Η λαμπρότερη νίκη στον αγώνα του 21 για την ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους ήταν η καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια το 1822, 26 και 28 Ιουλίου. Η νίκη αυτή παραβάλλεται με την αρχαία νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στον Μαραθώνα, για τα μεγάλα επακόλουθα που είχε.
Η στρατιά του Δράμαλη είχε φτάσει στο Άργος αφού είχε υποτάξει την υπόλοιπη Ελλάδα και απειλούσε να πνίξει την Επανάσταση. Αντί όμως να συνεχίσει την τρομοκρατική της πορεία και να αποτελειώσει το έργο της με την υποταγή και της Πελοποννήσου, καρφώθηκε στο Άργος, φθάρηκε και θέλοντας να επιστρέψει προσωρινά στην Κόρινθο, έπαθε στο γνωστό με το όνομα Δερβενάκια στενό, που ενώνει την Αργολική με την Κορινθιακή πεδιάδα, καταστροφή και αποσύνθεση τέλεια.
Της νίκη αυτής εμπνευστής, σχεδιαστής και πρωτεργάτης ήταν ο μεγάλος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο θρυλικός "Γέρος του Μωριά".
Ο Δράμαλης, στρατιωτικός επαγγελματίας, βοηθούμενος από πασάδες, ικανούς στρατιωτικούς και όλη την ιεραρχία καλοοργανωμένου στρατού, είχε 30 χιλιάδες μαχητές, με νεότατα όπλα οπλισμένους, είχε ιππικό και πυροβολικό και σώματα τεχνικά και εφοδιασμού. Για την εποχή εκείνη ο στρατός αυτός ήταν οργανωμένος και πειθαρχημένος, ικανός να ελίσσεται και να μάχεται συνταγμένος με έξοχη πολεμική τέχνη και εξαιρετικό ηθικό, καθόσον αυτός ο ίδιος στρατός είχε κατατροπώσει και τον περιβόητο Αλί Πασά, πριν αναλάβει την εκστρατεία στην Πελοπόννησο.
Οι Έλληνες πάλι, ήταν σώματα πρόχειρα στρατολογημένα απ` τους καπεταναίους και τους αρχηγούς. Όλοι κι όλοι τους μόλις έφθαναν 5 έως 6 χιλιάδες πολεμιστές, ήταν οπλισμένοι μόνο με τουφέκια κι αυτά παλιά και σπαθιά και πολύ απ` αυτούς δεν είχαν παρά σουβλιά, δρεπάνια και μαχαίρια. Ασυνήθιστοι στην επίθεση, αλλά ικανοί στην άμυνα, σαν μόνη πολεμική τέχνη είχαν την παρενοχλητική απασχόληση του εχθρού, ήταν σχεδόν ασύνταχτη και απειθάρχητη και όταν νικούσαν δεν ολοκλήρωναν την νίκη με καταδίωξη του εχθρού, παρά ριχνόντουσαν στην λαφυραγωγία.
Στα Δερβενάκια κατάφεραν όχι μόνον να νικήσουν, παρά να καταστρέψουν και να αφανίσουν αυτή την στρατιά χάρη στο δαιμόνιο του Κολοκοτρώνη.
Αυτός, όταν όλοι έπαθαν πανικό και κοίταζαν πως να φύγουν, με την επιμονή του και την δραστηριότητά του, κατόρθωσε και στρατό να συντάξει και να οργανώσει, και με το στρατηγικό του σχέδιο να φθείρει το στρατό του Δράμαλη στον κάμπο του Άργους. Αυτός επέμενε να ερημώσουν τον τόπο από τα σιτηρά και τα τρόφιμα, ώστε να μη βρίσκει ο Δράμαλης ζωοτροφές. Αυτός επέμενε να πιάσουν έγκαιρα τα στενά για να τους χτυπήσουν εκεί πιστεύοντας πως δεν θα προχωρούσε βαθύτερα στην Πελοπόννησο, παρά θα επέστρεφε πίσω στην Κόρινθο. Μ` όλο που οι άλλες γνώμες στο πολεμικό συμβούλιο ήταν αντίθετες, πήρε επάνω του την ευθύνη εξαναγκάζοντας έτσι την ιστορία να περάσει από το δρόμο που ο ίδιος της άνοιξε.
Έτσι, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στάθηκε ο οργανωτής και ο κύριος αυτουργός αυτής την Νίκης που έσωσε την επανάσταση και εξασφάλισε τη λευτεριά στην νεώτερη Ελλάδα.
