Μια ευρεία γεωγραφική περιοχή, που τα ιστορικά της όρια είναι γνωστά από τους αρχαιοτάτους χρόνους είναι η Μακεδονία. Η Μακεδονία αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Περιελάμβανε τα δυο βιλαέτια, της Θεσσαλονίκης και του Μοναστηρίου και ένα μικρό τμήμα του βιλαετίου του Κοσσυφοπεδίου. Σ` αυτό το γεωγραφικό χώρο, πληθυσμιακές μετακινήσεις και εγκαταστάσεις επί αιώνες, είχαν αναμείξει Έλληνες, Τούρκους και Βουλγάρους, που συμβιούσαν κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία. (Αλβανοί, Βλάχοι και Εβραίοι συμπλήρωναν το μωσαϊκό). Στις νότιες περιοχές οι Έλληνες υπερτερούσαν, ενώ στα βόρεια οι Βούλγαροι υπερίσχυαν. Οι Τούρκοι κατοικούσαν στις εύφορες πεδινές περιοχές. Στα αστικά κέντρα το Ελληνικό στοιχείο ήταν ισχυρό ενώ στις αγροτικές περιοχές ο πληθυσμός ήταν ανάμεικτος και με σλαβόφωνο στοιχείο ενώ στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους προς την κεντρική Ευρώπη ήταν διάσπαρτες ισχυρές ελληνικές κοινότητες. (. . .) Εκείνο όμως που καθόριζε την εθνικότητα δεν ήταν η γλώσσα. (. . .) Όσοι με πίστη και φανατισμό ακολουθούσαν το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρούσαν τον εαυτό τους Έλληνα, άσχετα από το γλωσσικό ιδίωμα που μιλούσαν, ενώ εκείνοι που είχαν προσχωρήσει στην Εξαρχία λογίζονταν Βούλγαροι. (. . .)

[Απόσπασμα από κείμενο παρουσίασης εκδότη ή έκδοσης]