Περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια μετά το Μάαστριχτ και μια δεκαετία μετά την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος, η παγκόσμια οικονομική κρίση αποκαλύπτει αντιθέσεις και υπαρξιακά διλλήματα της ενοποιητικής διαδικασίας. Προβλήματα στην οικονομική-εσωτερική και διεθνής-εξωτερική διάσταση αποκαλύπτονται μαζί και σηματοδοτούν την έκδηλη ευρωπαϊκή αμηχανία μπροστά στις ραγδαίες εξελίξεις. Στην πραγματικότητα, η ενοποιητική διαδικασία φαίνεται να έχει τελματώσει, ενώ τα περισσότερα ή τα πιο "κεντρικά" μέλη του ευρωπαϊκού πυρήνα εμφανίζονται ικανοποιημένα με το σημερινό ερμαφρόδιτο status quo, μεταξύ διακυβερνητικού ρεαλισμού και ομοσπονδιακού οραματισμού, το οποίο μάλιστα επιτρέπει την ad hoc χρήση της Ευρώπης.
Στην πρωτόγνωρη συγκυρία της κατάρρευσης του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού, παραγωγικού και εμπορικού συστήματος, τίθεται επιτακτικά το ερώτημα για πόσο ακόμη θα αντιστέκεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στις δυναμικές της "επανεθνικοποίησης" που αναπτύσσονται με τη μεταρρυθμιστική απραξία των τελευταίων ετών. Ενώ είναι απαραίτητη η ανάληψη νέων πολιτικών πρωτοβουλιών για την επανεκκίνηση της ενοποιητικής διαδικασίας, εξίσου σημαντική είναι και η ανάπτυξη του δημόσιου διαλόγου πραγματικά για την Ευρώπη και όχι για τα εθνικά συμφέροντα μέσα σε αυτήν, αλλάζοντας συνολικά τη λογική που διακατέχει μέχρι σήμερα τους πολίτες για την Ευρώπη και το ενωσιακό μέλλον της.
Στον τόμο συνυπάρχουν ο περιεκτικός, ρεαλιστικός λόγος των πολιτικών που έχουν εμπλακεί με διάφορους τρόπους στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας με τον δοκιμιακό και κάπως πιο αναλυτικό και τεχνοκρατικό λόγο των πανεπιστημιακών. Κοινός παρανομαστής τους είναι η αγωνία για το μέλλον της Ευρώπης. Συγκεντρώνοντας επίκαιρες παρεμβάσεις σε κρίσιμα ζητήματα, το βιβλίο συμβάλει εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο και στην ενεργοποίηση των ευρωπαϊκών αντανακλαστικών της χώρας.
(Δημήτρης Ξενάκης, Θοδωρής Πελαγίδης)
