Ο τόμος αυτός περιέχει δέκα οκτώ μελέτες από τις οποίες οι ένδεκα αφορούν στον Ελληνισμό της Ανατολικής Θράκης, ενώ οι υπόλοιπες επτά στους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν από την Μικρά Ασία και την Θράκη στη Μακεδονία, καθώς και στην εκπαίδευση και παρουσία των Τούρκων στη Μακεδονία. Οι μελέτες έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά, σε τόμους πρακτικών συνεδρίων και μία σε τιμητικό τόμο μεταξύ των ετών 1997-2005. Δημοσιεύουμε επίσης για πρώτη φορά τα ονόματα των οφειλετών και τις οφειλές τους προς τη μητρόπολη Μετρών και Αθύρων που καταγράφονται στον υπ` αριθμόν 1 κώδικα της μητροπόλεως Μετρών και Αθύρων. Επίσης αναδημοσιεύουμε πέντε έντυπους κανονισμούς, είκοσι τέσσερις βιβλιοπαρουσιάσεις, από τις οποίες οι δέκα έξι αφορούν ελληνικά και οι οκτώ τουρκικά βιβλία, που παρουσιάστηκαν σε επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες κατά τα έτη 2001-2008. Ακόμη, παρατίθενται έξι νεκρολογίες που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες της Κωνσταντινούπολης και της Ελλάδας, μεταξύ των ετών 2002-2007.
Ο τόμος χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Τα άρθρα και οι νεκρολογίες δεν ακολουθούν με αυστηρότητα τη χρονολογική σειρά της αρχικής τους δημοσίευσης, ενώ οι βιβλιοπαρουσιάσεις ακολουθούν χρονολογικά τη σειρά της αρχικής τους δημοσίευσης. Έχουν γίνει ορισμένες αλλαγές και προσθήκες στα κείμενα, ενώ λάβαμε υπόψη νέα βιβλιογραφία. Συμπεριλάβαμε ακόμη νέο ανέκδοτο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που συγκεντρώσαμε από τις επιτόπιες έρευνές μας. (...)
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
