Αχ η διασπορά μας, σπορά του Δία

Ελιά ασημένια

η πιο σοφή γριούλα

της Καλαμάτας.

Σα νυχτερίδα

με τη λάμπα βαθιά της

ψάχν᾽ η ψυχή μας.

Λαλεί τ᾽ αηδόνι

και οι βαλτωμένες σκέψεις

γίνονται βρύση.

Με πάνω από 31 βιβλία στο ενεργητικό του ο Κωστής Παπακόγκος (γεν. 1936 στο χωριό Παχτούρι της κεντρικής Πίνδου) που από το πραξικόπημα του 1967 και μετά ζει στην Στοκχόλμη, έχει δημοσιεύσει όλα του τα βιβλία στο εξωτερικό. Στην πατρίδα του από το 2008, από τις εκδόσεις Μανδραγόρας, ξεκίνησε η ελληνική έκδοση απάντων των λυρικών του.

   Οι "Λάκωνες" είναι η πιο πρόσφατη συλλογή του Παπακόγκου και η πρώτη που κυκλοφορεί απευθείας στα ελληνικά χωρίς να έχει προηγηθεί έκδοση στο εξωτερικό. Πρόκειται για 154 μικρά ποιήματα γραμμένα στη στιχουργική μορφή του χάικου και ταξινομημένα σε επτά ενότητες: "Βγήκα στο δρόμο", "Μπροστά στις μπόρες", "Πιο πολύτιμος", "Βόμβος στον κήπο", "Ξέχειλο απόψε", "Βουβά τα ουράνια" κι "Έφυγε ο Άρης".

   Ένα δάσος από εικόνες  αλληλοδιαδέχονται η μια την άλλη, συχνά με βαθύτερη θεματική ενότητα στην κάθε σελίδα, έτσι που τα τρία πονήματά της να διαβάζονται σαν ένα. Κι είναι χάικου αφιερωμένα ακόμα και σε γνωστές προσωπικότητες, όπως  στον ινδό φιλόσοφο Σιντχάρτα (περίπου 560–480 π.Χ.): Μόνο ένα θέλω: / τίποτα να μη θέλω. / Με λεν Σιντχάρτα.

   Έν᾽ άλλο χάικου αναφέρεται στο θρίαμβο της Διασποράς, στον ελληνο-ιρλανδό Λευκάδιο Χερν(1850-1904), ο οποίος έγινε εθνικός συγγραφέας στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου: Ω! Γιαπωνία, / γη της απαγγελίας. / Χαίρε Λευκάδιε! Ο ίδιος έδωσε και την ακόλουθη μαρτυρία στα γραφτά του:  "Η ποίηση στην Ιαπωνία είναι το ίδιο κοινή όπως ο αέρας. Όλοι τη ζουν κι όλοι τη διαβάζουν."

   Στον Ματσούο Μπασό (1644–1694), είν᾽ αφιερωμένο το ποίημα: Του ζεν καλόερος / κι έγραφε με τα πόδια / ποιήματα ο Μπασό,  υπονοώντας τις αδιάκοπες οδοιπορίες του κορυφαίου ποιητή του χάικου που μετακινιόταν διαρκώς από περιφέρεια σε περιφέρεια στη χώρα του, αποκτώντας το προσωνύμιο "ο περιπλανώμενος ποιητής".

   Δίχως να ξεμακραίνει από τις βαθιά ριζωμένες μνήμες, δηλαδή τα ιερά και όσια της ιστορίας και του τόπου του, ο Κωστής Παπακόγκος μέσα από τον γνώριμο λυρισμό του αναλογίζεται: Πολλά τα λάθη – / ω, να ᾽χαμε καλάθι / που να μη στάζει! Επιλέγει παράλληλα διαλόγους μέσα στον χώρο της ποίησης, αποζητά με ένα πικρό χιούμορ να αναφερθεί στο αναπόφευκτο πέρασμα του καιρού: Καινούριος χρόνος / μα εμένα με παλιώνει – / πώς να γιορτάσω. Κουβεντιάζει με τα πετούμενα της πατρίδας και τα αιματοβαμμένα βράχια της γενέθλιας Πίνδου, ξαναγυρνά σε όσα αγαπά και θυμάται παρά τη φαινομενική μακροχρόνια απουσία του:

Όσο κι αν φεύγω

μπροστά μου οι Θερμοπύλες

που άφησα πίσω.

   Μέσα στη θεματική ποικιλία που κατακλύζει τις σελίδες της συλλογής, θα βρει τη θέση του και το βιβλικά ή μυθολογικά τεκμηριωμένο χιούμορ του ποιητή: Πάνω στο μήλο / δυο πρωτόπλαστες μύγες  /  κάνουν έρωτα.  //  Βόμβος στον κήπο / σύγχυση στα λουλούδια  / μέλισσα ο Δίας.

   Μια επισκόπηση στον πόθο και το πάθος της ζωής στο διηνεκές, δίχως ορόσημα, αιώνια και πανανθρώπινα τα χάικου του Παπακόγκου ξετυλίγουν τα μυστικά του κόσμου:

Αν είσαι μόνος

μες στην ξάστερη νύχτα

εσύ ᾽σαι ο κόσμος.