Μέσα σε μια τριακονταετία περίπου η Ελλάς μετεβλήθη από χώρα εξαγωγής σε χώρα εισαγωγής εργαζομένων. Σε τούτο συντέλεσαν πολλοί παράγοντες. Από την μία πλευρά είναι η έλλειψις ελληνικών εργατικών χειρών, η οποία οφείλεται στην: α. υπογεννητικότητα, η οποία σε μεγάλο βαθμό εξηγείται από την β. προηγηθείσα αποδημητική μετανάστευση. Από την άλλη είναι οι κοινωνικό-οικονομικές αλλαγές που σημειώθηκαν στις πρώην σοσιαλιστικές -κυρίως γειτονικές- χώρες, πράγμα που οδήγησε στην απελευθέρωση του εργατικού δυναμικού. Μεγάλο μέρος αυτού δεν δύναται να απορροφηθή από τις εγχώριες οικονομίες και εκ του λόγου τούτου μεταναστεύει. Εκτός όμως από την εισροή αλλοδαπών, έχουμε και την επιστροφή των Ελλήνων εκείνων, οι οποίοι σε προγενέστερη φάση είχαν μεταναστεύσει από την Ελλάδα. Από πλευράς όγκου, η παλιννόστηση δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη.
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]
