Ο Νικόλαος Ι. Σαρίπολος ανήκει στους ευρωπαίους επιστήμονες του δικαίου των μέσων του 19ου αιώνα, οι οποίοι θεμελίωσαν πάνω στις βάσεις του πολιτικού φιλελευθερισμού και της νεαρής τότε αστικής δημοκρατίας το πολιτειακό δίκαιο των εθνικών κρατών της ηπειρωτικής Ευρώπης. Ορμώμενος από την Κύπρο, με πλούτο πνευματικών ανησυχιών και αναζητήσεων, προσέφυγε στο Παρίσι, το κέντρο των πολιτικών ιδεών που είχαν ξεπηδήσει από τον κρατήρα της Γαλλικής Επανάστασης. Με βαθιά ελληνική παιδεία, με ελληνική συνείδηση, τραυματισμένη από τον μακροχρόνιο και συνεχιζόμενο τουρκικό ζυγό της ιδιαίτερης πατρίδας του και με φιλολογικά ενδιαφέροντα και ποιητικές ευαισθησίες, συνάντησε πάνω στο έδαφος του γαλλικού φιλελληνισμού και ουμανισμού τις ιδέες του πολιτικού φιλελευθερισμού. Πάνω σε αυτές τις ιδέες άρχισε να οικοδομεί το τεράστιο έργο που άφησε πίσω του για την ελληνική πολιτεία και το πολίτευμα μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας, η οποία θα ακολουθούσε τη συνταγματική μοναρχία του οθωνικού αυταρχισμού, που με γνώση και πάθος πολέμησε. Ο Ν. Ι. Σαρίπολος, ως ισχυρή, δραστήρια και πολυσχιδής προσωπικότητα, έχτισε, όπως δείχνει ο παρών τόμος, το πολυσύνθετο φιλελεύθερο οικοδόμημά του, αναπτύσσοντας πολύπλευρη δράση ως ερευνητής και χαλκέντερος συγγραφέας και ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, καθώς και με διαρκή και ακαταπόνητη δημόσια παρουσία του στα γράμματα και στην πολιτική ζωή της χώρας. [...]

[...] Η παρουσίαση μιας πολυδιάστατης προσωπικότητας αποτελεί ένα εγχείρημα, το οποίο πάντοτε μένει ελλιπές. Η έκδοση αυτού του τόμου δεν μπορεί να αποβλέπει σε τίποτα περισσότερο από μια παρουσίαση της προσωπικότητας του Νικόλαου Ι. Σαριπόλου, η οποία μόνο ως αφετηρία για μια βαθύτερη και ευρύτερη μελέτη του έργου του, της δράσης του και της εποχής του μπορεί να είναι χρήσιμη. Η σημασία αυτού του εγχειρήματος έγκειται όχι τόσο στην παρουσίαση της μεγάλης προσωπικότητας του Ν.Ι. Σαριπόλου, όσο στην αναφορά της πολύ σημαντικής εποχής του, κατά την οποία η αστική δημοκρατία περνούσε από τις δάνειες βάσεις της, που είχε από τη μοναρχία του παλαιού καθεστώτος, στις δικές της βάσεις.
[...]
(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Περιέχονται οι ενότητες:

Α. Χρονολόγιο
Β. Η διαμόρφωση ενός στοχαστή
- Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, "Οι απαρχές του διαλόγου με τις ευρωπαϊκές ιδέες"

Γ. Ο Ν. Ι. Σαρίπολος ως επιστήμονας του Δικαίου
- Ήβη Μαυρομούστακου, "Το `κατά το Σύνταγμα πολίτευμα` στην `Πραγματεία` του Συνταγματικού Δικαίου του Ν. Ι. Σαριπόλου"
- Δημητρόπουλος Παναγιώτης, "Οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας στην `Πραγματεία` του Συνταγματικού Δικαίου του Ν. Ι. Σαριπόλου"
- Ιωάννης Δ. Στριμπής, "Η απαρχή της επιστήμης του Διεθνούς Δικαίου στη σύγχρονη Ελλάδα"
- Μαρία Λιαδή, "Το Ποινικό Δίκαιο στο έργο του Ν. Ι. Σαριπόλου μέσα από το βιβλίο του `Σύστημα της εν Ελλάδι ισχυούσης Ποινικής Νομοθεσίας`"

Δ. Φιλολογικά πάρεργα
- Έρη Σταυροπούλου, "`Της Θέμιδος την πλάστιγγα έστεφον με τα άνθη του Παρνασσού`. Η ενασχόληση του Ν. Ι. Σαριπόλου με τη λογοτεχνία"

Ε. Εργογραφία - Βιβλιογραφία
- Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Εργογραφία
- Λύντια Τρίχα, "Το αρχείο δημοσιευμάτων τύπου του Ν. Ι. Σαριπόλου"
- Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Βιβλιογραφία