Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έκδοση της "Ελληνικής Νομαρχίας", η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει το φετινό ημερολόγιό της σ` αυτήν και στην εποχή της.
Η "Ελληνική Νομαρχία" είναι ένα σθεναρό επαναστατικό έργο που κυκλοφόρησε παράνομα στην Ιταλία στο τέλος του 1806 και γρήγορα διαδόθηκε σ` όλη την ελληνική διασπορά. Είναι αφιερωμένο "εις τον τύμβον του αειμνήτου Ρήγα". Είναι τυπωμένο σε μικρό σχήμα, ώστε να μεταφέρεται και να κρύβεται εύκολα. Άγνωστος παραμένει ο τόπος που τυπώθηκε (πιθανότερες πόλεις: Λιβόρνο, Πάντοβα, Μπολόνια). Άγνωστος παραμένει και ο συγγραφέας του· εικασίες έχουν γίνει για την ταυτότητά του και έχουν προταθεί τα ονόματα γνωστών ή λιγότερο γνωστών διανοουμένων της εποχής. Ο ίδιος υπογράφει απλά "Ανώνυμος ο Έλλην". Ο ανώνυμος αυτός Έλλην είναι κοινωνικά συνειδητοποιημένος και ασκεί έντονη κριτική με αντικληρική και αντικαθεστωτική διάθεση, προτρέποντας τους ομογενείς σε επανάσταση κατά των Τούρκων μα και κατά των εσωτερικών εχθρών, (ένας φιλιππικός κατά ιεραρχών και κοτζαμπάσηδων), θεωρώντας την εθνική ανεξαρτησία προϋπόθεση για την σύσταση μιας φιλόνομης πολιτείας ("νομαρχία"), δημοκρατικής και φιλελεύθερης.
Η "Ελληνική Νομαρχία" είναι ταυτόχρονα μοιρολόι, επαναστατικός λίβελλος και ενθουσιαστικό δοκίμιο· ένα από τα σπουδαιότερα έργα (και για πολλούς το κορυφαίο) του νεοελληνικού διαφωτισμού, αυτής της ζωηρής εποχής του σχεδόν μισού αιώνα πριν από την εθνεγερσία (συνήθη συμβατικά όρια: από την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, 1774, μέχρι την επανάσταση του 1821). Είναι ώριμος καρπός και οργισμένο τέκνο του ανώνυμου Έλληνα και της ανήσυχης εποχής του: η ζύμωση των ιδεών, η γαλλική επανάσταση και οι ιταλοί καρμπονάροι, οι κοινωνικές ανακατατάξεις, οι φορείς του διαφωτισμού και οι αντίπαλοί του, η διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης, η μεγάλη προετοιμασία. [...]

Γιώργος Γεωργούσης