Με τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τη «Μικρασιατική» καταστροφή και μετά τη συνθήκη της Λωζάννης 1.250.000 Έλληνες ξεριζώνονται βίαια από τις αρχέγονες πατρίδες τους και καταφεύγουν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Ανάμεσά τους και η κοινωνική ομάδα των Ελλήνων του Πόντου, ενός λαού εθνοτοπικά προσδιορισμένου. Μέρος των Ποντίων κατέληξε στην Ελλάδα δια μέσου της Ρωσίας, όπου αρχικά κατέφυγε. Ο αριθμός των Ποντίων προσφύγων στην Ελλάδα έφθασε τις 400.000 περίπου· οι περισσότεροι των οποίων εγκαθίστανται στο χώρο της Μακεδονίας. Η αποκατάστασή τους γίνεται σε μεικτές, αλλά και σε αμιγείς κοινότητες, μέσα στην ευρύτερη εθνική ελληνική κοινωνία. Στο νέο τόπο εγκατάστασης διατηρούν την εθνοτοπική ταυτότητά τους μέχρι και την τρίτη γενιά. Πώς όμως διαμορφώνεται η συνείδηση και ποια η ταυτότητα των Ποντίων επιγόνων, της τέταρτης γενιάς; Ποια από τα πολιτισμικά στοιχεία, που χαρακτηρίζουν ένα κοινωνικό σύνολο διατηρούνται και μεταφέρονται ως κοινωνική κληρονομιά στη γενιά αυτή; Ποιοι μύθοι ή ιστορικά περιστατικά εμπεριέχονται στο γνωστικό τους πεδίο; Πώς επηρεάζεται η γενιά αυτή από το οικογενειακό και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον; Στα ερωτήματα αυτά αποπειράται να απαντήσει η μελέτη αυτή, η οποία στηρίχθηκε στη διδακτορική μου διατριβή με θέμα: «Η διαμόρφωση της ποντιακής συνείδησης στους Ποντίους της τέταρτης γενιάς».

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]