Το βασικό ζήτημα που απασχολεί αυτή την μελέτη είναι ο αυτοπροσδιορισμός των Βυζαντινών ως συνόλου, η εικόνα και η συνείδηση που οι ίδιοι έχουν για τον εαυτό τους ως λαό. Θα πρέπει ωστόσο να παρατηρηθεί ότι πρόκειται για έναν σύγχρονο προβληματισμό, για ένα ερώτημα που απασχολεί τον σημερινό άνθρωπο, την προσέγγιση του οποίου ερωτήματος εντάσσει στην προσπάθειά του να κατανοήσει το παρελθόν με σύγχρονους όρους και έννοιες και έτσι να ερμηνεύσει το παρόν πλησιέστερα.Αρχίζοντας από την ορολογία, διευκρινίζουμε ότι ο αυτοπροσδιορισμός μιας ομάδας ονομάζεται συλλογική ταυτότητα, η δε νεώτερη εποχή είναι η εθνική, στην οποία αυτοί αποδίδουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αλλά και αξίες.
