«Η λογοτεχνία διαφέρει από τη ζωή επειδή η ζωή είναι γεμάτη από αταξινόμητες και άμορφες λεπτομέρειες και πολύ σπάνια μας κατευθύνει προς αυτές, ενώ η λογοτεχνία μας διδάσκει να τις παρατηρούμε. Αυτή η διδασκαλία είναι διαλεκτική. Η λογοτεχνία μας κάνει να παρατηρούμε καλύτερα τη ζωή· στην πορεία ασκούμαστε στην ίδια τη ζωή· πράγμα που με τη σειρά του μας κάνει να διαβάζουμε καλύτερα τη λεπτομέρεια στη λογοτεχνία· που με τη σειρά του μας κάνει καλύτερους αναγνώστες της ζωής, και ούτω καθεξής.» Ο Τζέημς Γουντ μιλά με ενθουσιασμό για θεμελιώδεις έννοιες της πεζογραφίας, για την αφήγηση και τον αφηγητή, τη σημασία της λεπτομέρειας, τους χαρακτήρες και το διάλογο, τη μορφή, το ρυθμό και τη μουσική, επιμένοντας ότι η λογοτεχνία είναι αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στη ζωή.
Για τον κίνδυνο της δυστοπίας υπάρχουν καλά βιβλία σε αφθονία. Για τις ουτοπίες, όμως, και τη ματαιότητα της αναζήτησής τους, θα βρούμε αρκετά λιγότερα. Το νέο, σύνθετο και ενδιαφέρον έργο του Άγη Πετάλα (1978) πραγματεύεται αυτό το θέμα, ταξιδεύοντας τον αναγνώστη, ιλιγγιωδώς, από τον γαλλικό μεσαίωνα ως τη Γαλλική Επανάσταση, από την Αμερική των καινοτομιών του καπιταλισμού και της εμφάνισης της πολιτικής ορθότητας στη σύγχρονη Ελλάδα του εξευγενισμού (gentrification). >>>
Η Ιερεμιάδα (εκδ. Εστία) της Χλόης Κουτσουμπέλη έχει τα χαρακτηριστικά της μυθοπλαστικής δυστοπίας, με κοινωνικές προεκτάσεις και υπαρξιακές αιχμές, με δραματουργικά χαρακτηριστικά και ποιητικές στιγμές αλλά και κινηματογραφικές εικόνες. Υφολογικά γνωρίσματα που υπήρχαν και στο προηγούμενο της μυθιστόρημα Ο βοηθός του κ. Κλάιν (εκδ. Μελάνι), παρόλο που εκεί είχαμε μια ιστορία ψυχολογικού ή μεταφυσικού μυστηρίου. >>>
Ο Αμερικανός συγγραφέας και δοκιμιογράφος Nicholson Baker είχε πει πως «Το ερώτημα που κάθε μυθιστόρημα προσπαθεί ουσιαστικά να απαντήσει είναι το εξής: Αξίζει να ζεις;». Αναπόφευκτα, ένα δεύτερο πιο σύνθετο δημιουργείται: «Με ποιον τρόπο;». Η συγγραφέας Λίνα Φυτιλή μέσα από το βιβλίο της Χρυσός Κήπος – Άλτιν μπαχτσεσί (εκδ. Έστια) απαντά: «Με αγάπη, με ανιδιοτέλεια, με προσφορά στον πλησίον, με νοιάξιμο για το μέλλον». >>>
Εν μέσω άλλων, ο Μπόρχες είχε πει το εξής αμίμητο: «Ο αναγνώστης είναι ένα σπανιότερο είδος κύκνου από τον συγγραφέα». Μιλούσε προφανώς εκ του ασφαλούς, καθότι ο ίδιος δεινός αναγνώστης και μέγιστος μυθοπλάστης. Κι αν αυτά ισχύουν για τους Μεγάλους, εμείς οι λοιποί οφείλουμε να ακούμε και να διδασκόμαστε απ’ το παράδειγμά τους. Μπορεί από παιδιά να διδασκόμαστε ανάγνωση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτόματα γνωρίζουμε και να διαβάζουμε. >>>
