Η δυνατότητα της συνολικής προσέγγισης και σκιαγράφησης του νεότερου και του σύγχρονου ελληνισμού, από το 1204 μέχρι το 1940, περνά μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία υποκειμενικής κριτικής, συγκριτικής αξιολόγησης και βιβλιογραφικής διερεύνησης. Μέσα από το βασανιστικό αυτό στάδιο της ερευνητικής ενασχόλησης με σκοπό την βαθύτερη ερμηνεία των ιστορικών φαινομένων και την παράλληλη προσπάθεια για την συνοπτική, αλλά εμπεριστατωμένη απόδοση των ιστορικών γεγονότων, διακρίνει κανείς πολύμορφες ιστορικές περιόδους, βραχυχρόνιες ή μακροχρόνιες, με κοινά ή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που συνθέτουν την εξελικτική διαδικασία. Πέρα από την ερμηνεία της συμβαντολογικής παρουσίασης της ιστορικής πραγματικότητας, ιδιαίτερη σημασία κατέχει η προσωπική θέση και η άποψη του δημιουργού καθώς και ο τρόπος της συνολικής θεώρησής του μέσα από την κριτική στάση του και τις προσωπικές διαπιστώσεις και αναζητήσεις του. Στην περίπτωση αυτή ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να γνωρίσει τη συμβαντολογική εξέλιξη της ιστορίας, αλλά παράλληλα βρίσκεται σε θέση να κατανοήσει, να ερμηνεύσει και να προβάλει με την προσωπική του σφραγίδα τους ενδόμυχους προβληματισμούς του. Στην ουσία η σπουδή των ιστορικών γεγονότων και η υποκειμενική εμβάθυνση σ` αυτά δημιουργούν πάντα τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ύπαρξη παράλληλων ιστορικών πονημάτων με διαφορετικό ερμηνευτικό χαρακτήρα και με ανάλογη προσωπική θεώρηση. Στην πολυχρωμία αυτή των ιστορικών έργων συγκαταλέγεται και τούτη η Νεοελληνική Ιστορία (1204-1940), που έχει συντεθεί με βάση τα ερευνητικά βιώματα του δημιουργού της, τις επιστημονικές αναζητήσεις και αμφιταλαντεύσεις του καθώς και τους προσωπικούς προβληματισμούς του.
Η μεθοδολογική διάταξη της ύλης του βιβλίου στηρίζεται στις πολυάριθμες και συνοπτικές ενότητές του, που σκοπό έχουν να διευκολύνουν τον αναγνώστη να `διανύσει` με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και κατανόηση την πορεία των ιστορικών γεγονότων. Ο κατακερματισμός της ύλης σε ολοκληρωμένες ενότητες αποβλέπει στην εμπεριστατωμένη παρουσίαση των ιστορικών φάσεων χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι εξαντλείται η θεματική πλαισίωσή τους. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]