«ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ» (διαφορετικοί τίτλοι «Μισολόγγι» και «Χρέος») αρχίζουν να γράφονται μετά την έξοδο του Μεσολογγιού (1826). Το λεγόμενο από τον καιρό του Πολυλά «Α` σχεδίασμα» έχει αναμφισβήτητα συλληφθεί σαν ένα σύντομο λυρικό ποίημα σε οκτάστιχες στροφές εξασυλλάβων με αμφιβραχικό ρυθμό. Ότι το σχεδίασμα αυτό γραφόταν ειδικά για να ενταχθεί στη «Γυναίκα της Ζάκυθος» και ότι πρέπει να εκδίδεται μαζί μ` αυτήν, δεν φαίνεται σωστό. [...]
Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» με αρχικό τίτλο «Μεσολόγγι» ή «Ποίημα του Καθήκοντος», γράφονταν μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου, που έγινε τον Απρίλιο του 1826. Το έργο στις τρεις μορφές με τις οποίες σώζεται στα `Αυτόγραφα` (Σχεδιάσματα Α`, Β`, Γ`, κατά την ορολογία του Πολυλά), είναι ουσιωδώς το ίδιο. Η άποψη ότι πρόκειται για τρία διαφορετικά έργα δεν πείθει.
Στο Α` σχεδίασμα, οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» είχαν τη μορφή λυρικού ποιήματος σε οκτάστιχες στροφές· η κάθε μία αποτελείται από δύο συνδεόμενα τετράστιχα εξασυλλάβων-πεντασυλλάβων με πλεχτές ρίμες. Υπάρχει μια εισαγωγική στροφή που αρχίζει με το γνωστό `Το χάραμα επήρα / του ήλιου το δρόμο...`. Θα το δούμε στο τμήμα «Αποσπάσματα και μεμονωμένοι στίχοι» των «Ελεύθερων Πολιορκημένων».
Τα θέματα που στιχουργήθηκαν στη φάση αυτή είναι η έλλειψη τροφών και η εξάντληση των πολιορκημένων (γυναικόπαιδων και πολεμιστών), το ασθενικό σάλπισμα του Μεσολογγίου και το δυνατό του αντιπάλου, μια νύξη για τα `σκυλιά` που φαγώθηκαν, κάποιοι στίχοι για την έναστρη νύχτα της Εξόδου και για το `πέλαο` των εχθρών. Τελικά μια εικόνα από το κατακτημένο Μεσολόγγι: ένας Άραβας (το Μάη, επομένως μετά την πτώση) περνά δίπλα από τον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη και ξαπλώνεται εκεί πού πέθανε ο Byron. [...]

[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]