Στο βιβλίο επιχειρείται η περιεκτική παρουσίαση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, του αντάρτικου στρατού του ΚΚΕ κατά τα χρόνια 1946-1949. Συνδυάζοντας την περιγραφή με την ανάλυση, σκιαγραφούνται τα βασικά χαρακτηριστικά του ΔΣΕ στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, προκειμένου ο αναγνώστης να κατανοήσει τι ήταν και πώς δρούσε αυτός ο στρατός.

Η πρόσβαση σε μέχρι πρότινος κλειστά αρχεία και ο μεγάλος αριθμός μαρτυριών και απομνημονευμάτων για τον εμφύλιο πόλεμο βοήθησε τις ιστορικές έρευνες να επιστρέψουν σε παλιότερα ερωτήματα και θέματα ταμπού και να προχωρήσουν σε νέα θεματικά πεδία με μεγαλύτερη ερευνητική νηφαλιότητα σε σχέση με το παρελθόν. Αργά αλλά σταθερά καλύπτονται τα κενά που υπάρχουν για ναι σειρά όψεις του εμφυλίου πολέμου και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Ολοένα και περισσότερο κατανοείται πως το ζήτημα δεν είναι η διαιώνιση της μυθοπλασίας για τον "άπαρτο Γράμμο και το απάτητο Βίτσι", ούτε η άγονη προσπάθεια αναζήτησης του "τι έφταιξε και χάσαμε" αλλά η διερεύνηση των γνώσεών μας για τα σκληρά εκείνα χρόνια.

Εντέλει, πολύ περισσότερο από την ηρωική διάσταση ή το ιδεολογικό πείσμα της ηγεσίας του ΚΚΕ και ενός αριθμού στελεχών και μαχητών του ΔΣΕ, η μελέτη της περιόδου αναδεικνύει τη βαθύτατη ανθρώπινη τραγωδία νέων κυρίως ανθρώπων, ανδρών και γυναικών αλλά και παιδιών, που κατά βάση στρατολογήθηκαν βίαια και υποχρεώθηκαν να πολεμήσουν κάτω από μια ηγεσία που δεν εμπιστεύονταν, σε ένα πόλεμο που δεν πίστευαν και τον οποίο δεν μπορούσαν να κερδίσουν.