Αντί επιλόγου: ο τολμητίας, ο πρωτοπόρος, ο `μελλοντολόγος`
Σε μια αρτισύστατη χώρα, οικονομικά υπανάπτυκτη μέχρι το 1870, με υπολείμματα ηθών και πρακτικών προτέρου εθνικού βίου σε πολλούς ακόμη τομείς, με μια επίπλαστη προσοικείωση ευρωπαϊκών προτύπων, με αδιαμόρφωτη φιλολογική ζωή, με ποίηση που ενισχύει τα ρομαντικά ψεύδη μέχρι και το 1880, σε μια εποχή που οι ιδέες, οι μιμήσεις και οι αντιγραφές διασταυρώνονται και συγκρούονται από παντού ο Μ.Μ. φάνηκε `εκτός του γενικού κλίματος`: τολμητίας, πρωτότυπος, ριζοσπάστης, ασυμβίβαστος, ευθύς και ειλικρινής, `ακαταλαβίστικος` ως λογοτέχνης και ως άνθρωπος. Μορφωμένος βαθιά, ενημερωμένος για τα εντός και εκτός Ελλάδας συμβαίνοντα στους τομείς της πολιτικής, της φιλολογίας και του πολιτισμού, αξιοκράτης σε μια κοινωνία αναξιοκρατίας και ληθάργου. Με τις αντιφάσεις του, όπως όλοι μας. Πάνω απ` όλα όμως ασυμβίβαστος, και αυτό πληρώνεται ακριβά, όπως τραγικά το επιβεβαιώνουν πάμπολλα παραδείγματα από την κοινωνική, την πολιτική και την πνευματική ζωή του νεότερου Ελληνισμού. Ανέκαθεν η Ελλάδα τίμησε (και τιμά) απλόχερα (μέχρις απελπισμού) κάθε λογής μηδαμινότητες, `καβαλίνες` πνευματικές και πολιτικές που επιπλέουν στο γιαλό όπως τα ρόδα, κατά τη σοφή λαϊκή ρήση.
Δεν έχει σημασία ότι δεν ολοκλήρωνε πάντοτε πρακτικά ό,τι συνελάμβανε θεωρητικά. Αξιοποίησε όμως τις συγκεκριμένες, τις υπάρχουσες δυνατότητες. Ας θυμηθούμε και πάλι το νεαρόν της ηλικίας του και την πολύπαθη ωριμότητά του. Μη δεν προχώρησε βήματα μπροστά τη λογοτεχνία με την πεζογραφική ιδιοτυπία του; Το απόδειξαν οι καινοτόμες θεωρήσεις των νεότερων ερευνητών, μετά το 1980, όπως αυτές της Λ. Τσιριμώκου, του Δ. Μαρωνίτη και άλλων νεότερων ερευνητών που παραθέτουμε στη βιβλιογραφία. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]
