Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείτε μεγάλο ενδιαφέρον - όχι μόνο στο διεθνή αλλά και στον ελληνικό επιστημονικό χώρο - για την ιστορία της καθημερινής ζωής των απλών ανθρώπων. Έτσι, αυτοβιογραφικές αφηγήσεις, απομνημονεύματα* προσωπικά ημερολόγια, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, αναμνήσεις, λευκώματα φιλίας, κ.α., αρχίζουν πλέον να έχουν ιδιαίτερη αποδεικτική άξια, καθώς φαίνεται να αναδεικνύουν τούς «αφανείς» της ιστορίας εκείνους τους όποιους η επίσημη ιστοριογραφία φαίνεται να τους θεωρούσε «βουβούς» και να τούς παραμέριζε.

Ό παρών τόμος, εστιάζοντας σ` ένα τέτοιο μικροαστικό πλαίσιο φέρνει στο φώς δυο μοναδικά εφηβικά λευκώματα φίλιας των αρχών του 20ου αιώνα και του μεσοπολέμου και επιχειρεί να ανάδειξη τη σημασία ενός τέτοιου υλικού στην ιστορία της εκπαίδευσης και της παιδικής ηλικίας.

Μέσα από τα φύλλα των λευκωμάτων ξεδιπλώνεται ο κόσμος των ρομαντικών αναζητήσεων, του ονείρου, των ιδεών και των αξιών, καθώς και των συναισθημάτων και καθημερινών προτιμήσεων των παιδιών, παιδικός μικρόκοσμος της κάθε εποχής. Ιδιαίτερα δε, πώς τα παιδιά βίωναν τη σχέση τους με τούς γονείς τους, τούς περιορισμούς και τις δυνατότητες της ζωής τους, τις ατραπούς των σκέψεών τους και γενικά την ψυχοσύνθεσή τους. Δυστυχώς, ιστορικά, δεν γνωρίζουμε παρά ελάχιστα πράγματα για όλα αυτά τα θέματα. Έτσι, για να βρούμε αξιόπιστες απαντήσεις για όλα αυτά τα ζητήματα αρχίσουμε πλέον να ερευνούμε όχι στα παραδοσιακά, λεγόμενα, υλικά (τα υλικά «κορυφής»), αλλά σε υλικά, που θα μπορούσαμε να τα ονομάσουμε υλικά «βάσης».

Παράλληλα, στον παρόντα τόμο, δημοσιεύονται και άλλες σχετικές μελέτες μικροϊστορικών προσεγγίσεων της εκπαίδευσης που αναφέρονται και σε άλλα τεκμήρια ζωής, όπως στην αυτοβιογραφική αφήγηση» στα σχολικά τετράδια μιας μαθήτριας του 1900, στα «Κυριακά σχολεία άπορων κορασίων», ως μία ιδιαίτερη μελέτη περίπτωσης μιας «ιστορίας «από τα κάτω», κλπ.