Με τον παρόντα σύμμεικτο τόμο η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού θέλησε να τιμήσει τη μνήμη της ιστορικού Δέσποινας Θεμελή - Κατηφόρη. Όχι μόνον υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας, αλλά με ποικίλους τρόπους βοήθησε πολλούς από μας στο ερευνητικό μας ξεκίνημα και στη μετέπειτα πορεία μας. Όλοι μας θα είχαμε να καταθέσουμε τη σχετική προσωπική μας μαρτυρία. Επιλέχθηκε να παρουσιασθεί μία από αυτές, μετά το βιογραφικό σημείωμα και την εργογραφία της τιμωμένης. Το αμέσως επόμενο κείμενο ανιχνεύει το πνευματικό περιβάλλον της Λευκάδας, μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η Κατηφόρη. Έπονται επτά άρθρα που το περιεχόμενό τους συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την Επανάσταση του 1821, το ιστοριογραφικό αντικείμενο που εκείνη κατεξοχήν θεράπευσε. Οι δύο τελευταίες εργασίες δεν συμφωνούν με τη θεματική του τόμου, αλλά εντάχθηκαν σ` αυτόν γιατί προέρχονται από πανεπιστημιακούς συναδέλφους της Κατηφόρη.
