Το σωτήριο έτος 1992 συμπληρώθηκαν επτακόσια χρονιά από την Ίδρυση της περιπύστου Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών στο Νησί της Παμβώτιδας λίμνης των Ιωαννίνων. Στον ίδιο χώρο, στο Νησί, αναπτύχθηκε από τον 13ο αιώνα η μοναστική πολιτεία, η οποία διαφέρει από αυτές του Αγίου Όρους και των Μετεώρων, τόσο ως προς τους λόγους ίδρυσης, όσο και ως προς την έκφραση και βίωση του μοναχικού ιδεώδους. Τα Μοναστήρια της Νήσου συνυφάνθηκαν με την παιδεία και απετέλεσαν σημαντικό κέντρο της όλης πνευματικής ζωής στον χώρο της Βορειοδυτικής Ελλάδος. Η σχολή των Θηβών, με το ομώνυμο καλλιτεχνικό εργαστήρι της μεταβυζαντινής τέχνης, ξεκινά ουσιαστικά από την Ιερά Μονή του αγίου Νικολάου, την επονομαζόμενη των Φιλανθρωπηνών. Η περίπλασις της ιστορίας και η ανάδειξις της πνευματικότητος των Μονών ήτο η διήκουσα φιλοσοφία του Διεθνούς Επιστημονικού Συμποσίου για τις Ιερές Μονές της Νήσου των Ιωαννίνων στο χρονικό διάστημα από 27 έως και 29 Μαΐου 1992, το οποίο διοργάνωσε η Ιερά, Μητρόπολίς μας με την πολύτιμη συνεργασία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, του Δήμου Ιωαννιτών, της Κοινότητος Νήσου και φυσικά του Υπουργείου Πολιτισμού. Όλους αυτούς ευχαριστώ και από την θέση αυτή. Αισθάνομαι όμως επιτακτική την ανάγκη να ευχαριστήσω όλως ιδιαιτέρως τους εκλεκτούς συνέδρους, ιδίως δε εκείνους οι οποίοι προέβησαν σε επιστημονικές ανακοινώσεις. Θεωρώ, τέλος, υποχρέωσή μου να ζητήσω την κατανόηση των συνέδρων για την καθυστέρηση της εκδόσεως του παρόντος τόμου. Οι δύο καθηγητές του Πανεπιστημίου μας και υπεύθυνοι για την έκδοση, εμόχθησαν πολύ για την ολοκλήρωση του τόμου των Πρακτικών, ενώ πριν το τέλος έφυγε από κοντά μας ο αγαπητός φίλος και σπουδαίος πανεπιστημιακός δάσκαλος, ερευνητής και άνθρωπος Μίλτος Γαρίδης. Σ` αυτόν και στον επιφανή Ιωαννίτη επιστήμονα -ερευνητή, μακαριστόν και αυτόν, Λέανδρο Βρανούση, αφιερώνεται τιμητικά, είμαι βέβαιος και εκ μέρους όλων των συνέδρων, ο Τόμος αυτός. Η παρούσα έκδοσις των Πρακτικών του Διεθνούς Συμποσίου με θέμα τα Μοναστήρια της Νήσου των Ιωαννίνων προστίθεται ως αξιολογώτατη μαρτυρία της επιστημονικής έρευνας και κατατίθεται ως σπουδαίο εργαλείο γνώσης στους επιγενόμενους `φοιτητές` του ιστορικού παρελθόντος, του πλούτου της θεολογίας και του αγιογραφικού κάλλους των Μονών της Νήσου μας.
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
