Ένας από τους πνευματικούς καρπούς της ησυχαστικής αναγέννησης του Βαλαάμ ήταν κι ο όσιος γέροντας Αγαπητός. Η ζωή του στον κόσμο έμοιαζε πολύ με τη ζωή των άλλων Ρώσων χωρικών. Τίποτα δεν έδειχνε πως ο νεαρός Αλέξανδρος, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, θα είχε κάποια διαφορετική, κάποια ξεχωριστή εξέλιξη. Ολ` αυτά όμως ωσότου μια μέρα, μέσα από διαδικασίες που μόνο η θεία πρόνοια μπορεί να εξιχνιάσει, πήρε την απόφαση να πάει για να μονάσει στο μοναστήρι του Βαλαάμ. Εκεί είχε την ιδιαίτερη ευλογία να έχει καθοδηγητές δυο πολύ σημαντικούς γέροντες: τον ηγούμενο Δαμασκηνό, έναν σπουδαίο και αγιότατο άνθρωπο, καθώς και τον επίσης αγιότατο γέροντα Αντίπα τον Αθωνίτη. Οι δυο εκείνοι νηπτικοί γέροντες τον επηρέασαν πολύ και άναψαν μέσα του το ζήλο για τη νοερά προσευχή.
Μ` όλο που σωματικά ήταν αδύναμος από τα νιάτα του και στα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε τυφλωθεί τελείως, ο γέροντας Αγαπητός ήταν ζηλωτής ασκητής, στοργικός και διακριτικός πνευματικός πατέρας, φιλακόλουθος και φιλομαθής. Όχι μόνο στους αρχάριους αλλά και στους παλιότερους μοναχούς στο μοναστήρι λειτουργούσε ως υπόδειγμα οσίας βιωτής. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο ηγούμενος του έδωσε ευλογία να δέχεται και κοσμικούς προσκυνητές για εξομολόγηση και πνευματική καθοδήγηση. Κι από τότε το κελλί του έγινε ιατρείο πνευματικό, όπου κάθε κατατρεγμένος και ταλαιπωρημένος άνθρωπος έβρισκε πνευματική αλλά και σωματική πολλές φορές θεραπεία. Στην πνευματική αυτή διακονία του τον βοηθούσε πολύ και το προορατικό χάρισμα που του δώρισε ο Θεός για ν` ανακουφίζει και να ωφελεί τον συνάνθρωπό του.
Ο γέροντας Αγαπητός ήταν πολύ προχωρημένος στο έργο της εσωτερικής προσευχής, δίδαξε την ιερή αυτή ενασχόληση και στους πολυάριθμους μαθητές του κι είχε τέλος ειρηνικό και οσιακό. Ο βίος του είναι όμορφος κι έχει πολλά στοιχεία που ωφελούν και τον σύγχρονο αγωνιζόμενο χριστιανό. Οι περικοπές των επιστολών του φίλου του οσίου Θεοφάνη του Εγκλείστου που έχουν συμπεριληφθεί έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Δείχνουν την αγιότητα, τη σοφία και τη διάκριση του μεγάλου Ιεράρχη. Πιστεύουμε πως όποιος λάβει τον κόπο να διαβάσει το βιβλίο θα ωφεληθεί πολύ και θα δοξάσει το Θεό που δεν αφήνει ποτέ τον κόσμο χωρίς την παρουσία των αγίων του.

[Απόσπασμα από κείμενο παρουσίασης εκδότη ή έκδοσης]