Η διαδρομή που ακολουθεί ο συγγραφέας εκκινεί από την αρχαιότητα —την Ελλάδα, τη Ρώμη και την αρχαία Κίνα—, περνά από τη μεσαιωνική ιστορία, και καταλήγει στις σύγχρονες μορφές του μάνατζμεντ και της κρατικής διακυβέρνησης, για να εξετάσει πώς το παλιό δυτικό όραμα της επίτευξης αρμονίας μέσω του υπολογισμού τροφοδότησε την ιδέα μιας «επιστημονικής» κυβέρνησης των ανθρώπων που ταυτίζεται με τη διαχείριση των πραγμάτων. Αυτή η ιδέα, αφού ενέπνευσε τον ταιηλορισμό και τον σοβιετικό σχεδιασμό, έχει πλέον πάρει τη μορφή μιας «διακυβέρνησης» μέσω των αριθμών, με στόχο τη γενίκευση, σε όλους τους τομείς της ζωής στην κοινωνία, της αποτελεσματικής επίτευξης μετρήσιμων στόχων.
Τα τελευταία πενήντα χρόνια η ιδέα αυτή έχει αναζωπυρωθεί, αντλώντας δύναμη από τον συνδυασμό δύο ιδιαίτερα σημαντικών επαναστάσεων, της νεοφιλελεύθερης και της ψηφιακής. Η νεοφιλελεύθερη επανάσταση, ταυτίζοντας την ανθρωπότητα με έναν κονιορτό ατόμων, προώθησε την αμοιβαία προσαρμογή των υπολογισμών των συμφερόντων τους, την οποία θεωρεί ως το κλειδί για την εγκαθίδρυση μιας «αυθόρμητης τάξης της Αγοράς» σε πλανητική κλίμακα. Η ψηφιακή επανάσταση τροφοδότησε την πίστη ότι η ανθρωπότητα μπορεί να τεθεί στον αυτόματο πιλότο.
Με διεισδυτικότητα και επιστημονική ενδελέχεια, ο Alain Supiot περιγράφει κριτικά τη μετάβαση από το πρότυπο του κράτους δικαίου
στην υποταγή του δικαίου και του νόμου στη διακυβέρνηση μέσω των αριθμών, υποταγή που επαπειλεί την ίδια τη δημοκρατία. Το βιβλίο παρουσιάζει τόσο τα θεωρητικά θεμέλια όσο και τις πραγματώσεις αυτής της διακυβέρνησης: τη θεωρία Law and Economics, την αντιμετώπιση των ίδιων των νόμων ως προϊόντων εν ανταγωνισμώ στην παγκόσμια «αγορά κανόνων», την κυριαρχία των αριθμητικών δεικτών ως εργαλείου διακυβέρνησης στα δημόσια οικονομικά και στην έρευνα, την καταβύθιση των επιχειρήσεων στον στιγμιαίο χρόνο των χρηματοπιστωτικών αγορών, τη μετατροπή των εργαζομένων σε προγραμματιζόμενα υποκείμενα που καλούνται να ανταποκριθούν σε αριθμητικούς στόχους. Σταδιακά, η υποχώρηση του κράτους δικαίου οδηγεί στην ανάπτυξη νεοφεουδαρχικών μορφών υποτέλειας.
Οι μεταμορφώσεις του εργατικού δικαίου δεν θα μπορούσαν παρά να βρίσκονται στο επίκεντρο της ανάλυσης. Όπως αναφέρει ο Alain Supiot, καθηγητής του εργατικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Νάντης πριν καταλάβει έδρα στο Collège de France, δεν υπάρχει καλύτερο σημείο παρατήρησης της κυβέρνησης των ανθρώπων από τον τρόπο με τον οποίο τους βάζουν να εργάζονται. Η σχέση εργασίας δεν έχει πάψει να αποτελεί τον πυρήνα των σύγχρονων μορφών ανθρώπινης διακυβέρνησης. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τους μετασχηματισμούς του εργατικού δικαίου αρχικά με οδηγό τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, με την οποία ιδρύθηκε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας και διαμορφώθηκε η έννοια ενός «πραγματικά ανθρώπινου καθεστώτος εργασίας», μέχρι την κρίση του φορντισμού, και έπειτα αναλύει την επίδραση της διακυβέρνησης μέσω των αριθμών στις εργασιακές σχέσεις τον 21ο αιώνα και τη διαμόρφωση σύγχρονων δεσμών υποτέλειας.
Υπάρχει διέξοδος; αναρωτιέται ο Alain Supiot. Το κλειδί είναι η συνάρθρωση των μορφών αλληλεγγύης, σε εθνικό, κοινωνικό και διεθνές επίπεδο, και το κράτος θα πρέπει να γίνει ο εγγυητής αυτής της συνάρθρωσης. Ένας εγγυητής ικανός να διασφαλίσει έναντι όλων ότι το γενικό συμφέρον και η δημοκρατία κατισχύουν των ατομικών συμφερόντων και των οικονομικών ή θρησκευτικών εξουσιών. Ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν η αποκατάσταση της αρχής της δημοκρατίας, όχι μόνο στην πολιτική σφαίρα, όπου σήμερα υπονομεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στην οικονομική σφαίρα, αποδίδοντας σε εκείνους που εργάζονται τα μέσα ώστε να έχουν λόγο για το αντικείμενο και το νόημα της εργασίας τους.
