Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι το «παρελθόν» του κτισμένου χώρου στην Ελλάδα ανιχνεύεται δύσκολα. Από τη μια, γιατί, όπως το έχουμε όλοι συνειδητοποιήσει, η μεταπολεμική πραγματικότητα επενέβη βάναυσα, καταστρέφοντας ή αλλοιώνοντας και τα τελευταία ίχνη της ιστορικής μνήμης που ήταν ενσωματωμένα σ` αυτόν το χώρο. Από την άλλη, γιατί η διερεύνηση αυτού του παρελθόντος έχει ταυτιστεί, τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια, με τη χιμαιρική αναζήτηση κάποιας συγκεχυμένης έννοιας «παράδοσης», όπου το παλιό - έτσι, αόριστα - ντυμένο με ένα σκηνογραφικό μανδύα, γίνεται αντικείμενο μίμησης, αντιγραφής, τυφλής αποδοχής. Αυτό το βιβλίο γράφτηκε γιατί (γίνεται η παραδοχή ότι) υπάρχουν ακόμη λίγα περιθώρια για την αναζήτηση αυτού του παρελθόντος - μόνον που η διερεύνηση των ιστορικών καταβολών του κτισμένου χώρου δείχνει να αξίζει τον κόπο να γίνει, (συμβάλλοντας σε μια εθνική αυτογνωσία) εφ` όσον επιχειρείται με συστηματικό και τεκμηριωμένο τρόπο, χωρίς ιδεολογικές προκαταλήψεις και ανεξάρτητα από το χρωματισμό των πολιτικών συγκυριών. Μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα ανάλυσης, που υιοθετήθηκε εδώ, και το οποίο στηρίχτηκε στην πληροφορία άγνωστων αρχειακών πηγών, οι Ελληνικές πόλεις και τα χωριά της Τουρκοκρατίας αποκτούν νέες διαστάσεις: αποκαλύπτονται ως το κέλυφος ενός ακμαίου παραγωγικού πληθυσμού, ως το σημείο αναφοράς γόνιμων πολιτιστικών συσχετίσεων, ως το κέντρο βάρους ισχυρών κοινωνικών διεργασιών πάνω στις οποίες στηρίχτηκαν οι πολιτικές ανακατατάξεις μιας ταραγμένης εποχής.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]