ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - CONTENTS

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

(INTRODUCTION)

ΤΩΡΑ ΝΥΦΟΥΛΑ ΜΟΥ ΧΡΥΣΗ

(MY GOLDEN LITTLE BRIDE)

ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ

(LULLABY)

ΓΥΡΝΑ ΦΤΕΡΩΤΗ ΤΟΥ ΜΥΛΟΥ

(RETURN WINGED GIRL OF THE WATER-MILL)

ΚΟΥΒΑΡΙ- KOYBAPAKI

(MY TINY BALL OF TWINE)

ΗΤΑΝΚΑΜΑΡΙΤΗΣΑΥΓΗΣ

(HE WAS THE PRIDE OF THE DAWN)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

(EPILOGUE)

Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια για τον "Ματωμένο Γάμο" του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα το 1948, στην ιστορική παράσταση του Θεά­τρου Τέχνης, σε απόδοση και στίχους τραγουδιών Νίκου Γκάτσου, σκηνοθεσία Καρόλου Κουν και σκηνικά-κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη. Το 1987 -στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα πενήντα χρόνια από το θάνατο του Λόρκα- παρουσίασε το έργο αναθεωρημένο, σε μια πιο σύγχρονη και συμπυκνω­μένη μορφή, για φωνή, βιολοντσέλο και πιάνο. Το 1993 ανέθεσε στην Ιρίνα Καρπούχινα την επιμέλεια τής έκδοσης τής νέας αυτής παρτιτούρας, καθώς επίσης και την μεταγραφή του έργου για πιάνο και φωνή. Η κ. Καρπούχινα ενέταξε φυσικά στο μέρος του πιάνου και εκείνο του βιολον­τσέλου, αλλά, με την έγκριση του συνθέτη, χρησιμοποίησε και στοιχεία από την πρώτη ενορχήστρωση. Παραμένοντας πιστή στο ύφος του Χατζιδάκι, έδωσε μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια και στους εκφραστικούς χρωματισμούς, έτσι ώστε ο συνθέ­της να θεωρήσει και τις δύο αυτές μορφές του έργου οριστικές. Ο Εκδοτικός Οίκος Παπαγρηγορίου-Νάκας είναι ευτυχής που παρουσιάζει σήμε­ρα το "Ματωμένο Γάμο" πενήντα ακριβώς χρόνια μετά τη γέννησή του.

Οι εκδότες

Ο Λόρχα ήταν ποιητής και μουσικός μαζί. Ήταν μαθητής του Ντε Φάλλια - ως γνωστόν. Μα η επαφή του με την Μουσική υπήρξε συνεπής με τις επιταγές του ευρωπαϊκού καιρού του. Ανακάλυπτε την Ισπανία μέσα από τις νότες και τους αυτοσχεδιασμούς των τραγουδιστών των φλαμέν- κος. Ήταν ο καιρός που ο Τσάπλιν συνέθετε την «Σεβιλλιάνα» του κι ο Ραβέλ την «πεθαμένη Ινφάντη» του. Δεν μπορούσε να πάει μακρυά τόσο όσο πήγε με την ποίησή του. Πιστός στον διάκοσμο των θεατρικών του έργων και όχι στην ποιητική τους ουσία. Μα η γοητεία μένει ισχυρή κι ο μουσικός Λόρκα χωρίς λογική, μετα­φέρει μέσα στις απλοϊκές μεταγραφές λαϊκών μελωδιών, έναν αληθινό ποιητή, από τους πιο μεγάλους του και­ρού του. Κείνο που έχει ενδιαφέρον, είναι οι άλλοι συνθέτες στο πώς πλησίασαν τον Λόρκα. Τον ποιητή. Μέσα στους πρώτους που το επεχείρησαν, ήμουν κι εγώ. Το 1948 με τον «Ματωμένο Γάμο» στο Θέατρο Τέχνης. Μετά ο γερμανός Βόλφγκανγκ Φόρτνερ με τον «Ματωμένο Γάμο» πάλι, όπερα τούτη τη φορά κι αργότερα ο ίδιος συνθέτοντας τον «Περλιμπλίν και Μπελίσσα», κι εγώ το ίδιο έργο καθώς και την «Δόνα Ροζίτα». Ο Θεοδωράκης ήλθε πολύ αργότερα, τονίζοντας την αντιφασιστική μυθολογία γύρω από τον ποιητή. Όχι πως ήταν φασίστας, αλλά κι όχι τόσο στρατευμένος όπως τον θέλει η αριστερή ιδεοληψία. Απλώς, δεν μπορούσε να ήταν φασίστας` δεν ήταν δυνατόν να ήταν φασίστας. Ο Λόρκα δεν ήταν πολιτικοποιημένος. Τον σκοτώσα­νε οι αντίθετοι -αυτοί που είναι αντίθετοι κάθε μορφής ευγενικής- είτε φασίστες, είτε εθνικοί, είτε σοσιαλιστές. Κι εγώ είδα τον «Ματωμένο Γάμο» -στην έξοχη μετάφραση του Ν. Γκάτσου- την προσωπική μου μυθολο­γία μέσα από το ρεμπέτικο: «Αρχόντισά μου μάγισα τρελλή, κουράστηκα να σ’ αποκτήσω». Νομίζω πως πιο πολύ ταιριάζει στη μνήμη του ποιητή η φράση αυτή απ’ ότι τα ξερονήσια και οι δραστηριότητες της ελληνικής χωροφυλακής. Άλλωστε οι χωροφύλακες είναι παντού το ίδιο, σ’ όλα τα μέρη - αντιποιητές κι αντιποιητικοί. Ο ποιητής επιτάσσει: Αγνοήστε τους! Και τους αγνοήσαμε -τουλάχιστον τότε, μιαν άνοιξη του ’48 και τραγουδήσαμε όλοι μαζί «Τώρα νυφούλα μου χρυσή που βγαίνεις απ’ το σπίτι σου». Ανακάλυπτα κι εγώ μιαν Ελλάδα ποιητική μέσ’ από τους ρεμπέτες της. Κι ο Λόρκα παγιδεύτηκε μαζί μου. Και τραγούδησε -τραγουδήσαμε μαζί, μιαν άνοιξη του 1948.

Μάνος Χατζιδάκις

Από το πρόγραμμα μουσικού αφιερώματος στο Λόρκα που έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη στις 22/10/1987