Μετά την προσπάθεια απομυθοποίησης των ηρώων έρχεται στο αρχαίο θέατρο ο αγώνας για την επιβίωση του μύθου. Στο σχετικά ολιγοσέλιδο αυτό πόνημα για το Βυζάντιο, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ προσπαθεί να περιγράψει την αντίρροπη αυτή κίνηση που κατά τη γνώμη της χαρακτηρίζει την ιστορία της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας του μεσαιωνικού ελληνισμού. Στο παρόν βιβλίο παρουσιάζονται οι σχέσεις της πολιτείας με την εκκλησία (αυτοκράτορα και πατριάρχη), του κέντρου με την περιφέρεια (Κωνσταντινούπολης και επαρχιών), του Βυζαντίου με τους πολυποίκιλους γείτονές του, φίλους, συμμάχους ή εχθρούς. Οι συνοριακές συρρικνώσεις, οι δογματικές διαμάχες, οι στρατιωτικοπολιτικές αντιπαλότητες και οι άνισες κοινωνικές διαβαθμίσεις που ρύθμιζαν την καθεστηκυία τάξη εξηγούν τη δυσκολία της βυζαντινής κοινωνίας αλλά και της πολιτικής να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Η πτώση της αυτοκρατορίας πρώτα στα χέρια των Σταυροφόρων (1204) και τελικά στους Οθωμανούς (1453) προλογίζουν την χαλεπότητα της μετέπειτα εποχής που θεμέλιό της ωστόσο μένει η πολύχρονη βυζαντινή εμπειρία: θρησκευτική, ιδεολογική και βιωματική. Απόηχός της ως τις μέρες μας μπορεί να θεωρηθεί η αμφίσημη σχέση των Νεοελλήνων με τη Δύση και με την Ανατολή, πρόβλημα της νεοελληνικής ταυτότητας.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]