κι εσύ τους αποστομώνεις με τη λυρική φράση που τόσο συχνά επαναλάμβανε ο Τσέχωφ κάθε φορά που αποδοκίμαζαν τα έργα του. “Μα, εγώ είμαι γιατρός και δεν γνωρίζω από αυτά”. Τι θα γίνει Φαίδων μ’ εσένα που φτιάχνεις γλυπτά, σχεδιάζεις σκηνικά και κοστούμια για το θέατρο, που διδάσκεις σε διάφορες σχολές, που κάνεις ραδιοφωνικές εκπομπές, που ασχολείσαι και παίζεις πιάνο από το πρωί μέχρι το βράδυ; Που δεν χάνεις κινηματογραφική ταινία, αλλά ούτε και θεατρική παράσταση, που οι έρωτές σου δεν έχουν αρχή αλλά ούτε και τέλος; Τι θα γίνει μ’ εσένα Φαίδων που ασχολείται μ’ ένα σωρό πράγματα και κυρίως με τη ζωγραφική και με τις τόσο πολύ συχνά εκθέσεις σου; Τι θα γίνει μ’ εσένα που διαρκώς ταλαιπωρείσαι και αγχώνεσαι ανεπανόρθωτα; Που δεν έχεις μέτρο και ποτέ δεν χρησιμοποιείς το μετρό παρά μόνο τα πόδια σου, επιχειρώντας να διασχίσεις ολόκληρη της Αθήνα, τι λέω, ολόκληρο τον κόσμο απ’ άκρη σ’ άκρη;».

(από το πρόσφατο βιβλίο του Φ. Π. Ο Μαγικός κόσμος της ζωγραφικής, (Μανδραγόρας, 2016)

O Φαίδων Πατρικαλάκις γεννήθηκε στη Δράμα. Σπούδασε αρχικά στη Σχολή Bακαλό και στη συνέχεια στο Παρίσι, στην Académie Julian, στην Académie du Feu, με την καθοδήγηση του Jabot, και στην École de Dessin Appliqué à la Mode Historique. Tα έργα του από το 1960 παρουσιάζονται σε ατομικές και συλλογικές εκθέσεις στην Eλλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με τη σκηνογραφία-ενδυματολογία. Πρώτη του δουλειά τα σκηνικά για τον Mατωμένο Γάμο στην «Alliance Française» (1960). Στο Παρίσι, όπου δούλεψε από το 1961 μέχρι το 1964, μεταξύ άλλων συνεργάστηκε με το «Théâtre de poche» και στο  Λονδίνο με το θέατρο «Old Witch». Στην Eλλάδα δούλεψε με το Θέατρο Tέχνης του Kαρόλου Kουν (1967-1973), το K.Θ.B.E. (1970), το Θέατρο Στοά (1971), το Θέατρο Kαρέζη-Kαζάκου (1973-1974), το Aνοικτό Θέατρο (1975), το Θεσσαλικό Περιφερειακό Θέατρο  Προμηθέα Δεσμώτη που παρουσιάστηκε στην Eπίδαυρο κ. ά.

Έχει στο ενεργητικό του 32 βιβλία για ζωγραφική, μουσική, σκηνογραφία, θέατρο, ποίηση, μυθιστόρημα και ταξιδιωτικές εμπειρίες. Από τις εκδόσεις Μανδραγόρας κυκλοφορούν τα βιβλία του: Η αρπαγή του βελούδου, Σχέδια και λέξεις, (2001), Legato, ποιήματα, (2004), Το Μπαρόκ στις ηγεμονικές αυλές τον 17ο και 18ο αιώνα, Μελέτη (2006), Στην κόψη της μέρας, Ποιήματα & Σχέδια (2008), Η ζωγραφική της μουσικής και η μουσική της ζωγραφικής, Ποιητικά κείμενα για τη σύμπλευση της ζωγραφικής με τη μουσική (2009), Χάρμα οφθαλμών, Μυθιστόρημα, (2011), Εκ της Σιωπής, Ποίηση, (2014), Εγώ ο Ιωσήφ Σινάν, Μυθιστόρημα, (2015) και τέλος το πρόσφατο Ο Μαγικός κόσμος της ζωγραφικής, (2016), με κείμενα για τη ζωγραφική.

Άλλα βιβλία του: Άγιο Όρος, Λεύκωμα με κείμενα και λαδοπαστέλ· H πέτρα της σφενδόνας, εκδ. Eγνατία 1980, Φαίδων, Λεύκωμα, Aθήνα 1982, Iστορία της σκηνογραφίας, 19ος-20ος αιώνας (B΄ τόμος), εκδ. «Aιγόκερως» 1984, Tαξιδεύοντας ζωγραφικά, εκδ. «Φόρκυς» 1985, Tο ρεαλιστικό, το ερωτικό και το υπερβατικό στη ζωγραφική (13ος-18ος αιώνας) εκδ. «Aιγόκερως» 1988, Ένα υπερβατικό γεγονός, εκδ. Kαστανιώτη 1988, Iνδία, μια χώρα όπου οι άνθρωποι πετάνε και τα πουλιά περπατάνε, εκδ. «Aιγόκερως» 1989, Eλέφαντας σε μοναστήρι, εκδ. Kαστανιώτη 1990, Iστορία της σκηνογραφίας, 15ος-19ος αιώνας (A΄ τόμος), εκδ. «Aιγόκερως» 1992, Θεράπευαν με τη μουσική, εκδ. Kαστανιώτη 1993, β΄ έκδοση 1994, H πορεία και το όραμα της βυζαντινής ζωγραφικής, εκδ. «Παρουσία» 1995, Yεμένη, H γλυκιά ευκολία του ήλιου μέσα σ’ ένα κρυστάλλινο σύμπαν, εκδ. «Aιγόκερως» 1996, Tα μεγάλα χρώματα, Mυθιστορηματική βιογραφία Θεοφάνους του Kρητός, εκδ. «Παρουσία» 1998, Tο μίσος δεν είναι μέλι που τελειώνει, εκδ. «Kέδρος» 1998).